14/11 Παγκόσμια Μέρα Διαβήτη – Ας κοιτάξουμε το διαβήτη στα μάτια

Γράφει ο οπτομέτρης Στέλιος Παντελή

Ο διαβήτης και τα (σοβαρά) προβλήματα που προκαλεί στην όραση

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια σοβαρή μεταβολική πάθηση στην οποία τα επίπεδα γλυκόζης είναι αυξημένα στην κυκλοφορία του αίματος μας λόγω μειωμένης παραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας ή μειωμένης ανταπόκρισης των κυττάρων στην ινσουλίνη.  Η ορμόνη ινσουλίνη είναι απαραίτητη αφού αφαιρεί την γλυκόζη από το αίμα και την μεταφέρει στα κύτταρα του οργανισμού όπου χρησιμοποιείται για ενέργεια. Η απουσία της έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν σωστά τα κύτταρα του οργανισμού μας και εν συνεπεία τα διάφορα όργανα του σώματος μας.

Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες: τύπου 1 και τύπου 2. Ο διαβήτης τύπου 1 ονομάζεται επίσης και ινσουλινοεξαρτώμενος αφού ο ασθενής πρέπει απαραίτητα να παίρνει ινσουλίνη αφού το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη (για άγνωστη αιτία). Συμβαίνει περισσότερο σε μικρές ηλικίες και δεν μπορεί να προληφθεί.  Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται περισσότερο σε ενήλικες, μπορεί να προληφθεί και χαρακτηρίζεται από την μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης καθώς και την μειωμένη ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη.

Η διάγνωση γίνεται μετά από αναλύσεις και μέτρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στα ούρα. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν πολυουρία, πολυδιψία, ζάλη, τάση για εμετό, κόπωση και θολή όραση αν και πολλές φορές είναι τελείως ασυμπτωματικός!

Τα τελευταία χρόνια έχει πάρει την μορφή ‘επιδημίας’ και αποτελεί την συχνότερη αιτία τύφλωσης στον αναπτυγμένο κόσμο! Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο ζωής μας και στην ολοένα αυξανόμενη κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν ζάχαρη σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή.

Οι πιθανότητες να αναπτύξει κάποιος διαβήτη τύπου 2  αυξάνονται με την παχυσαρκία, την ηλικία, την έλλειψη άσκησης και το οικογενειακό ιστορικό.  Με την διακοπή του καπνίσματος και την σωστή διατροφή και άσκηση μπορούν να ελαχιστοποιηθούν οι επιπλοκές του διαβήτη.

Είναι κατανοητό ότι ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει όλο το σώμα αλλά σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε περισσότερο με τις αρνητικές συνέπειες που προκαλεί στα μάτια.

Η πιο συχνή διαβητική ασθένεια των ματιών ονομάζεται διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Σε αυτή την ασθένεια, λόγω των υψηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, τα μικροαγγεία στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (το ‘φιλμ’ στο πίσω μέρος του βολβού του ματιού) επηρεάζονται και αιμορραγούν με καταστροφικές συνέπειες.  Η όραση μειώνεται σε προχωρημένα στάδια και η αυξημένη αιμορραγία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη μείωση της όρασης ή ακόμα και τύφλωση αν προσβληθεί η ωχρά κηλίδα (το ‘κέντρο’ της όρασης στον αμφιβληστροειδή).

Η δεύτερη πιο συνηθισμένη ασθένεια είναι ο καταρράκτης. Το υψηλό ζάχαρο μπορεί να προκαλέσει οίδημα στον φακό εσωτερικά του ματιού και να τον θολώσει. Σε αυτή την περίπτωση η όραση μειώνεται αλλά μπορεί να επανέλθει με την σωστή ρύθμιση του ζαχάρου μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αφού φύγει το οίδημα και καθαρίσει ο φακός.

Μια τρίτη πάθηση είναι το γλαύκωμα όπου η ενδοφθαλμική πίεση του ματιού αυξάνεται και προκαλείται ζημιά στον αμφιβληστροειδή και στο οπτικό νεύρο. Λόγω του διαβήτη και των αιμορραγιών  μπορούν να προκληθούν και  νεοαγγειώσεις (καινούρια πιο ευαίσθητα αγγεία) που μπορούν να φράξουν την φυσιολογική ροή των δακρύων εσωτερικά του ματιού ή ακόμα να προκαλέσουν και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.

Κάτι άλλο που είναι ενδιαφέρων είναι ότι τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι οι νεότεροι διαβητικοί ασθενείς έχουν αυξημένο κίνδυνο για βλάβη και στην ακοή τους αφού μπορούν να καταστραφούν και τα αιμοφόρα αγγεία στο εσωτερικό του αυτιού με τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει στα μάτια.

Τα μάτια μας είναι το μοναδικό μέρος στο ανθρώπινο σώμα όπου μπορούμε να δούμε την κατάσταση των αγγείων, με βυθοσκόπηση χωρίς εγχείρηση (φωτογραφία κάτω δεξιά), και να την αξιολογήσουμε οδηγώντας στην πρόληψη ή διάγνωση σοβαρών παθήσεων σε πρόωρα στάδια.

Με μια απλή εξέταση στην σχισμοειδή λυχνία (φωτογραφία πάνω αριστερά) μπορούν να ανιχνευθούν νεοαγγειώσεις στην ίριδα προτού προχωρήσουν περισσότερο. Με την παραπομπή στον οφθαλμίατρο από τον οπτομέτρη ο ασθενής μπορεί να αρχίσει θεραπεία με ειδικές ενέσεις ή και laser, κάτι που μπορεί να διατηρήσει την όραση του σε καλά επίπεδα και να έχει τις λιγότερες πιθανές επιπλοκές.  Για αυτό τον λόγο διεγνωσμένοι διαβητικοί, αλλά και ασθενείς μη διεγνωσμένοι αλλά με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη πρέπει να υποβάλλονται σε βυθοσκόπηση τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο ή και πιο συχνά.

Ως Eyecare4U, Tasoula M. Panteli, έχουμε πάγια αρχή μας, ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία και αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη, αφού η θεραπεία είναι μακροχρόνια και πολύ πιο πολύπλοκη από την πρόληψη !!! Γι’ αυτό και μέσα από αυτό το άρθρο, προωθούμε την ενημέρωση – διαφώτιση του κοινού γι΄ αυτή την πάθηση.