Η πανδημία κάποτε θα φύγει. Τα προβλήματα στα σχολεία όμως θα παραμείνουν

Πηγή: paideia-news.com

ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ* ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ** ΚΑΙ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ***

Μέρος Β΄

Όπως έχει αναφερθεί και στο προηγούμενο άρθρο μας, η πανδημία σε κάποια στάδιο θα υποχωρήσει, αλλά τα προβλήματα και το δυσβάστακτο βάρος στα σχολεία θα παραμείνει. Είναι σαφές και ξεκάθαρο πως οι εκπαιδευτικοί, τα παιδιά και οι σχολικές μονάδες χρειάζονται στήριξη ώστε να ανταπεξέλθουν στη δύσκολη επόμενη μέρα. Στο τραπέζι υπάρχουν διαχρονικά συνδικαλιστικά αλλά και εκπαιδευτικά ζητήματα, τα οποία παραμένουν άλυτα για δεκαετίες, με αποτέλεσμα να διαιωνίζουν προβλήματα και να νομοτελειακά να επιβαρύνουν το εκπαιδευτικό έργο.

Χρόνος διεύθυνσης σχολείων – διοικητικός χρόνος. Οι Βοηθοί Διευθυντές στη Δημοτική Εκπαίδευση εργάζονται 23 διδακτικές περιόδους, με υπευθυνότητα τμήματος και με το βάρος της ευθύνης για αντικατάσταση – αναπλήρωση του Διευθυντή και στήριξη του διοικητικού έργου του σχολείου. Αποτελούν τον συνδετικό κρίκο της εύρυθμης λειτουργίας του σχολείου. Όσον αφορά στους Διευθυντές των σχολείων αυτοί εργάζονται από 11 μέχρι και 19 διδακτικές περιόδους. Υπάρχουν σχολεία των τριακόσιων και των τετρακόσιων και πλέον μαθητών και σε πολλές περιπτώσεις οι Διευθυντές έχουν υπό την διοικητική τους ευθύνη προσωπικό από 20-40 εργαζόμενους (εκπαιδευτικούς, Γραμματεία, επιστάτριες, συνοδούς, φοιτητές κ.α.). Στην Προδημοτική εκπαίδευση, το βάρος της διοίκησης πέφτει, σε πολλές περιπτώσεις, στους ώμους απλών νηπιαγωγών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται λόγω έλλειψης Διευθυντικού προσωπικού. Ο φόρτος εργασίας καθώς και οι ευθύνες που βαραίνουν τις διευθύνσεις τεράστιος. Κατά γενική ομολογία και παραδοχή ο ρόλος της Διεύθυνσης είναι ίσως ο σημαντικότερος σε μια σχολική μονάδα. Η μείωση του διδακτικού χρόνου καθώς και η εκμηδένισή του στα μεγάλα σχολεία έπρεπε να γίνει άμεσα. Ταυτόχρονα, οι διευθυντικές οργανικές θέσεις στην Προδημοτική εκπαίδευση πρέπει να αυξηθούν έτσι ώστε να μπορούν να ικανοποιήσουν τις πραγματικές ανάγκες.

Υπεύθυνος τμήματος: Πρόκειται για συμφωνία που έγινε από το 2011 με τη Μεταρρύθμιση και την εισαγωγή των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων. Η καινοτομία αυτή προβλέπει παραχώρηση δύο ωρών μη διδακτικού χρόνου,  στον εκπαιδευτικό του τμήματος. Ο θεσμός επιβεβαιώθηκε και επικυρώθηκε μέσω της συμφωνίας στη ΜΕΠΕΥ το 2018. Πρόκειται για ρόλο δύσκολο, επίπονο και πολυσήμαντο ο οποίος μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:εφαρμογή κώδικα συμπεριφοράς και τήρησή του, συναισθηματική στήριξη παιδιών, επικοινωνία με εκπαιδευτικούς ψυχολόγους, ειδικούς εκπαιδευτικούς, κοινωνικές υπηρεσίες, όταν χρειαστεί, διαχείριση συγκρούσεων και παραβατικών συμπεριφορών, ενημέρωση γονιών για επίδοση και συμπεριφορά μαθητών, κάλυψη των ατομικών διαφορών σε τάξεις μικτής ικανότητας και σωρεία άλλων καθηκόντων. Αξίζει να σημειωθεί πως το ΥΠΠΑΝ, παρά τη σημασία του θεσμού και τη συμφωνία που επιτεύχθηκε ακόμη δεν τον έχει επεκτείνει στις 2 ώρες σε όλες τις τάξεις Ειδικής, Προδημοτικής και Δημοτικής εκπαίδευσης.

