Πολιτιστικά
Κέλλυ Διαπούλη: Το πιο δυνατό χαρτί της Λάρνακας είναι η επιθυμία
07/02/2023 10:59
Πηγή: philenews.com
Η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του «Λάρνακα 2030» εξηγεί γιατί πρέπει να αλλάξει το modus operandi της πολιτιστικής ζωής της πόλης.
Η Λάρνακα έχει σηκώσει μανίκια από την περασμένη άνοιξη στην κούρσα διεκδίκησης του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2030, η πρώτη φάση της οποίας ολοκληρώνεται το 2024. Η αποφασιστικότητα της πόλης να αξιοποιήσει, αν όχι και τον ίδιο τον πολυπόθητο θεσμό, τουλάχιστον τη γόνιμη διαδικασία διεκδίκησης, αποτυπώνεται στην πρόσληψη της θεατρολόγου και πολιτιστικής διαχειρίστριας Κέλλυς Διαπούλη στη θέση της Καλλιτεχνικής Διευθύντριας, τον περασμένο Οκτώβριο. Είχε προηγηθεί η επιστράτευση του Σπύρου Πίσυνου ως Διευθυντή Έργου. Ουσιαστικά, η Λάρνακα ενεργοποιεί δύο έμπειρα στελέχη που έχουν να επιδείξουν αντίστοιχα τον θρίαμβο των φακέλων υποψηφιότητας της Πάφου για το 2017 και της Ελευσίνας για το 2021- που ελέω πανδημίας μετατέθηκε για το τρέχον έτος. Με τη Λεμεσό να έχει ανάψει κι εκείνη τις μηχανές και να βρίσκεται στη διαδικασία πρόσληψης Καλλιτεχνικού Διευθυντή και τη Λευκωσία να έχει μέχρι τώρα εκδηλώσει μόνο προθέσεις, η Κέλλυ Διαπούλη ξεδιπλώνει τις πρώτες της σκέψεις και εντυπώσεις από τα νέα της καθήκοντα στην πόλη του Ζήνωνα. Τη συναντήσαμε στη βάση της Εταιρείας «Λάρνακα 2030» στην αναπλασμένη Πλατεία Ζουχούρι.
– Ποιες ήταν οι πρώτες σας εντυπώσεις από την κατάσταση πραγμάτων στη Λάρνακα; Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή ήμουν προβληματισμένη με όσα βρήκα εδώ αναφορικά με την πολιτιστική δραστηριότητα. Σιγά- σιγά, όμως, έχω αρχίσει να γνωρίζω τις «κρυφές δυνάμεις» της πόλης. Δεν το πίστευα ότι θα μπορούσε να ήταν τόσες. Πλέον είμαι πραγματικά πολύ αισιόδοξη. Και πέρα από την αισιοδοξία, βρίσκω ουσιαστικούς λόγους ν’ αγαπήσω την πόλη, αλλά και να πιστέψω στην προοπτική της να γίνει μια επιτυχημένη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
– Πού κρύβονταν αυτές οι «κρυφές δυνάμεις»; Οι άνθρωποι αυτοί ίσως ήταν κρυμμένοι επειδή ήταν παραγκωνισμένοι. Το να ενδυναμωθούν, ν’ αποκτήσουν φωνή, να βγουν στο προσκήνιο είναι ένα στοίχημα, ένα πολύ ισχυρό κίνητρο στην πορεία για τη μεταμόρφωση της Λάρνακας σε μια πόλη που μπορεί να αποδειχτεί επάξια ΠΠΕ. Ετοιμάζουμε ήδη κάποιες κινήσεις για ν’ αρχίσει να ενεργοποιείται περαιτέρω η τοπική κοινωνία.
