Αχυρώνας Λιοπετρίου αλλιώς Νέο χάνι της Γραβιάς

Η μάχη στον Αχυρώνα Λιοπετρίου στην Κύπρο γνωστή και ως Νέο χάνι της Γραβιάς δόθηκε από μέλη της ΕΟΚΑ ενάντια στην Βρετανική αποικιοκρατία σαν σήμερα στις 2 Σεπτεμβρίου 1958.

Οι τέσσερις αγωνιστές στις 30 Αυγούστου έπειτα από  εντολή που τους δόθηκε μετέβησαν στο Λιοπέτρι για να εκπαιδεύσουν τα εκεί μέλη της οργάνωσης.   Στις 2 Σεπτεμβρίου στην περιοχή εμφανίστηκαν αρκετά στρατιωτικά αυτοκίνητα, τα τέσσερα μέλη της ΕΟΚΑ προσπάθησαν να διαφύγουν με αυτοκίνητο μέσα από τον κλοιό που είχαν δημιουργήσει οι Άγγλοι, χωρίς δυστυχώς να τα καταφέρουν, κατέφυγαν έτσι σε παρακείμενο αχυρώνα  που άνηκε στο Παναγιώτη Καλλή για προστατευτούν.

Μόνη διέξοδος ο Αχυρώνας! 

Οι «4» αναζητούσαν κρυψώνα  και κατέληξαν στο σπίτι του Παναγιώτη Καλλή, ενός ηλικιωμένου εργάτη πατέρα   οκτώ παιδιών.

Ο Καλλής τους άκουσε που συζητούσαν κοντά στο σπίτι του, βγήκε και τους πρότεινε να μπουν μέσα έτσι κρύφτηκαν στον Αχυρώνα του σπιτιού και ο ιδιοκτήτης  τους εφοδίασε με κουβέρτες , φαγητό και νερό. Πέρασε η πρώτη ημέρα καθώς και  η δεύτερη το χωριό ολόκληρο βρισκόταν υπό κατ’ οίκον περιορισμό, με τους άντρες να συγκεντρώνονται στο κτίριο του σχολείου όπου τους  ανέκριναν και τους κακοποιούσαν, με μοναδική εξαίρεση τα γυναικόπαιδα τα οποία  παρέμεναν στα σπίτια τους.

Την ίδια χρονική περίοδο , οι Άγγλοι άρχισαν ενδελεχείς έρευνες σε όλα τα σπίτια της κοινότητας  με τη βοήθεια ανιχνευτικών σκύλων. Γύρω στις οκτώ το πρωί ερεύνησαν και τον Αχυρώνα, χωρίς όμως να ανακαλύψουν τους «4», αφού προηγουμένως, κατόπιν οδηγιών, ο Καλλής είχε ρίξει πάνω στα άχυρα μεγάλη ποσότητα  πιπεριών, στις δέκα, έγινε δεύτερη έρευνα στον Αχυρώνα καθώς και πολλές άλλες μέχρι το απόγευμα, πάντα όμως χωρίς αποτέλεσμα. Η αποτυχία των ερευνών σε όλο το Λιοπέτρι απογοήτευσε και εξόργισε  τους Άγγλους,οι οποίοι ήταν έξαλλη λόγω της ανταλλαγής πυρών που έγινε στο χωριό τις πρώτες πρωινές ώρες.

Εκεί που όλοι οι κάτοικοι του χωριού ήταν πεπεισμένοι πως θα αποσυρθούν  τα συρματοπλέγματα και θα μείνουν ελεύθεροι, είδαν τους Άγγλους ν’ αρχίζουν πάλι τις ανακρίσεις κάτω από αντίξοες συνθήκες αυτή τη φορά αφού είχαν ήδη συναντηθεί με τον Ηλία Σαμάρα,ο οποίος λύγισε  και ομολόγησε που βρίσκονταν οι «4».

Ο Ηλίας Σαμάρας, είχε υποστεί απάνθρωπα βασανιστήρια για ακόμη μια φορά και έτσι υπέκυψε και ομολόγησε που βρίσκονταν οι υπόλοιποι , τότε οι Άγγλοι έλυσαν τα περιοριστικά μέτρα στο χωριό και επικεντρώθηκαν στο σπίτι του Καλλή, το περικύκλωσαν με οπλοπολυβόλα τοποθέτησαν οπλισμό ακόμη και στην στέγη και γύρω στα  μεσάνυχτα, μια ομάδα Άγγλων στρατιωτών έφτασε έξω από τον Αχυρώνα και κάλεσε τους αγωνιστές να παραδοθούν, φωνάζοντάς τους

«ξέρουμε ποιοι είστε και πού είστε»