Χρόνος Τ.Π.Ε. Η χρήση τεχνολογίας στα μαθησιακά περιβάλλοντα θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική και δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως στα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα υπάρχουν εισηγήσεις δραστηριοτήτων στις οποίες επιβάλλεται η χρήση Τ.Π.Ε. Εξάλλου η εισαγωγή και ένταξη των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση δημιουργεί ένα σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον. Υπάρχουν πολλές μελέτες του ΥΠΠΑΝ, οι οποίες επιβάλλουν τη στήριξη τόσο για τεχνικής όσο και εκπαιδευτικής φύσης ανάγκες των σχολείων και των παιδιών. Αυτό φάνηκε ακόμη πιο έντονα το τελευταίο χρονικό διάστημα, με την ανάγκη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση.  Δυστυχώς δεν φαίνεται να υπάρχει πρόθεση από την Επίσημη Πλευρά για ουσιαστική υποστήριξη των Τ.Π.Ε. στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, αγνοώντας ταυτόχρονα και τον σημαντικότατο ρόλο των τοπικών συντονιστών. Το κράτος όφειλε εδώ και χρόνια με αποφασιστικότητα να θεσμοθετήσει τον ρόλο του τοπικού συντονιστή των Τ.Π.Ε. και να του δώσει τον απαραίτητο χρόνο και τα εφόδια για να εκτελεί τα καθήκοντά του. Υπάρχουν  επιστολές, δεσμεύσεις και συμφωνίες που ποτέ δεν τηρήθηκαν εκ μέρους του ΥΠΠΑΝ.

Τεχνολογικός εξοπλισμός σχολείων: Είχε τονιστεί πολλές φορές, πως ο εξοπλισμός που διαθέτουν σήμερα τα σχολεία, είναι εξοπλισμός μουσειακής κατάστασης. Εξοπλισμός απηρχαιωμένος, με σοβαρότατα τεχνικά προβλήματα, με προδιαγραφές που δεν συμβαδίζουν με τη σύγχρονη τεχνολογία και που ουσιαστικά βρίσκεται στον αναπνευστήρα ή έχει παραδώσει πνεύμα. Τα σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης στην ολότητά τους διαθέτουν εξοπλισμό σχεδόν δεκαπέντε ετών, ο οποίος θα έπρεπε να είχε ήδη αποσυρθεί και αναπληρωθεί.  Η μερική αντικατάσταση που γίνεται κάθε χρόνο, σαφώς και δεν είναι αρκετή για να στηριχθούν τα σχολεία, συνεπώς επιβάλλεται η άμεση, ολική αντικατάσταση και αναβάθμισή του. Ταυτόχρονα, αν θέλουμε χρήση των ΤΠΕ και από τους μαθητές, το ΥΠΠΑΝ πρέπει να προχωρήσει σε ένα ολοκληρωτικό σχεδιασμό των υποδομών, έτσι ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν μια τέτοια χρήση. Το ιδανικό σενάριο θα ήταν ο κάθε μαθητής να κατέχει τη δική του συσκευή, την οποία θα μπορεί να αξιοποιεί στα πλαίσια του μαθήματος και να τη μεταφέρει στο σπίτι όταν χρειάζεται. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλοι χώροι χρήσης, φόρτισης και φύλαξης σε κάθε τάξη για κάθε μαθητή, κάτι το οποίο μάλλον φαντάζει ουτοπικό στην παρούσα φάση.