– Ποια είναι τα κύρια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τη Λάρνακας, σε σχέση με την Ελευσίνα; Είναι δύσκολο να συγκρίνουμε τις δύο πόλεις, πρόκειται για διαφορετικές περιπτώσεις. Η Ελευσίνα έχει άλλο χαρακτήρα. Την περπατάς όλη. Είναι μαζεμένη, χτισμένη ανάμεσα σε δύο διυλιστήρια. Είναι επίσης διαφορετικά και τα πλαίσια των χωρών. Άλλη θέση έχει η Ελευσίνα μέσα στο πλαίσιο της Ελλάδας κι άλλη η Λάρνακα σ’ αυτό της Κύπρου. Η Ελευσίνα είναι η «πίσω αυλή» της πρωτεύουσας. Απέχει πολύ περισσότερο από το κέντρο πολιτισμικά και κοινωνικά απ’ ότι γεωγραφικά. Η Λάρνακα μου φέρνει στο μυαλό κάποια από τις μεγάλες πόλεις της Κρήτης. Σε κάθε περίπτωση, το πιο δυνατό χαρτί της Λάρνακας είναι η επιθυμία. Αυτή τη στιγμή η πόλη πραγματικά το θέλει αυτό το χρίσμα. Σαφώς, η επιθυμία ξεκίνησε από ψηλά κι εννοώ από τον Δήμο και την Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής. Οι κύριοι Βύρας και Λευκαρίτης προΐστανται της προσπάθειας, γεγονός που υπογραμμίζει την αποφασιστικότητα της τοπικής αρχής και του επιχειρηματικού κόσμου της πόλης.
– Ποια άλλα στοιχεία σας κάνουν να αισιοδοξείτε; Η πόλη αυτή την περίοδο βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά και δείχνει έμπρακτα ότι έχει τη θέληση ν’ αλλάξει. Αυτό φαίνεται από τα έργα που γίνονται στον δημόσιο χώρο, σε συνδυασμό με την απομάκρυνση των διυλιστηρίων, όπου μια τεράστια έκταση αναπλάθεται. Είναι σε εξέλιξη η ενεργή «μετάλλαξη» της πόλης. Είναι εντυπωσιακή –τουλάχιστον για τα ελλαδικά δεδομένα- η ταχύτητα με την οποία προχωρούν τ’ αναπτυξιακά έργα. Η τεχνική υπηρεσία του Δήμου «πετάει». Στην Ελευσίνα παλεύαμε 10 χρόνια για να γίνουν δύο κλειστοί χώροι και τελικά δεν έγιναν. Τον περασμένο Νοέμβριο προσκλήθηκε ο δήμαρχος Λάρνακας στην Ελευσίνα, στη Συνάντηση «Πολιτισμός 2030» του 2022 κι όλοι εντυπωσιάστηκαν με την παρουσίασή του.
– Η πόλη επιδιώκει παράλληλα και την περεταίρω τουριστική της ανάπτυξη; Δεν ξέρω στο τέλος της ημέρας πόσο ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη. Σίγουρα ενισχύεται το brand, ναι, αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Υπάρχουν, εξάλλου, άλλες διοργανώσεις να διεκδικήσεις αν αυτό που σ’ ενδιαφέρει είναι ο τουρισμός. Ένα στοιχείο που έχει η Λάρνακα και θέλει να το διατηρήσει και να το αναδείξει είναι αυτό της μικρής, ήρεμης, οικογενειακής πόλης. Αυτό οι Λαρνακείς το θεωρούν πολύτιμο. Προέκυψε μια έγνοια το διάστημα αυτό μήπως αυτή η ανάπτυξη μεταλλάξει το DNA της πόλης, μήπως αλλάξει φυσιογνωμία και συνήθειες, όπως συνέβη σε άλλες πόλεις. Αυτό δεν είναι επιθυμητό. Ο θεσμός της ΠΠΕ δίνει έμφαση στην πολιτιστική ανάπτυξη, η οποία μπορεί να λειτουργήσει και ως υγιές αντίβαρο στην αλόγιστη ανάπτυξη. Ως μια εγγύηση, αν θέλετε, ότι αυτή η ανάπτυξη θα γίνει με ανθρώπινους όρους.
