Ναυάγιο Μαζωτού – Ένα ταξίδι που δεν τέλειωσε

Της Αγγέλας Καϊμακλιώτη

Η μετάθεση μου στο Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο του Μαζωτού, έκρυβε εκπλήξεις και προκλήσεις. Η σημαντικότερη από τις προκλήσεις ήταν το ναυάγιο ενός αρχαίου εμπορικού καραβιού που βρίσκεται στη θάλασσα του Μαζωτού. Το καράβι έγινε πολύ σύντομα σχέδιο δράσης για βελτίωση και ανάπτυξη, φάρος για την πορεία του σχολείου, έμπνευση για δημιουργία και συνεργασίες. Τα παιδιά και οι δασκάλες τους, έδωσαν ζωή στο βυθισμένο καράβι κι αυτό ανταπέδωσε, χαρίζοντάς τους γνώσεις κι εμπειρίες μοναδικές. Για την εργασία μας, το σχολείο βραβεύτηκε στα βραβεία Cyprus Education Leaders Awards 2019, παίρνοντας το χρυσό βραβείο, στην κατηγορία «Βέλτιστη Μαθησιακή Εμπειρία».

Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι εκείνη η μαγική στιγμή που αντιλαμβάνεσαι ότι ακόμη και σε ένα μικρό σχολείο, μικροί άνθρωποι μπορούν να κάνουν μεγάλα όνειρα κι αν το θελήσουν να μεγαλουργήσουν.

Η εργασία μας «Ναυάγιο Μαζωτού – Ένα ταξίδι που δεν τέλειωσε» πραγματοποιήθηκε με τη μορφή Έρευνας Δράσης. Στόχος η αξιοποίηση του πλούσιου πολιτιστικού περιβάλλοντος των παιδιών που θα οδηγούσε στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων αλλά και στην αύξηση του ενδιαφέροντος για το σχολείο και στην καλλιέργεια κουλτούρας μάθησης, συνεργασίας και αριστείας.

Γιατί είναι τόσο σημαντικό το Ναυάγιο του Μαζωτού;

Πρόκειται για ναυάγιο εμπορικού πλοίου της ύστερης κλασσικής περιόδου που εντοπίστηκε στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του χωριού Μαζωτός, σε βάθος 45 μέτρων. Είναι το πρώτο ναυάγιο αυτής της περιόδου που εντοπίστηκε στη Ν.Α Μεσόγειο να μεταφέρει Χιακούς αμφορείς, σε βάθος που μπορούν να εργαστούν δύτες. Συνεπώς, η επιστημονική του σημασία είναι μεγάλη καθώς η έρευνά του μπορεί να απαντήσει σε ερωτήματα που αφορούν τους θαλάσσιους δρόμους και το εμπόριο μεταξύ των λαών του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. H έρευνα στο Ναυάγιο του Μαζωτού άρχισε το 2007 και διενεργείται από την Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας (ΕΜΑ) του Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό τη διεύθυνση της Δρ Στέλλας Δεμέστιχα, σε συνεργασία με το Ίδρυμα ΘΕΤΙΣ και το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Αποτελεί την πρώτη υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα που πραγματοποιείται από κυπριακούς φορείς.

Είναι η πρώτη φορά που το Τμήμα Ενάλιας Αρχαιολογίας προσεγγίζεται από εκπαιδευτικό οργανισμό (το Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Μαζωτού), για συνεργασία και αξιοποίηση των αρχαιολογικών ευρημάτων στη μαθησιακή διαδικασία.

Πώς εργαστήκαμε:

• Σχεδιάσαμε ενότητες στα μαθήματα Ελληνικών, Ιστορίας, Τέχνης, Μαθηματικών.
• Συνεργαστήκαμε με σύμβουλο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για να εναρμονίσουμε το έργο στη διδακτέα ύλη.

