Ριζώνει το bullying στα σχολεία – μένουν μυστικά τα πλείστα περιστατικά

Υπαρκτή και έντονη πραγματικότητα αποτελούν και για την Κύπρο τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού. Το πρόβλημα, αν και αθέατο, παρουσιάζει αυξητική τάση, όπως διαπιστώνει στην ετήσια έκθεση της για το 2014 η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του παιδιού, Λήδα Κουρσουμπά.

Η επίτροπος αναφέρεται στις μαρτυρίες παιδιών, αναφορικά με τις διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο. Τα παιδιά μίλησαν για υψηλή συχνότητα περιστατικών εκφοβισμού στα σχολεία, επισημαίνοντας ότι το φαινόμενο κλιμακώνεται σε όλο και πιο σοβαρές μορφές. Και το χειρότερο είναι πως τα περισσότερα περιστατικά δεν αναφέρονται ή δεν γίνονται αντιληπτά ενώ, εκείνα που αναφέρονται απλά δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από το σχολείο.

Οι μαρτυρίες, οι οποίες προέρχονται από παιδιά-μέλη της Ομάδας Εφήβων Συμβούλων (ΟΕΣ) της Επιτρόπου, τέθηκαν και ενώπιον και του Υπουργού Παιδείας, στο πλαίσιο σχετικής διαβούλευσης.

Κενά στη διαχείριση του προβλήματος
Όπως επισημαίνει στην έκθεση της η Επίτροπος, από τις τοποθετήσεις των μελών της ΟΕΣ διαφάνηκε ότι, με βάση τη δική τους εκτίμηση, «οι σχολικές μονάδες δεν έχουν καθορισμένη πολιτική πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου, ούτε και ξεκάθαρες διαδικασίες χειρισμού των περιστατικών». Συνήθως, όπως ανέφεραν τα μέλη της ΟΕΣ στο Υπουργό, χειρισμός των περιστατικών περιορίζεται στην επιβολή ποινών ή παραινέσεων. Κατά τη διαβούλευση, οι μαθητές υποστήριξαν ότι, στις πλείστες των περιπτώσεων, τα παιδιά, είτε δεν αναγνωρίζουν το φαινόμενο, είτε το αντιλαμβάνονται αλλιώς, είτε αδιαφορούν.

Τα παιδιά, όπως σημείωσαν μέλη της ΟΕΣ, δεν έχουν την ευκαιρία στο σχολείο να εμβαθύνουν στο φαινόμενο αφού, ακόμα και στην περίπτωση που αυτό συμπεριληφθεί στις ενότητες που θα διδαχθούν, αφορά μη εξεταζόμενο μάθημα.

Οι μαθητές υπέδειξαν στον Υπουργό ότι δεν οικοδομούνται σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ παιδιών και εκπαιδευτικών ώστε τα παιδιά να νιώθουν άνετα να αναφέρουν οποιαδήποτε περιστατικά εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Σχετικά με την αδυναμία αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού, τα μέλη της ΟΕΣ, επικεντρώθηκαν στην έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών, καθώς, επίσης, στη μη συμπερίληψη του θέματος στη διδακτέα ύλη και στη διδασκαλία του, με βιωματικό τρόπο. Παράλληλα, επεσήμαναν την αδυναμία των γονιών να ερμηνεύσουν σωστά τις ενδείξεις που παρουσιάζει ένα παιδί όταν θυματοποιηθεί και/ή το λανθασμένο τρόπο αντίδρασης στην περίπτωση που αναγνωρίσουν κάποιες ενδείξεις.

Εισηγήσεις από εφήβους
Τα μέλη της ΟΕΣ εισηγήθηκαν στον Υπουργό όπως διεξαχθούν έρευνες, τόσο σε σχολικό όσο και σε παγκύπριο επίπεδο, για τη διαπίστωση του μεγέθους αλλά και των νέων μορφών που λαμβάνει το φαινόμενο και, παράλληλα, να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των μέτρων που ήδη λαμβάνονται καθώς επίσης, να μελετηθούν καλές πρακτικές που εφαρμόστηκαν σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. Πρότειναν, επίσης, την υιοθέτηση πολιτικής πρόληψης και άμεσου και αποτελεσματικού χειρισμού των περιστατικών, στον καθορισμό της οποίας θα πρέπει να συμμετέχουν και εκπρόσωποι των παιδιών.
Στήριξη των παιδιών από παιδιά
Οι μαθητές – σύμβουλοι της Επιτρόπου εισηγήθηκαν ακόμη τη δημιουργία ομάδας χειρισμού και επιτήρησης, τα μέλη της οποίας θα είναι έφηβοι, οι οποίοι τυγχάνουν της εμπιστοσύνης των παιδιών. Αναλυτικότερα, πρότειναν τον καθορισμό ξεκάθαρων διαδικασιών χειρισμού περιστατικών εκφοβιστικής συμπεριφοράς, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση παιδιών και γονιών καθώς επίσης, τη διοργάνωση προγραμμάτων, συνεδρίων και ημερίδων. Υπογράμμισαν, τέλος, τη σημασία της ενδυνάμωσης των παιδιών θεατών, ώστε να αναφέρουν τα περιστατικά και να παρεμβαίνουν, της καλλιέργειας θετικού σχολικού κλίματος και συναισθηματικής ασφάλειας, όπου τα θύματα αλλά και οι θεατές μπορούν να μιλήσουν και να εισακουστούν και της παροχής θεραπευτικών συναντήσεων για τα θύματα και τους θύτες.

Το Μάρτιο η τηλεφωνική γραμμή στήριξης παιδιών
Στο μεταξύ, το Υπουργείο Παιδείας εργάζεται προς την κατεύθυνση της δημιουργίας Συμβουλευτικής τηλεφωνικής γραμμής για παιδιά και εφήβους, την οποία εξήγγειλε τον περασμένο Σεπτέμβριο ο υπουργός Παιδείας, Κώστας Καδής.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η γραμμή αναμένεται να λειτουργήσει τον ερχόμενο Μάρτιο.

Η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής θα διασφαλίζει το δικαίωμα του Παιδιού στην απευθείας πρόσβαση Υπηρεσιών Στήριξης και Προστασίας. Θα λειτουργεί κυρίως για παιδιά και εφήβους που ανώνυμα θα μπορούν να απευθυνθούν σε Ψυχολόγο, ο οποίος άμεσα θα συμβουλεύει και θα βοηθά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους.

Το υπουργείο προχωρεί σε αυτό το μέτρο, σε μια προσπάθεια στήριξης και προστασίας όλων των παιδιών και ιδιαιτέρως εκείνων που ντρέπονται ή φοβούνται να μιλήσουν σε άτομα του σχολικού ή του οικογενειακού τους περιβάλλοντος.

maria.stylianou@imhbusiness.com