– Που εκτιμάτε ότι οφείλεται το γεγονός ότι η Λάρνακα υστερεί ως προς την πολιτιστική δράση, σε σχέση με τη Λευκωσία και τη Λεμεσό; Υπάρχουν γερασμένες δομές. Αυτό συγκαταλέγεται στις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν πόλεις που επιθυμούν ν’ αναπτυχθούν και πολιτιστικά. Συμβαίνει κάποιες φορές να μιλάς για το πώς φαντάζεσαι την πόλη σε 20 χρόνια και οι διοικητικές σου δομές να είναι του προηγούμενου αιώνα. Δεν καταλαβαίνω λ.χ. γιατί το Φεστιβάλ Λάρνακας θεωρείται φεστιβάλ της πόλης, εφόσον δεν εμπλέκεται όλη η πόλη και δεν την αφορά. Ομοίως και για τον Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Χειμώνα. Δεν έχω καταλάβει τι το «ευρωπαϊκό» έχει. Όλα αυτά δημιούργησαν με τα χρόνια αλυσιδωτές παθογένειες. Οι καλλιτέχνες και οι δημιουργοί της πόλης δεν έχουν χώρο και αισθάνονται παραγκωνισμένοι. Και είναι καλλιτέχνες εξαιρετικά προσοντούχοι. Γι’ αυτό έχω αναθαρρήσει. Στην αρχή πίστευα ότι δεν υπάρχει δυναμικό στην πόλη. Σταδιακά έφτασα να είμαι σχεδόν ενθουσιασμένη. Βλέπω ότι υπάρχει το υλικό στην πόλη, αλλά και σε ολόκληρη την επαρχία. Οπότε αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι απλά ν’ αλλάξουμε το modus operandi της πολιτιστικής ζωής.
– Η διεκδίκηση της ΠΠΕ θα αλλάξει το modus operandi; Αυτό δεν συμβαίνει μόνο ενόψει της διεκδίκησης του τίτλου, αλλά και γιατί η πόλη θέλει να αλλάξει. Φυσικά και θέλουμε να διεκδικήσουμε τις πιθανότητές μας για τον τίτλο, αλλά ακόμη κι αν δεν το πετύχουμε, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να μείνει ως προίκα στην πόλη μια νέα πολιτιστική πραγματικότητα. Δουλεύουμε καταρχήν για την πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης και της επαρχίας.
– Ποιες είναι οι μέχρι τώρα εντυπώσεις σας από την επαρχία Λάρνακας; Η επαρχία είναι το άλλο δυνατό μας «χαρτί». Υπάρχουν τόσα μέρη με δυνατότητες, για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Τα Λεύκαρα είναι ένα πανέμορφο χωριό. Το στοιχείο του πλουμιού είναι αποτυπωμένο παντού. Διακρίνεις το μεράκι, τη φροντίδα για τη δημιουργία ομορφιάς σε καθετί: από τα πιο μικρά πράγματα, μέχρι τα σπίτια και τον δημόσιο χώρο. Είναι επίσης η Χοιροκιτία, η Αθηένου, η Πύλα, η Καλαβασός, η Ορά και τα Μελισσοχώρια. Και τόσα άλλα. Η Λάρνακα έχει επίσης να καυχιέται για το φυσικό της περιβάλλον, τους υδροβιότοπούς της, στην Αλυκή και την Ορόκλινη. Επίσης, έχει το αεροδρόμιο, την πύλη της Κύπρου, στο οποίο θεωρώ ότι η Λάρνακα θα έπρεπε να έχει προνομιακή μεταχείριση ως προς την προβολή. Έχει, ακόμη, το πανηγύρι του Κατακλυσμού, ένα σημείο αναφοράς για όλο το νησί.
– Πώς θα ενεργοποιηθεί το ανθρώπινο δυναμικό; Η πόλη έχει αρχίσει ήδη να «ξυπνάει». Υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα νέα σκηνή ανεξάρτητων δημιουργών. Οι Λαρνακείς είναι γενικότερα πολύ ανοιχτοί άνθρωποι. Φιλικοί και φιλόξενοι. Στον θεσμό αυτό, οι άνθρωποι έχουν τη μεγαλύτερη σημασία. Η επένδυση πρέπει πρώτα να είναι εκεί, στους καλλιτέχνες και τους εμπλεκόμενους και το έργο τους. Πρέπει πρώτα να δημιουργηθούν δομές και μετά υποδομές.