 Οι «4» δεν αποκριθήκαν,οι Άγγλοι αξιωματικοί επανέλαβαν γύρω στα ξημερώματα ονομαστικά τα ονόματα των τεσσάρων λαμβάνοντας ως απάντηση από τους αγωνιστές μόνο πυροβολισμούς.Στις οκτώ οι Άγγλοι επιδίωξαν να γκρεμίσουν τον Αχυρώνα. Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε μέχρι τις μια  και μισή το μεσημέρι, όταν στρατιώτες βγήκαν στη στέγη.  Από την «αχυρότρυπα» προσπαθούσαν να βάλουν φωτιά στον Αχυρώνα χρησιμοποιώντας διάφορα εύφλεκτα υλικά.

Δεν τα κατάφεραν λόγω του κλειστού χώρου και των προσπαθειών κατάσβεσης από τους «4» και έτσι οι Άγγλοι σταμάτησαν τις προσπάθειες τους. Αμέσως μετά, όμως, κάλεσαν ελικόπτερο, το οποίο και έριψε από ψηλά βενζίνη σε συνδυασμό με εμπρηστικές βόμβες .

Προκλήθηκε άμεσα πυρκαγιά  και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα , ο Αχυρώνας μετατράπηκε σε μαινόμενη λαμπάδα.  Μετά από πολύωρο αγώνα, ελικόπτερο έριξε εμπρηστικές βόμβες στον αχυρώνα βάζοντας του φωτιά. Οι αγωνιστές εξήλθαν από τον αχυρώνα πεθαίνοντας από τα πυρά των Άγγλων.

Για τους αγωνιστές δεν υπήρχε τότε άλλη επιλογή πέρα από την έξοδο πρώτοι, λοιπόν, προχώρησαν προς την αυλή οι Κάρυος και Χ.Σαμάρας, με τον πρώτο να βάλλει με το αυτόματο του. Δεν πρόλαβαν, βέβαια, να πάνε μερικά μέτρα και έπεσαν νεκροί από τα πυκνά διασταυρωμένα πυρά των Άγγλων αξιωματικών.

Στην πορεία ακολούθησαν οι Πίτας και Παπακυριακού καθυστέρησαν την έξοδό τους περίπου για ένα ημίωρο, κάποια στιγμή βγήκε από τον Αχυρώνα τρέχοντας με το όπλο του ψηλά ο Πίττας, ο οποίος διαπέρασε την αυλή, πετάχτηκε το περιτοίχισμα και βρέθηκε στο δρόμο, κι εκεί ακριβώς δέχθηκε τα πυρά ακροβολιστή και έπεσε κι αυτός νεκρός. Έμεινε στον Αχυρώνα ο Παπακυριακού, που συνέχισε να βάλλει κατά των Άγγλων από μια τρύπα. Εκεί ακριβώς βρήκε το θάνατο.

Οι τέσσερις αγωνιστές μάχονταν για 6 ώρες με 200  Άγγλους στρατιώτες. Ο Γρίβας Διγενής σε επιστολή του τότε στο Έλληνα Πρέσβη, Α. Φρυδάν στην Λευκωσία στις 10 Σεπτεμβρίου αναφέρει

Εις το Λιοπέτρι αι απώλιαι των Άγγλων πρέπει να είναι πολύ σοβαραί. Έλλην αστυνομικός είδε 7 νεκρούς και αρκετούς τραυματίας. Ο Ταξίαρχος έκλαιεν απροκάλυπτα μόλις αντίκρυσε την σκηνήν, ο δε αστυνόμος Βαρωσίων αφιχθείς εκεί, επυροβόλησε με το πιστόλι του τα πτώματα των νεκρών από την λύσαν του.

Οι Αγωνιστές της ΕΟΚΑ με τον θάνατο τους συγκίνησαν την παγκόσμια κοινότητα. Στο σημείο της μάχης στήθηκε μνημείο των τεσσάρων αγωνιστών.

Μέλη της ΕΟΚΑ που έπεσαν στην μάχη του Λιοπετρίου

• Ανδρέας Κάρυος

Γεννήθηκε στο χωριό Αυγόρου, της επαρχίας Αμμοχώστου, στις 16 Ιουλίου 1926.
Σύζυγος : Δέσποινα Κάρυου.
Παιδιά : Παναγιώτης και Ανδρούλα
Γονείς : Κυριάκος και Φλουρέντζα Κάρυου
Αδέλφια : Γεώργιος, που έπεσε στον Αστρομερίτη, Αντώνης, Ορθόδοξος, Χρυσή, Ζηνοβία, Πέτρος, Αναστασία.

• Ηλίας Παπακυριακού

• Φώτης Πίττας

• Χρήστος Σαμάρας