Στις βιβλιοθήκες Λυκείων και Τεχνικών Σχολών το κοινό λεξικό ε/κ και τ/κ διαλέκτου

Η Άντρια, 18 ετών, η Αντιγόνη, 16 και η Άντρη 17, από το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου, είναι η μισή ομάδα που μαζί με αντίστοιχο αριθμό μαθητριών από το Γυμνάσιο Κοκκινοχωρίων, βραβεύθηκαν από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας πριν δύο χρόνια για την εργασία που έκαναν πάνω στο περιβάλλον με βάση το Κοινό Λεξικό της Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής Διαλέκτου των Ιάκωβου Χατζηπιερή και Ορχάν Καπατάς, το οποίο ο Ε/κ συγγραφέας και μελετητής δώρισε στις βιβλιοθήκες των Λυκείων και Τεχνικών Σχολών.

Η Άντρια, η Αντιγόνη και η Άντρη ήταν σήμερα παρούσες στην εκδήλωση παρουσίασης του λεξικού που τις βοήθησε στη μελέτη των κοινών λέξεων στα φυτά, τα ζώα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στο περιβάλλον, όπως και ο ένας εκ των τριών καθηγητών που επέβλεπαν την εργασία των μαθητριών. Η ιδέα ήταν της καθηγήτριας βιολογίας Άννας Σεργίου και συνέβαλαν η φιλόλογος Στέλλα Γεωργίου και ο τουρκολόγος τότε στο Γυμνάσιο – Λύκειο Ριζοκαρπάσου, Δήμος Αναστασίου.

«Το περιβάλλον είναι ένας χώρος όπου ζούμε καθημερινά Ε/κ και Τ/κ. Στα κατεχόμενα σήμερα, αλλά και παλαιότερα, εργάζονταν μαζί. Ο παππούς μου δούλευε με Τ/κ στο μεταλλείο του Μιτσερού, είχαν κοινά εργαλεία, χρησιμοποιούσαν κοινές λέξεις για τα ζώα του χωριού, για τη φύση», δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο κ. Αναστασίου εκφράζοντας την έκπληξη αλλά και την τιμή που αισθάνθηκαν όταν η εργασία αυτή βραβεύθηκε από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Το λεξικό των Χατζηπιερή και Καπατάς ήταν η βάση γι’ αυτή την εργασία, όπως εξήγησε, καθώς από αυτό πήραν όλες τις λέξεις που χρειάστηκαν στις κατηγορίες, τις οποίες μελέτησαν, ενώ τα πρακτικά εμπόδια υπερπηδήθηκαν με την τεχνολογία. Οι μαθήτριες αντάλλαξαν και επισκέψεις στα σχολεία.

Ποια είναι η αγαπημένη σας λέξη από όλες όσες συναντήσατε, ρωτήσαμε τις μαθήτριες από το Ριζοκάρπασο. Την απάντηση έδωσε η μεγαλύτερη ηλικιακά, η Άντρια, για να συμφωνήσουν μαζί της και οι άλλες δύο, «ο κουρκουτάς». Η ιδέα ήταν των καθηγητών αλλά συνέβαλαν και οι ίδιες, ανέφεραν οι μαθήτριες που δήλωσαν ότι έμαθαν νέες λέξεις μέσα από αυτή την εργασία αλλά και την ετυμολογία των λέξεων που ήδη χρησιμοποιούν, «που είναι οι περισσότερες».

Το λεξικό ανοίγει ορίζοντες για ποικίλες εργασίες, σημείωσε ο ε/κ συγγραφέας

Την χρήση του λεξικού ως έναυσμα για μελλοντικούς ερευνητές ώστε να καταπιαστούν από τα τεκμήρια αυτού και να προκύψουν και άλλες συναφείς εργασίες και έρευνες, σημείωσε ο Ε/κ συγγραφέας του Ιάκωβος Χατζηπιερής που έκανε ιδιαίτερη μνεία και παρουσίαση της εργασίας – αφίσας των μαθητών των δύο Γυμνασίων για το περιβάλλον, που είχε βάση το λεξικό του. «Λειτουργεί και ως κανάλι για περαιτέρω δημιουργία, πίσω από κάθε λέξη κρύβεται μια κοινή ιστορία, μια κοινή αναπαράσταση, ένα κοινό νόημα και ένας κοινός τρόπος επικοινωνίας».