Τι δράσεις και συνεργασίες εντάξαμε στο ωρολόγιο πρόγραμμα:

1. Επίσκεψη των δυτών των ναυαγίου (αυτοδύτες ΑΤΗΚ) στο σχολείο – συνεντεύξεις, προβολή εκπαιδευτικής ταινίας, μάθημα οικολογίας της θάλασσας, παραγωγή γραπτού λόγου από τα παιδιά.
2. Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο Θάλασσα για επιτόπια μελέτη του Κερύνια ΙΙ και σύγκρισης του με το Ναυάγιο Μαζωτού.
3. Δημιουργία αντιγράφων μετά από μελέτη των αρχαιολογικών ευρημάτων – συνεργασία με καλλιτεχνικό εργαστήρι – όλα τα παιδιά φτιάχνουν με πηλό οξυπύθμενους αμφορείς.
4. Συνεργασία με την ομάδα ενάλιας αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και επίσκεψη στο χώρο του ναυαγίου, φωτογραφίες και βίντεο από την ανέλκυση και τη συντήρηση των αρχαιοτήτων.
5. Προκήρυξη και διεξαγωγή διαγωνισμού ζωγραφικής – συνεργασία με το κοινοτικό συμβούλιο του Μαζωτού.
6. Έκδοση καλλιτεχνικού ημερολογίου από το Κοινοτικό Συμβούλιο με έργα των παιδιών του σχολείου.
7. Δημιουργία τραγουδιών για το ναυάγιο.
8. Δημιουργία παιχνιδιού γνώσεων.
9. Πρόγραμμα eTwinning – Έργο: Ένα ταξίδι που δεν τέλειωσε Συνεργασίας με το 1ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου από όπου ξεκίνησε το καράβι τον 4ο αιώνα π.Χ., ώστε τα παιδιά να ανακαλύψουν στοιχεία κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και να εμπεδώσουν δεσμούς φιλίας και συνεργασίας στα πλαίσια δημιουργικών εκπαιδευτικών διαθεματικών δραστηριοτήτων, με την αξιοποίηση και των ΤΠΕ.

Όλες δραστηριότητες έγιναν με τη συμμετοχή μαθητών και μαθητριών και υπήρχε αλληλεπίδραση και διάχυση του παραγόμενου έργου και των αποτελεσμάτων ανάμεσα σε όλες τις τάξεις του σχολείου και με τους εξωτερικούς συνεργάτες μας. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί συμμετείχαν στον προγραμματισμό και σε όλες τις δράσεις.

Σε συνεργασία με τη Σχολική Εφορεία Μαζωτού, δημιουργήσαμε στο σχολείο εργαστήρι ηλεκτρονικών υπολογιστών, το οποίο αξιοποιείται από τα παιδιά για τις εργασίες τους.  Δημιουργήσαμε αρχείο με πληροφοριακό  υλικό για το ναυάγιο. Χρησιμοποιήσαμε πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης για επικοινωνία με τους μαθητές και τις μαθήτριες και τους εκπαιδευτικούς του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Βροντάδος Χίου. Τα παιδιά χρησιμοποίησαν επίσης το διαδίκτυο για την έρευνα τους αλλά και για τη δημιουργία παιχνιδιού γνώσεων. Ο Σύνδεσμος Γονέων κάλυψε οικονομικά τις εκπαιδευτικές επισκέψεις και άλλες δράσεις καθώς αρκετά παιδιά ανήκουν σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν  οικονομικές δυσκολίες.

Το σχολείο ωφελήθηκε γιατί δημιουργήθηκε ένας ενθουσιασμός και μια αίσθηση κοινής πολιτιστικής ταυτότητας που ώθησε όλους και όλες στη συμμετοχή. Ο βασικός σκοπός μας για αύξηση του μαθησιακού ενδιαφέροντος των παιδιών αλλά και για βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και των δεξιοτήτων των παιδιών, έχει επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό. Η πρωτοβουλία μας για δράση έχει βελτιώσει τη μαθησιακή εμπειρία διδασκόντων, διδασκομένων και ευρύτερης κοινότητας, με θετικότατο αντίκτυπο στις μαθησιακές επιδόσεις αλλά και στο αίσθημα περηφάνιας για το σχολείο και για τον πολιτιστικό θησαυρό που υπάρχει στη θαλάσσια περιοχή του Μαζωτού. Έχει βοηθήσει πρωτίστως στην ανάπτυξη κουλτούρας μάθησης, συνεργασίας και αειφόρου ανάπτυξης καθώς το έργο “Ναυάγιο Μαζωτού – Ένα ταξίδι που δεν τέλειωσε”,  θα συνεχίζεται και θα διευρύνεται.