– Ποια συστατικά καθιστούν μια πόλη Πολιτιστική Πρωτεύουσα; Το βασικό είναι να έχει εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της. Πολλές φορές σε περιφερειακές χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος έχει επικρατήσει η νοοτροπία ότι η τεχνογνωσία έρχεται απ’ έξω. Αυτό δημιουργεί έναν επαρχιωτισμό. Θεωρούμε ότι δεν μπορούμε να στηριχτούμε στις δυνάμεις μας για να πετύχουμε κάτι. Αυτή είναι μια επιπλέον πρόκληση. Η πόλη πρέπει να πιστέψει ότι έχει κάτι να πει στο πλαίσιο της σημερινής Ευρώπης, να αρθρώσει ισότιμα λόγο και να συμβάλει στον σύγχρονο ευρωπαϊκό προβληματισμό.
– Είναι η τέχνη πρωτεύουσα; Αυτό το ερώτημα ήταν το θέμα της Συνάντησης «Πολιτισμός 2030» το 2018. Η τέχνη σαφώς και δεν είναι πρωτεύουσα σήμερα. Ούτε στην Ευρώπη είναι, ακόμη και σε χώρες όπως η Γαλλία. Θα έπρεπε να είναι. Η πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι να πείσουμε τους πολιτικούς να αντιληφθούν τη σημασία της επένδυσης στον πολιτισμό. Πρέπει βέβαια να το αντιληφθούν και οι πολίτες. Εκεί έχουμε ευθύνη κι εμείς, οι άνθρωποι του χώρου. Είναι αλήθεια ότι ένα κομμάτι της σύγχρονης δημιουργίας είναι προβληματικό, ελιτίστικο, δεν αφορά το ευρύ κοινό.
– Γιατί συμβαίνει αυτό; Νομίζω ότι κάπου χανόμαστε μέσα στην καθημερινότητα, που εκ των πραγμάτων είναι δύσκολη για όλους, ειδικότερα για τους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες του χώρου. Αλλά εκτός αυτού κάπου λειτουργούμε και στον «αυτόματο». Ίσως να μην είναι και τόσο δεδομένες κάποιες θεμελιώδεις προϋποθέσεις. Γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε; Ποια είναι η αποστολή μας; Η δημόσια χρηματοδότηση των τεχνών στηρίζεται στην υπόθεση ότι τέχνη και πολιτισμός είναι δημόσια αγαθά, προσβάσιμα για όλους. Αν δεν είναι, τότε είναι απλώς προϊόντα της αγοράς. Για να μπει αυτό στη νοοτροπία του κόσμου πρέπει ν’ αλλάξουμε κι εμείς τον τρόπο που λειτουργούμε. Μεγάλο κομμάτι της σημερινής καλλιτεχνικής δραστηριότητας δεν αγγίζει τα πραγματικά προβλήματα του κόσμου. Πρέπει να εντοπίσουμε το πώς αυτό που κάνουμε θα γίνει και ανάγκη των ανθρώπων.
– Στην Πάφο η κληρονομιά του 2017 μοιάζει να εξατμίστηκε από την πρώτη κιόλας μέρα. Η Ελευσίνα σκέφτεται την επόμενη μέρα; Συμβαίνει αυτό συχνά με τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες. Είναι ένα μεγάλο πρότζεκτ που ενέχει πολλές και περίπλοκες σχέσεις εξουσίας. Οι καλές προθέσεις συχνά εκτροχιάζονται και προκύπτουν προκλήσεις, αβεβαιότητες, διακυμάνσεις, ανατροπές. Στην Ελευσίνα η προσπάθεια ήταν να φτιάξουμε κάτι βιώσιμο για μετά, σε σχέση με το μέγεθος της πόλης. Αυτό όμως δύσκολα θα επιτευχθεί. Ωστόσο, είναι ένα επίτευγμα και μόνο το ότι πήρε το χρίσμα. Οι επισκέπτες κάνουν ουρά, προβάλλεται καθημερινά από την ΕΡΤ, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Είναι μια ιστορική στιγμή της πόλης που δεν πρόκειται να επαναληφθεί. Απλώς πιστεύω ότι θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί περισσότερο την ευκαιρία. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα μείνει κάποια κλειστή θεατρική αίθουσα και δεν είναι καθόλου καθαρό ποιες δομές θα μείνουν και θα λειτουργούν το 2024, ποια στοιχεία από τη νέα φυσιογνωμία θα διατηρηθούν όταν κλείσουν τα φώτα.