Κλιματιστικά/κτιριακές εγκαταστάσεις/συνθήκες εργασίας: Τα σχολεία της Κύπρου φαίνεται να είναι σχεδιασμένα/κατασκευασμένα με τρόπο που δεν λαμβάνει υπόψη τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην Κύπρο. Η εγκατάσταση κλιματιστικών και η μετατροπή/βελτίωση των κτιρίων μετατρέποντάς τα σε φιλικά προς το περιβάλλον είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η αναβάθμιση όλων των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε όλα τα σχολεία είναι έργα ανάπτυξης, θα βελτιώσουν τις συνθήκες και θα αναβαθμίσουν την ποιότητα της διδασκαλίας. Ταυτόχρονα, το ΥΠΠΑΝ σε συνεργασία με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις και άλλους φορείς πρέπει να τολμήσει να προχωρήσει σε αναθεώρηση του τι θεωρεί σύγχρονο σχολείο, με βάση τις ανάγκες και απαιτήσεις της σύγχρονης διδασκαλίας και κοινωνίας. Τα σχολεία μας είναι κτισμένα με βάση τις ανάγκες μια προηγούμενης εποχής και πρέπει να εκσυγχρονιστούν. Αυτό σίγουρα δεν είναι εύκολο ούτε θα γίνει εν μία νυκτί όμως τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν. Η διαρρύθμιση των τάξεων, οι χώροι άθλησης, οι εξωτερικοί χώροι του διαλείμματος πρέπει να διαμορφωθούν με τέτοιο τρόπο που να εξυπηρετούν τις σύγχρονες ανάγκες αλλά και να δημιουργούν ένα ευχάριστο μαθησιακό περιβάλλον.

Ειδική εκπαίδευση: Οι συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία στην κοινωνία, στην οικογένεια αλλά και στο σχολείο έχουν επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τα μη προνομιούχα παιδιά και τα παιδιά ειδικής εκπαίδευσης. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτά τα παιδιά είναι τα μεγαλύτερα θύματα της πανδημίας. Η επίσπευση/απλούστευση των διαδικασιών παραπομπής, η ενίσχυση με διορισμό του αναγκαίου  ανθρώπινου δυναμικού, η στήριξη των υποστηρικτών φορέων (Γραφείο ευημερίας, Υπηρεσίες Ψυχικής υγείας κ.α.), ο διορισμός εξειδικευμένου προσωπικού για τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών αυτών, θα είναι προς την ορθή κατεύθυνση. Τα δικαιώματα αυτών των παιδιών δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραβιάζονται αν θέλουμε να θεωρούμαστε και να είμαστε ευρωπαϊκό κράτος.

Προδημοτική εκπαίδευση: Επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε, η στήριξη της βάσης της εκπαιδευτικής πυραμίδας. Αποτελεί μια τεράστια παραδοξότητα το γεγονός πως η Προδημοτική Εκπαίδευση, αποτελεί φτωχό συγγενή του εκπαιδευτικού συστήματος και παραμένει ουραγός σε θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής. Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο και συνέπειες στους μαθητές και στην παρεχόμενη προς αυτούς εκπαίδευση! Επιβάλλεται η εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για αποτελεσματική στήριξη, όπως η μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη, η υποχρεωτική δίχρονη προδημοτική εκπαίδευση, η βελτίωση των σχολικών εγκαταστάσεων, η ενίσχυση του βοηθητικού και γραμματειακού προσωπικού κ.ά.

