Σπύρος Αγαθού: Η ζωγραφική είναι τρόπος ζωής

Στη μνήμη, στο χώρο δηλαδή όπου εναποτίθεται το συναίσθημα, εστιάζει μέσα από τη δουλειά του ο εικαστικός Σπύρος Αγαθού, δημιουργώντας ένα ποικίλο νοητικό πεδίο, το οποίο, συνήθως διαφοροποιείται χωρικά, ενώ πηγή έμπνευσης του είναι ο εσωτερικός του κόσμος, τα συναισθήματα, οι αναμνήσεις, τα βιώματα και η προσωπική του μνήμη.

Η ζωγραφική είναι τρόπος ζωής, δηλώνει σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ο Σπύρος Αγαθού. Και όχι τυχαία, καθώς το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική άρχισε να εκδηλώνεται από πολύ μικρή ηλικία. «Και αυτό ακριβώς το ενδιαφέρον με συνόδευε και συνεχίζει να με συνοδεύει κάθε στιγμή», λέει και σημειώνει ότι «η ζωγραφική είναι τρόπος ζωής μέσα από τον οποίο δημιουργώ και εκφράζομαι, αποτυπώνω συναισθήματα και μνήμες, δηλαδή το ότι με καθορίζει».

Ο Σ. Αγαθού σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών «Pietro Vannucci» Περούτζια, στην Ιταλία, όπου παρακολούθησε τετραετές πρόγραμμα σπουδών στον κλάδο της Ζωγραφικής, αποφοιτώντας με άριστα και διάκριση. Το 2003 έγινε δεκτός για Μεταπτυχιακές σπουδές στον κλάδο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης και φοίτησε στο Τμήμα Θεωρίας και Πρακτικής των Σύγχρονων Τεχνών.

Κληθείς να εξηγήσει γιατί στα έργα του εστιάζει στη μνήμη, λέει ότι «πηγή έμπνευσής μου είναι πάντα ο εσωτερικός μου κόσμος και τα συναισθήματα, τα βιώματα και η προσωπική μου μνήμη, οι αναμνήσεις που για εμένα είναι τα «έγγραφα» που φέρω πάντα μαζί μου, αφού είναι η ταυτότητά μου. Χωρίς τις αναμνήσεις κανείς μας δεν θα ήταν ολοκληρωμένος άνθρωπος. Αν το παρελθόν, και ειδικότερα οι «κακές» του μνήμες, έρχονται και μας συναντούν, κάθε στιγμή, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους μαζί τους, καθηλώνοντάς μας, τότε βρισκόμαστε στα πρόθυρα του να σταματήσουμε να δημιουργούμε, στο κατώφλι της αδράνειας και της αποτυχίας».

Επιστρέφω, συνεχίζει, στις κακές μνήμες ηθελημένα. «Στόχος μου είναι η εξομάλυνση και η συμφιλίωσή μου μαζί τους και πρόθεση μου είναι η αποδοχή των γεγονότων. Θέλω να υψώσω τη λευκή σημαία της ανακωχής προς επίτευξη της πολυπόθητης ειρήνης, μιας ειρήνης καθαρά ιδιωτικής. Το αποτέλεσμα είναι η αρχή της αλλαγής, η αρχή της δημιουργίας», λέει.

«Καμιά φορά το να ξεχνάμε ηθελημένα – σε μια διαδικασία εποικοδομητικής παρέμβασης στη μνήμη – μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να δημιουργούμε και να βλέπουμε το αύριο σαν μια πραγματικά νέα μέρα. Κάπως σαν τον κομιστή μιας μικρής προσωπικής και συλλογικής βελτίωσης», εξηγεί.

Ερωτηθείς ποια είναι η κεντρική ιδέα ή προσέγγιση πίσω από τη δουλειά του ο Σπύρος Αγαθού αναφέρει πως «η ιδέα της δουλειάς μου ήταν πάντοτε η προσωπική μου μνήμη και θεωρώ ότι τα βιώματα του καθενός από εμάς, έχουν άμεση σχέση με την μνήμη του. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, τότε το συναίσθημα είναι άμεσα συνδεδεμένο με την μνήμη άρα αλληλοεπηρεάζονται, με αποτέλεσμα να γίνονται όλο και πιο έντονα αλλά και ανύπαρκτα. Είναι δηλαδή ένα «παιγνίδι» στο οποίο δεν υπάρχει ούτε νικητής ούτε χαμένος».

Εξάλλου, σημειώνει, «τα συναισθήματα, τα οποία είναι γεμάτα από αναμνήσεις και μνήμες, είναι η ταυτότητα μας, τα «χαρτιά» μας που μας συνοδεύουν πάντα. Δημιουργώντας ένα έργο, είναι σαν να επιστρέφω στις μνήμες ηθελημένα. Είναι μια διαδικασία εξομάλυνσης και συμφιλίωση μου μαζί τους. Καμιά φορά το να ξεχνάμε ηθελημένα σε μία διαδικασία εποικοδομητικής παρέμβασης στη μνήμη -μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να δημιουργούμε και να βλέπουμε το αύριο σαν μία πραγματικά νέα μέρα» είπε και εξήγησε πως «άρα το συναίσθημα και η μνήμη σε σχέση με ένα έργο είναι άμεση».

