Tι είναι μηνιγγίτιδα και τι πρέπει να γνωρίζουμε

Γράφει η Δρ. Μόνικα Μιχαηλίδου

Μηνιγγίτιδα είναι η φλεγμονή των μεμβρανών (μήνιγγες) που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Το οίδημα που προκαλείται από μηνιγγίτιδα προκαλεί τυπικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, πυρετό και δυσκαμψία του αυχένα.

Οι περισσότερες περιπτώσεις μηνιγγίτιδας προκαλούνται από ιογενείς λοιμώξεις, αλλά βακτηριακές και μυκητσιακές λοιμώξεις είναι άλλες αιτίες. Ορισμένες περιπτώσεις μηνιγγίτιδας βελτιώνονται  χωρίς θεραπεία μέσα σε λίγες εβδομάδες. Σε άλλες περιπτώσεις, η μηνιγγίτιδα  μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή και απαιτείται  άμεση θεραπεία με αντιβιοτικά.  Καθυστερημένη θεραπεία αυξάνει τον κίνδυνο μόνιμης βλάβης στον εγκέφαλο ακόμα και  θανάτου.  Ζητήστε αμέσως ιατρική φροντίδα αν υποψιάζεστε ότι κάποιος έχει μηνιγγίτιδα.   Η έγκαιρη θεραπεία της βακτηριακής μηνιγγίτιδας μπορεί να αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα πρώιμα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας μπορεί να μιμηθούν  τη γρίπη. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανισθούν σε μερικές  ώρες ή στη  διάρκεια μερικών ημερών.  Πιθανά σημεία και συμπτώματα σε παιδιά μεγαλύτερα από την ηλικία των 2 ετών περιλαμβάνουν:

• Ξαφνικό ψηλό πυρετό
• Αυχενική δυσκαμψία
• Πονοκέφαλος με ναυτία ή εμετό
• Σύγχυση ή δυσκολία συγκέντρωσης
• Υπνηλία
• Ευαισθησία στο φως
• Ανορεξία
• Δερματικό εξάνθημα (μερικές φορές, σε μηνιγγοκοκκική μηνιγγίτιδα)

 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΕ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΑ

Τα νεογνά και τα βρέφη μπορεί να παρουσιάσουν αυτά τα σημάδια:

• Υψηλός πυρετός
• Επίμονο κλάμα
• Η υπερβολική υπνηλία ή ευερεθιστότητα
• Αδράνεια ή νωθρότητα
• Ανορεξία
• Προπέτεια της πρόσθια πηγής στο κεφάλι (fontanel)
• Κάποτε δυσκαμψία στο σώμα και τον αυχένα του μωρού

 

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΕΝΑ ΓΙΑΤΡΟ

Ζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα εάν εσείς ή κάποιος στην οικογένειά σας έχει συμπτώματα μηνιγγίτιδας, όπως:

• Πυρετός
• Σοβαρό πονοκέφαλο
• Σύγχυση
• Εμετός
• Αυχενική δυσκαμψία

 

Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα

Τα βακτήρια εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνουν στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και αποτελούν την αιτία οξείας βακτηριακής μηνιγγίτιδας.   Αλλά μπορεί επίσης να προκύψει όταν τα βακτήρια εισβάλλουν άμεσα τις μήνιγγες. Αυτό μπορεί να προκληθεί από ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, ένα κάταγμα κρανίου, ή σπανίως μετά από κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις.

Αρκετά βακτήρια μπορεί να προκαλέσουν οξεία βακτηριακή μηνιγγίτιδα αλλά συνηθέστερα τα ακόλουθα:

• Πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumoniae): Αυτό το βακτήριο είναι η πιο κοινή αιτία της βακτηριακής μηνιγγίτιδας σε βρέφη, μικρά παιδιά και ενήλικες. Συνήθως επιπλέον προκαλεί πνευμονία ,ωτίτιδα και ιγμορίτιδα. Υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη αυτής της λοίμωξης.
• Μηνιγγιτιδόκοκκος (Neisseria meningitidis ):Αυτό το βακτήριο είναι μια άλλη κύρια αιτία της βακτηριακής μηνιγγίτιδας.Τα βακτήρια που συνήθως προκαλούν μία λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, μπορεί να προκαλέσουν μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα όταν εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτή είναι μια ιδιαίτερα μεταδοτική λοίμωξη που προσβάλλει κυρίως τους εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Μπορεί να προκαλέσει τοπικές επιδημίες σε κοιτώνες πανεπιστημίων, οικοτροφεία και στρατιωτικές βάσεις. Υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη αυτής της λοίμωξης.
• Αιμόφιλος της ινφλουέντζας: Haemophilus influenzae τύπου b (Hib) ήταν κάποτε η κύρια αιτία βακτηριακής μηνιγγίτιδας σε παιδιά. Αλλά, τα νέα εμβόλια Hib έχουν μειώσει σημαντικά τον αριθμό των περιστατικών αυτού του είδους της μηνιγγίτιδας.
• Λιστέρια (Listeria monocytogenes): Αυτά τα βακτήρια μπορούν να βρεθούν σε μη παστεριωμένα τυριά, τα χοτ ντογκ και άλλα έτοιμα γεύματα. Οι έγκυες γυναίκες, τα νεογνά, ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο ευαίσθητα. Η Λιστέρια μπορεί να διαπεράσει τον πλακούντα και σε λοιμώξεις σε προχωρημένη εγκυμοσύνη μπορεί να αποβεί μοιραία για το μωρό.

 

 

Ιογενής μηνιγγίτιδα

Ιογενής μηνιγγίτιδα είναι συνήθως ήπια και συχνά υποχωρεί από μόνη της. Οι περισσότερες περιπτώσεις προκαλούνται από μια ομάδα ιών γνωστών ως εντεροϊούς, που είναι πιο συχνοί στα τέλη του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου. Ιών όπως ο ιός του απλού έρπητα, τον ιό HIV, παρωτίτιδας, τον ιό του Δυτικού Νείλου και άλλοι επίσης μπορεί να προκαλέσουν ιογενή μηνιγγίτιδα.

 

 

Άλλες αιτίες της μηνιγγίτιδας

Η μηνιγγίτιδα μπορεί επίσης να προκύψει από μύκητες,  μη λοιμώδεις αιτίες, όπως χημικές αντιδράσεις, αλλεργίες φαρμάκων, μερικούς τύπους καρκίνου και διαφόρων φλεγμονωδών ασθενειών.

 

 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Οι παράγοντες κινδύνου για μηνιγγίτιδα περιλαμβάνουν:

• Παράλειψη εμβολιασμών. Κίνδυνος αυξάνεται για όποιο παιδί ή ενήλικα δεν έχει ολοκληρώσει το συνιστώμενο σχήμα εμβολιασμού
• Ηλικία. Οι περισσότερες περιπτώσεις ιογενούς μηνιγγίτιδας συμβαίνουν σε παιδιά μικρότερα από την ηλικία 5. Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι συχνή σε άτομα ηλικίας κάτω των 20.
• Ζώντας σε μια κοινότητα. Οι φοιτητές πανεπιστημίου που ζουν σε κοιτώνες, το προσωπικό σε στρατιωτικές βάσεις.
• Εγκυμοσύνη. Εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο λιστερίωσης.
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. AIDS, αλκοολισμός, διαβήτης, η χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα,  σας κάνουν  πιο επιρρεπείς σε μηνιγγίτιδα.
• Οι ασθενείς χωρίς σπλήνα θα πρέπει να εμβολιάζονται  για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου αυτού.