Όροι εργοδότησης αντικαταστατών: Διαχρονικά παρατηρείται δυστοκία της Επίσημης Πλευράς στο να λύσει ικανοποιητικά και καταλυτικά τα ζητήματα των αντικαταστάσεων και των αντικαταστατών. Η διαχρονική αντιμετώπιση χιλιάδων αντικαταστατών ως αναλώσιμους και ως σύγχρονους σκλάβους με μηδενικά δικαιώματα, νομοτελειακά έχει και συνεπακόλουθες συνέπειες, τις οποίες βιώνουμε φέτος πολύ έντονα, με την αδυναμία  κάλυψης των διαθέσιμων θέσεων αντικαταστάσεων και τα σχολεία να μένουν αστελέχωτα. Οι αντικαταστάτες εργάζονται χωρίς εργασιακά δικαιώματα, χωρίς άδειες ασθενείας ή απουσίας και με περιορισμένο ανεργιακό επίδομα. Αυτές οι απαράδεκτες συνθήκες οδήγησαν στο να έχουμε απώλεια εργατοωρών πολύτιμου διδακτικού χρόνου και κατ΄ επέκταση διδασκαλίας/μάθησης για τα παιδιά. Επιβάλλεται η βελτίωση των όρων εργασίας των αντικαταστατών καθώς και η βελτίωση του συστήματος κάλυψης των κενών με δεξαμενές αντικαταστατών σε όλα τα επαρχιακά γραφεία.

Με τεκμηριωμένο πλέον το δεδομένο πως τα σχολεία και η μάθηση έχουν αναπόφευκτα πληγεί, δημιουργούνται βασανιστικά και αναπάντητα ερωτήματα σε σχέση με την στόχευση της Κυβέρνησης για το Δημόσιο Σχολείο. Η επόμενη σχολική χρονιά 2021-22 είναι προ των πυλών. Ο προγραμματισμός και η οργάνωση της εκ μέρους του ΥΠΠΑΝ βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Η δημιουργία μιας Επιτροπής Ειδικών η οποία θα αξιολογήσει την όλη κατάσταση που δημιουργήθηκε με την πανδημία, καταγράφοντας όλες τις συνέπειες, τα προβλήματα  και τα ελλείμματα που δημιουργήθηκαν είναι επιβεβλημένη. Η επιστημονική έρευνα και καταγραφή της κατάστασης θα είναι το πρώτο ουσιαστικό βήμα για βελτίωση της κατάστασης.

Τα προβλήματα είναι εδώ και τα ερωτήματα περιμένουν απαντήσεις:

• Η Πολιτεία είναι έτοιμη για πραγματική και ουσιαστική στήριξη της Δημόσιας Εκπαίδευσης;
• Είναι έτοιμη να στηρίξει έμπρακτα τους εκπαιδευτικούς;
• Είναι πρόθυμη να αποκτήσει πραγματικό όραμα, για την παιδεία του τόπου;
• Έχει τη βούληση να προβεί στις μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που χρειάζονται για να γίνουν τα σχολεία χώροι χαράς, δημιουργικότητας και μάθησης;

Είναι σαφές πως η παιδεία του τόπου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται μέσα από μια εθνική στρατηγική. Καλούμε την κοινωνία, αλλά και την πολιτεία να σταθεί δίπλα στους εκπαιδευτικούς. Επιβάλλεται η αρμονική συνεργασία και ο εποικοδομητικός – ειλικρινής-δημοκρατικός διάλογος για να δει το Δημόσιο Σχολείο καλύτερες μέρες. Συνοδοιπόροι και υποστηρικτές σε αυτήν την προσπάθεια, πρέπει να είναι οι γονείς – οργανωμένοι και μη αλλά και όλοι όσοι εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Δεν περισσεύει κανείς σε αυτήν την προσπάθεια και δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Το οφείλουμε στα παιδιά μας και στην παιδεία του τόπου μας!

«Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα»…

Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ, Γεν. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ

Αντρέας Θεοδώρου,  Γενικός Αντιπρόσωπος ΠΟΕΔ, Αντιπρόεδρος Α.Κί.ΔΑ

Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γεν. Οργ. Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γεν. Οργ. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