Σε ερώτηση κατά πόσον η μνήμη και η ταυτότητα τέμνονται ή ταυτίζονται λέει πως για τον ίδιο «η μνήμη και η ταυτότητα είναι έννοιες συνυφασμένες. Τα βιώματα του κάθε ανθρώπου έχουν άμεση σχέση με την μνήμη του. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, τότε τα συναισθήματα είναι άμεσα συνδεδεμένα με την μνήμη και έτσι αλληλοεπηρεάζονται, με αποτέλεσμα να γίνονται όλο και πιο έντονα».

Οσον αφορά τα υλικά που χρησιμοποιεί στη δουλειά του, ο Σπύρος Αγαθού εξηγεί πως αυτά κυρίως δεν ανταποκρίνονται στα παραδοσιακά υλικά της ζωγραφικής. «Τα περισσότερα τα κατασκευάζω μόνος μου, ανάλογα με την ιδέα και το αποτέλεσμα που θέλω να δημιουργήσω. Κάποια από αυτά είναι βερνίκια που κατασκευάζω, χρώματα από φυσικές πρώτες ύλες κτλ», εξηγεί.

Όπως αναφέρει, «όλο αυτό το κάνω επειδή με ενδιαφέρει ιδιαίτερα η ποιότητα των υλικών αλλά και επειδή με βοηθούν στο να πετύχω το θεμιτό αποτέλεσμα».

Συνεχίζοντας για το θέμα του χρόνου, ο εικαστικός εξηγεί πως «περισσότερο από όλα ο χρόνος λειτουργεί σαν το «εργαλείο», κριτήριο και κανόνας για κτιστεί η μνήμη. Ο χρόνος με βοηθά να συλλέξω αλλά και να προετοιμάσω μέσα μου ποικίλες μορφές μνήμης. Ο χρόνος λειτουργεί σαν καταλύτης στο να συντεθεί το πλαίσιο της μνήμης που είναι το βασικότερο και καθοριστικότερο κριτήριο της δουλειάς μου».

Κληθείς να αναφέρει κατά πόσον πιστεύει ότι η κουλτούρα ενός τόπου επηρεάζει τον τρόπο σκέψης στην τέχνη, λέει ότι «η κουλτούρα ενός τόπου παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του πνεύματος γενικότερα. Ο χώρος, είτε αυτός ονομάζεται πόλη είτε ονομάζεται χώρα, αποτελείται από ένα σύνολο ανθρώπων, άρα από συναισθήματα και μνήμες. Ο χώρος και οι άνθρωποι που τον συνθέτουν, παίζουν καθοριστικό ρόλο ακόμα και στην επόμενη μας κίνηση» είπε και πρόσθεσε ότι «μας καθορίζει και σε περιπτώσεις μας βοηθά να αναπτυχθούμε αλλά και να «καταστραφούμε».

Οσον αφορά την εξέλιξη της τέχνης στην Κύπρο, ο Σπύρος Αγαθού σημειώνει πως «ξέροντας τι συμβαίνει και τις προσπάθειες που καταβάλλονται γενικότερα τόσο από το κράτος όσο και από άλλους φορείς και μονάδες, θα έλεγα ότι γίνεται μια πολύ δυνατή και καλή προσπάθεια. Σίγουρα υπάρχουν πάντα περιθώρια βελτίωσης και εμπλουτισμού και είναι στα χέρια και στην καλή μας διάθεση να συνεισφέρουμε όλο και περισσότερο».

Σε ερώτηση κατά πόσον η τέχνη είναι καταφύγιο ή ορμητήριο, εκκρεμότητα ή καθήκον, ο κ. Αγαθού απαντά πως υπάρχουν και τα δυο είδη καλλιτεχνών. «Στη δική μου περίπτωση θα έλεγα ότι λειτουργεί σαν ορμητήριο, είναι στο χαρακτήρα μου να εκφράζω και να λέω αυτά που νιώθω. Άρα το βλέπω σαν καθήκον μου να συνεχίσω να κάνω αυτό που αγαπώ και να μοιράζομαι τις ιδέες μου», τονίζει και προσθέτει ότι για τον ίδιο «η τέχνη λειτουργεί και σαν καταφύγιο και σαν ορμητήριο. Είναι ο κόσμος μου, ο κόσμος που δημιουργώ και είναι επίσης ο κόσμος που με «προστατεύει» ακόμα και στις πιο δύσκολες μου στιγμές».

Η περίοδος της πανδημίας ήταν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που επηρέασε όλους τους ανθρώπους ανά το παγκόσμιο και σε ερώτηση ποιες σταθερές αναθεώρησε κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού, ο Σπύρος Αγαθού απαντά πως «είμαι άνθρωπος που μου αρέσει να εκφράζω και να δίνω αυτά που νιώθω και η στέρηση στην πανδημία είναι αυτό που με ενοχλεί περισσότερο, η στέρηση της επαφής, της αγκαλιάς του αγγίγματος, της επικοινωνίας. Σε κάνει να αναθεωρείς τα δεδομένα, πράγματα που θεωρούσες λιγότερο σημαντικά γιατί ήταν εκεί».

Αναφορικά με τη δική του προσωπική αγωνία για το αύριο της εικαστικής δημιουργίας, ο Σπύρος Αγαθού τονίζει ότι δεν θα ήθελε να χαθεί η κλασική έννοια της τέχνης. «Νομίζω δεν συγκρίνεται η επαφή που δημιουργείται βλέποντας ένα έργο τέχνης σε ένα μουσείο η μια γκαλερί ή ακόμα μετροφυλλώντας και διαβάζοντας ένα βιβλίο».

Σε ερώτηση κατά πόσον αισθάνεται ότι μπαίνουμε σε μια νέα εποχή και ότι αλλάζει το τοπίο, εξέφρασε την εκτίμηση πως «ήδη βρισκόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα και τάξη πραγμάτων η οποία γίνεται σιγά-σιγά συνήθεια και βάσει αυτής «γεννούνται» καινούργια πράγματα, θετικά και αρνητικά. Η τέχνη ανέκαθεν επηρεαζόταν από τις κοινωνικές και άλλες καταστάσεις και προσαρμοζόταν».

Ζητάμε από τον Σπύρο Αγαθού να μας αναφέρει ποια θα πρέπει να είναι η αποστολή του καλλιτέχνη και κατ’ επέκταση της τέχνης σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος ανά το παγκόσμιο.

Αφού επισημαίνει πως η «καλλιτεχνική δημιουργία είναι τρόπος ζωής δεν είναι απόφαση, δεν είναι μια διαδικασία που σε βάζει σε κίνδυνο» προσθέτει πως «είναι μια διαδικασία που πηγάζει από μέσα σου από τις εμπειρίες σου. Εφόσον λοιπόν εκφράζεσαι με αυτόν τον τρόπο, μοιράζεσαι με τον μελλοντικό θεατή τις σκέψεις σου που είναι καθαρά προσωπικές. Σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ, ο καλλιτέχνης επιβάλλεται να εξωτερικεύσει μέσω της οποιασδήποτε μορφής τέχνης, όλα αυτά που νιώθει για να λειτουργήσουν ως υπόβαθρο για διατήρηση της ταυτότητας μας».

Οσον αφορά τη συμμετοχή του στην ομαδική έκθεση Island που φιλοξενείται στο ξενοδοχείο Almyra στην Πάφο λέει πως «αυτή έγινε ύστερα από πρόσκληση της «Is not gallery» και του Άντρου Ευσταθίου, τον οποίο και ευχαριστεί. Πρόκειται για μια έκθεση στην οποία παρουσιάζουν τη δουλειά τους 18 καλλιτέχνες.

Σημειώνεται ότι ο Σπύρος Αγαθού τιμήθηκε το 2002 με έπαινο στον Διαγωνισμό Χαρακτικής “3ο Premio Giovanni Biella per l’ incisione 2002”, στην Ιταλία. Το Νοέμβριο 2010, τού απονεμήθηκε έπαινος από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ίδρυμα «Τηλέμαχος Κάνθος» για τη συμμετοχή του στο Διαγωνισμό Εικαστικών Τεχνών Τηλέμαχος Κάνθος, για το χαρακτικό του έργο ενώ τον Νοέμβριο 2014 αποσπά το Β’ Βραβείο Χαρακτικής στον ίδιο διαγωνισμό.

Ο εσωτερικός κόσμος και τα συναισθήματα αποτελούν πηγή έμπνευσης για τον εικαστικό Σπύρο Αγαθού, ο οποίος εστιάζει στη μνήμη

ΚΥΠΕ – Φανίτσα Ζαννέττου

Στο ενεργητικό του εικαστικού περιλαμβάνονται πολλές συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ενώ έχει προσφέρει πολλές φορές έργα του για φιλανθρωπικούς σκοπούς και στήριξη διάφορων Συνδέσμων.

Ταυτόχρονα σημαντική θεωρείται η προσφορά του Σπύρου Αγαθού για το Ίδρυμα «Sofia For Children» με τη συμμετοχή του στις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις οι οποίες περιελάμβαναν έκθεση και δημοπρασία των έργων 20 καλλιτεχνών με την επωνυμία στο “Let’s Hippo” το 2018 και το “Giraffe For Hope” το 2021.

(ΚΥΠΕ/ΦΖ/ΓΒΑ)