 

 

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Οι επιπλοκές από  μηνιγγίτιδα μπορεί να είναι σοβαρές. Όσο καθυστερεί η θεραπεία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος μόνιμης  νευρολογικής  βλάβης , συμπεριλαμβανομένων των πιο κάτω:

• Απώλεια ακοής
• Διαταραχές της μνήμης
• Μαθησιακές δυσκολίες
• Εγκεφαλική βλάβη
• Κινητικά προβλήματα
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Σοκ
• Θάνατος

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Ο  παιδίατρός  σας μπορεί να διαγνώσει μηνιγγίτιδα αφού βασιστεί σε ένα ιατρικό ιστορικό, τη φυσική εξέταση και ορισμένες διαγνωστικές εξετάσεις. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει για σημεία λοίμωξης γύρω από το κεφάλι, τα αυτιά, το λαιμό και το δέρμα και κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

• Καλλιέργειες αίματος.
• Αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MR)
• Ακτινογραφίες ή
• CT τομογραφία του θώρακος ή ρινικών κόλπων μπορεί επίσης να δείξουν μόλυνση σε άλλους τομείς που μπορεί να συνδέονται με μηνιγγίτιδα.
• Έλεγχος εγκεφαλονωτιαίου υγρού: Για μια οριστική διάγνωση της μηνιγγίτιδας, θα χρειαστείτε μια οσφυονωτιαία παρακέντηση για τη συλλογή εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ). Σε άτομα με μηνιγγίτιδα, το ΕΝΥ δείχνει συχνά ένα χαμηλό επίπεδο σακχάρου (γλυκόζη), μαζί με έναν αυξημένο αριθμό λευκών κυττάρων αίματος και αυξημένη πρωτεΐνη.

Η ανάλυση του ΕΝΥ μπορεί επίσης να βοηθήσει το γιατρό σας να προσδιορίσει ποιό βακτήριο προκάλεσε την μηνιγγίτιδα. Εάν ο γιατρός σας υποψιάζεται ιογενή μηνιγγίτιδα, αυτός ή αυτή μπορεί να ζητήσει ένα τεστ με βάση το DNA,  γνωστή ως αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) ή ένα τεστ για να ελέγξει για αντισώματα κατά συγκεκριμένων ιών,  και έτσι  να προσδιοριστεί η συγκεκριμένη αιτία και να καθοριστεί η κατάλληλη θεραπεία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία εξαρτάται από τον  τύπο της μηνιγγίτιδας.

Στην οξεία βακτηριακή μηνιγγίτιδα χορηγούνται άμεσα ενδοφλέβια αντιβιοτικά και κορτικοστεροειδή. Αυτά  μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως το εγκεφαλικό οίδημα  και τις επιληπτικές κρίσεις.  Το αντιβιοτικό ή ο συνδυασμός  αντιβιοτικών εξαρτάται από τον τύπο των βακτηρίων που προκαλούν τη λοίμωξη. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει ένα αντιβιοτικό ευρέος φάσματος έως ότου μπορέσει να καθορίσει την ακριβή αιτία της μηνιγγίτιδας.

Στην ιογενή μηνιγγίτιδα τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να θεραπεύσουν την μηνιγγίτιδα, και οι περισσότερες περιπτώσεις αυτοϊόνται σε  μερικές εβδομάδες. Η θεραπεία κατά τη νοσηλεία στις ήπιες περιπτώσεις της ιογενούς μηνιγγίτιδας συνήθως περιλαμβάνει:

• Ξεκούραση στο κρεβάτι
• Άφθονα υγρά
• Αντιπυρετικά και παυσίπονα για τη μείωση του πυρετού και ανακούφιση από μυαλγίες και κακουχία.
• Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει κορτικοστεροειδή για να μειώσει το εγκεφαλικό οίδημα και ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο για τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων.

 

ΑΛΛΟΙ ΤΥΠΟΙ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑΣ

Εάν η αιτία της μηνιγγίτιδας σας δεν είναι σαφής, ο γιατρός  μπορεί να αρχίσει θεραπεία με αντιβιοτικά, μέχρι να διευκρινιστεί η αιτία.

 

Μόνικα Μιχαηλίδου M.D.

Παιδίατρος, Σύμβουλος Γαλουχίας

Συνέσειον Ιατρικόν Κέντρον

15,  Ραφαήλ Σάντη

6052 Λάρνακα

Κύπρος

Τηλ. εργασίας: +35724641111

Κινητο τηλ:   +35799863087

Τηλεομοιότυπο: +35724812315

Ηλ.ταχυδρομείο: monicame@cytanet.com.cy