Ελπινίκη Μανώλη: Περί εξετάσεων τετραμήνων

Διαβάζω εδώ και μέρες την αγανάκτηση και τον θυμό των Κύπριων γονιών με παιδιά στη μέση εκπαίδευση. Ζω την αγωνία ενός παιδιού αυτής της ηλικίας στο σπίτι μου. Παρατηρώ τη διαφωνία των καθηγητών με το θεσμό αλλά και με συγκεκριμένα θέματα, τα οποία έκριναν ότι δεν ανταποκρίνονται στην ηλικιακή ομάδα της τάξης που δόθηκαν. Στην αντίπερα όχθη υπάρχει ένα Υπουργείο κάθετο κι αμετακίνητο από τη θέση του.

Η αξιολόγηση είναι όντως αναπόσπαστο κομμάτι της μαθησιακής διαδικασίας αλλά δε συνεπάγεται ότι χρειάζεται να γίνεται μέσω εξετάσεων. Σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα δε γίνονται εξετάσεις πριν από το Λύκειο. Η αξιολόγηση του τετραμήνου στην προκειμένη περίπτωση είναι δυνατόν να επέλθει μέσα από τα διαγωνίσματα, τις εργασίες και την καθημερινή συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα. Η διαδικασία των εξετάσεων στο γυμνάσιο και δη δύο φορές ετησίως δεν προσφέρει παρά ένα βεβαρημένο καθημερινό πρόγραμμα και αχρείαστο άγχος σε εφήβους ηλικίας δώδεκα με δεκαπέντε περίπου ετών. Ωστόσο, μια τελική εξέταση σε όλη την ύλη θα ήταν εξίσου δύσκολη καθώς τόσο η διδακτέα όσο και η εξεταστέα ύλη είναι τεράστια. Φτάνουμε λοιπόν, στη ρίζα του προβλήματος, η αυξημένη ύλη. Συνυπάρχουν βέβαια πολλά που πρέπει να εξεταστούν σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική και την αξιολόγηση όμως η ανάγκη που οδήγησε στις εξετάσεις τετραμήνων φανερώνει αυτό ακριβώς το θέμα της υπέρογκης ύλης· μιας ύλης που δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί με όποιο ρυθμό κι αν διδάσκουν οι καθηγητές. Ή τουλάχιστον δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί όπως θα έπρεπε, με παιδαγωγικές μεθόδους και χρόνο για βιωματικές δραστηριότητες και εμπέδωση.

Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και της νέας γνώσης. Δεν είναι δυνατόν να προλάβουμε την κατάκτηση όλων των γνώσεων όση ύλη κι αν διδάξουμε και όσες εξετάσεις κι αν κάνουμε. Αυτό που χρειάζεται να αναπτύξουμε στους μαθητές μας είναι η σκέψη και οι δεξιότητες με τις οποίες θα μπορούν να κατακτούν και να επεξεργάζονται τη γνώση.

«Το μυαλό δεν είναι δοχείο που πρέπει να γεμίσει αλλά φλόγα που πρέπει να ανάψει». Για να καταστεί κάτι τέτοιο δυνατό χρειάζεται να μειωθεί κατά πολύ η ύλη και να αρχίσει ξανά η συζήτηση για έναν πραγματικό εκσυχρονισμό της εκπαίδευσης με την ανάπτυξη εκ βάθρων μίας εκπαιδευτικής πολιτικής που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής και παράλληλα του παιδιού.