Αντικείμενο της μελέτης είναι η ιστορική και ετυμολογική διερεύνηση 3.425 κοινών λέξεων της ε/κ και τ/κ διαλέκτου, πρόσθεσε για το λεξικό που διανοίγει – όπως σημείωσε – ορίζοντες για ποικίλες εργασίες στο γνωστικό αντικείμενο της γλώσσας. «Οι ποικίλοι αλληλοδανεισμοί που συγκεντρώνει το κοινό λεξικό προβάλουν πέραν του γλωσσικού πλούτου, τη δυνατότητα της γλώσσας να υπερβεί τις όποιες διαφορές μεταξύ των δύο κοινοτήτων και να αποτελέσει ένα από τα ισχυρότερα θεμέλια για την επίτευξη της ειρήνης στην Κύπρο».

Κατά τις 15 παρουσιάσεις του λεξικού στις ελεύθερες περιοχές, σημείωσε ο συγγραφέας του, διαπίστωσε ότι αυτό αναζητήθηκε από αναγνώστες όλων των τάξεων και ηλικιών, ανεξαρτήτως ιδεολογίας. «Και εδώ φαίνεται η πραγματική αξία του λεξικού ως καρπού μιας αντικειμενικής επιστημονικής έρευνας που το προστάτευσε από την πρώτη στιγμή από κάθε πολιτικό χρωματισμό και ιδεοληψία». Γι’ αυτό, είπε, θεωρεί ότι το να βρίσκεται το λεξικό σε όσο το δυνατόν περισσότερες βιβλιοθήκες είναι αναγκαία, αφού και η ζήτηση από εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους ολοένα και αυξάνεται.

Το λεξικό έχει κινήσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου, της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό, ανέφερε προσθέτοντας ότι μετά από πρόταση της Υπάτης Αρμοστείας Εθνικών Μειονοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, αποφασίστηκε η ανάρτηση της ηλεκτρονικής μορφής του λεξικού σε συγκεκριμένη ιστοσελίδα αλλά και σε εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα και ταμπλέτες.

Ο κ. Χατζηπιερής είπε ότι η σημερινή είναι η πρώτη επίσημη παρουσίαση του λεξικού με τη συμβολή της πολιτείας και ευχήθηκε όπως στην επόμενη δωρεά που προτίθεται να κάνει θα συμβάλλει και το Υπουργείο Παιδείας, ώστε το λεξικό να προωθηθεί και να προστεθεί στις συλλογές όλων ανεξαιρέτως των υπολοίπων σχολικών βιβλιοθηκών.

Καδής: η εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει θεμέλιο για μια επανενωμένη πατρίδα

Στο χαιρετισμό του ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, Κώστας Καδής σημείωσε ότι ένας από τους θεμελιώδεις στόχους του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι «να συμβάλει στη διαμόρφωση δημοκρατικών πολιτών, οι οποίοι, διατηρώντας και νιώθοντας ασφαλείς με την ταυτότητά τους, να είναι σε θέση να συνεργαστούν με ανθρώπους από διάφορα υπόβαθρα σε μια σύγχρονη, συνεκτική και πλουραλιστική κοινωνία».

Στην πατρίδα μας, πρόσθεσε, που βασανίστηκε από συγκρούσεις, εισβολή, κατοχή και βίαιο διαχωρισμό, «η εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το θεμέλιο για το μέλλον μιας ευημερούσας, ελεύθερης και επανενωμένης πατρίδας».

Το κοινό λεξικό, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση, ανέφερε ο κ. Καδής. «Εντοπίζοντας και καταγράφοντας τις κοινές λέξεις που χρησιμοποιούνται από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, περισώζει το γλωσσικό πλούτο του νησιού μας, αναδεικνύοντας στοιχεία της πολιτιστικής μας παράδοσης. Ταυτόχρονα, προβάλλει με τρόπο επιστημονικό και αβίαστο τη δυνατότητα και τη δυναμική της γλώσσας να υπερβεί τις όποιες διαφορές μεταξύ των δύο κοινοτήτων, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αυτογνωσία του λαού μας».

Ο ΥΠΠ ευχαρίστησε τον συγγραφέα του λεξικού για τη δωρεά και καλωσόρισε τις μαθήτριες από το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου που ήρθαν στην εκδήλωση, τις οποίες συνεχάρη για τη συνδημιουργία με τις μαθήτριες του Γυμνασίου Κοκκινοχωρίων της αφίσας με θέμα. Ο Ιάκωβος Χατζηπιερής δώρισε το λεξικό στις τρεις μαθήτριες, τον τουρκολόγο καθηγητή, Δήμο Αναστασίου και στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου.