Δυναμικές εκδηλώσεις πολιτών για τα λατομεία

Επηρεαζόμενοι πολίτες, οι κοινότητες Λυθροδόντα, Κόρνου και Δελίκηπου, καθώς και ο Δήμος Λευκάρων διατράνωσαν την αποφασιστικότητα να αγωνισθούν με κάθε τρόπο για να αποτρέψουν τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης για δημιουργία νέων λατομικών ζωνών στο δάσος του Δελίκηπου.

Σε συνάντηση όλων των οργανωμένων συνόλων στον Λυθροδόντα στις 12 Φεβρουαρίου, αποφασίστηκε να διεκδικήσουν την ακύρωση της διαδικασίας της Στρατηγικής Μελέτης Εκτίμησης Επιπτώσεων για πιθανή δημιουργία νέας Λατομικής Ζώνης στην Επαρχία Λάρνακας, την απόρριψη των δύο αιτήσεων των εταιρειών για δημιουργία λατομείων στην Αετόμουττη, οι οποίες εκκρεμούν εδώ και χρόνια η μια ενώπιον της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής και η δεύτερη ενώπιον του Συμβουλίου Μελέτης Παρεκκλίσεων, καθώς και την απόρριψη κάθε ενέργειας δημιουργίας λατομικής ζώνης στο δάσος της Αετόμουττης. Τα πιο πάνω καταγράφονται σε κοινή τοποθέτηση των επηρεαζομένων ως αποτέλεσμα συναντήσεων που διεξήχθησαν στις 5/2/2020 και 12/2/2020, καθώς και της δημόσιας παρουσίασης και ακρόασης για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) σχετικά με την πιθανή δημιουργία νέας Λατομικής Ζώνης (ΛΖ) στην επαρχία Λάρνακας, που διοργανώθηκε στις 30/1/2020 στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας Ορεινής Λάρνακας στη Σκαρίνου, από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης.

Έχοντας ως γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας, των κοινών αγαθών και του δημοσίου συμφέροντος, οι επηρεαζόμενοι πολίτες των προτεινόμενων για λατομικές ζώνες περιοχών έχουν αποφασίσει να προβούν από κοινού σε όλες τις νόμιμες ενέργειες για την προστασία της περιοχής Ορεινής Λάρνακας γενικότερα και του Κρατικού Δάσους Αετόμουττη ειδικότερα, περιλαμβανομένων και δυναμικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας.

Σε σχέση με το αίτημα για άμεση ακύρωση της διαδικασίας αξιολόγησης της ΣΜΠΕ για πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας, όπως αυτή έχει δρομολογηθεί από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης (ΤΓΕ) οι επηρεαζόμενοι ζητούν την κάλυψη υφιστάμενων και μελλοντικών αναγκών αδρανών υλικών στην επαρχία Λάρνακας για αρκετές δεκαετίες. Σύμφωνα με το ΤΓΕ, η ανάγκη για τη δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας ήταν το πόρισμα της αρχικής «Στρατηγικής Μελέτης για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2001-2025», η οποία ολοκληρώθηκε το 2004. Η εν λόγω μελέτη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η ανάγκη προέκυπτε στα 10 χρόνια, με βάση τους ρυθμούς ανάπτυξης της δεκαετίας του 2000.

Ωστόσο, από το 2004 μέχρι σήμερα παρατηρείται μία σημαντική αλλαγή δεδομένων, η οποία δεν λαμβάνεται υπόψη από το ΤΓΕ. Ειδικότερα, η παγκύπρια κατανάλωση αδρανών υλικών μειώθηκε δραστικά, καθότι από τα 11,5 εκατομμύρια τόνους το 2004 και τα 14,2 εκατομμύρια τόνους το 2008 η ζήτηση έχει πέσει στα 3,9 εκατομμύρια τόνους το 2015 (μείον 73% από την κορυφή του 2008) και στα 8 εκατομμύρια τόνους το 2019 (μείον 56% από την κορυφή του 2008).

Παράλληλα, με βάση στοιχεία του Παγκύπριου Συνδέσμου Σκυροποιών, τα οποία υποβλήθηκαν κατά τη δημόσια παρουσίαση και ακρόαση που διεξήχθη στις 30/1/2020, τα σημερινά αποθέματα των τεσσάρων υφιστάμενων λατομείων της περιοχής Σταυροβουνίου, λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή και τη μελλοντική ζήτηση, έχουν αρκετά αποθέματα που καλύπτουν τις ανάγκες αδρανών υλικών μέχρι το 2050, δηλαδή σε βάθος τουλάχιστον 30 ετών.

Περαιτέρω, γίνεται λόγος από τους επηρεαζόμενους για ανεπαρκής αιτιολόγηση και τεκμηρίωση ανάγκης δημιουργίας νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας, καθώς και ότι δεν εξετάστηκε η μηδενική λύση.

Χιλιάδες δέντρα θα επηρεαστούν
Κοινότητες και οργανωμένα σύνολα επιδιώκουν τον άμεσο τερματισμό κάθε ενέργειας με σκοπό τη δημιουργία νέας ΛΖ στην περιοχή Ορεινής Λάρνακας γενικότερα και στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη ειδικότερα, λόγω των σοβαρών, αρνητικών, μακροπρόθεσμων και μη αναστρέψιμων επιπτώσεων στο περιβάλλον. Καταγράφονται συγκεκριμένα τέσσερις εναλλακτικές περιοχές πιθανής δημιουργίας νέας ΛΖ επαρχίας Λάρνακας.

Η περιοχή Α χωροθετείται στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λαζανιάς στην επαρχία Λευκωσίας, καθώς και της κοινότητας Βαβατσινιάς και του δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας. Καταλαμβάνει έκταση 57,6 εκταρίων, εκ των οποίων τα 32,78 εκτάρια αφορούν προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000. Υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 15.000 δέντρα.

Η περιοχή Β χωροθετείται στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λυθροδόντα στην επαρχία Λευκωσίας, καθώς και της κοινότητας Δελίκηπου και του δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας. Καταλαμβάνει έκταση 49,56 εκταρίων. Χωροθετείται εντός του Κρατικού Δάσους Αετόμουττη. Υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 7.250 δέντρα.

Η περιοχή Γ χωροθετείται στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπου και του δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας. Καταλαμβάνει έκταση 120,37 εκταρίων. Χωροθετείται εντός του Κρατικού Δάσους Αετόμουττη. Υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 20.000 δέντρα.

Η περιοχή Δ παρουσιάζει τα ίδια χωροταξικά/ πολεοδομικά, περιβαλλοντικά/ οικολογικά και υδρολογικά/ γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά με την Περιοχή Γ, αλλά καταλαμβάνει μικρότερη έκταση 48,01 εκταρίων. Επιπρόσθετα, υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 6.900 δέντρα, χωρίς όμως να υπολογίζεται ο αριθμός δέντρων προς αποκοπή για τη δημιουργία οδικών προσβάσεων και αντιπυρικών ζωνών. Παράλληλα, η Περιοχή Δ απέχει μόλις 500-1.000 μ. από παρακείμενο στρατόπεδο.

Εκκρεμούν αιτήσεις από το 2012-2014

Την άμεση απόρριψη των δύο αιτήσεων χορήγησης πολεοδομικών αδειών που έχουν υποβληθεί από ιδιωτικές εταιρείες στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, οι οποίες εκκρεμούν εδώ και χρόνια, η πρώτη ενώπιον της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής και η δεύτερη ενώπιον του Συμβουλίου Μελέτης Παρεκκλίσεων (ΣΥΜΕΠΑ), ζητούν οι επηρεαζόμενοι.

Συγκεκριμένα κάνουν αναφορά σε εκκρεμούσες αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών για αναπτύξεις λατομείων και σκυροθραυστικών μονάδων, παρά την έκδοση αρνητικών περιβαλλοντικών γνωματεύσεων μεταξύ 2012-2014:

• Στις 16/2/2012, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε αρνητική γνωμάτευση, με βάση τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο, αναφορικά με αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας, για ανάπτυξη λατομείου και σκυροθραυστικής μονάδας από την εταιρεία Diarock Quarries Limited στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπου στην επαρχία Λάρνακας.
• Στις 13/9/2013, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε νέα αρνητική γνωμάτευση, με βάση τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο, αναφορικά με συμπληρωματικά στοιχεία για την ανάπτυξη λατομείου και σκυροθραυστικής μονάδας της εταιρείας Diarock Quarries Limited στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπος στην επαρχία Λάρνακας, τα οποία εξετάστηκαν σε συνεδρίαση της Επιτροπής Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στο Τμήμα Περιβάλλοντος, στις 24/7/2013.
• Στις 14/7/2014, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε άλλη μία αρνητική γνωμάτευση, με βάση τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο, αναφορικά με αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας, για ανάπτυξη λατομείου και σκυροθραυστικής μονάδας της εταιρείας Loizos Iordanou Constructions Limited στην τοποθεσία Πευτζιερόμουττη, στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λυθροδόντα και του Δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας.
• Όσον αφορά την αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας της εταιρείας Diarock Quarries Limited, τονίζεται ότι απορρίφθηκε στις 12/3/2014, αλλά οι αιτητές υπέβαλαν ιεραρχική προσφυγή, με βάση το άρθρο 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, και έκτοτε εκκρεμεί η εξέταση και λήψη απόφασης από την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή. Όσον αφορά την αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας της εταιρείας Loizos Iordanou Constructions Limited, τονίζεται ότι, επειδή υποβλήθηκε κατά παρέκκλιση των προνοιών της ισχύουσας Δήλωσης Πολιτικής Λευκάρων, ο διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομικής και Οικήσεως (ΤΠΟ) απέστειλε σχετική έκθεση στο ΣΥΜΕΠΑ στις 29/12/2017 και η εξέτασή της εκκρεμεί από το ΣΥΜΕΠΑ.
• Ενόσω εκκρεμούν για μεγάλο χρονικό διάστημα (6-8 χρόνια) οι δύο αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών που έχουν υποβληθεί από ιδιωτικές εταιρείες για ανάπτυξη λατομείων και σκυροθραυστικών μονάδων στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, το ΤΓΕ προωθεί τη δημιουργία νέας ΛΖ στην ίδια περιοχή της επαρχίας Λάρνακας.