Ομιλία της Αν. Κυβερνητικής Εκπροσώπου Δόξας Κωμοδρόμου στον Πάνδημο Εορτασμό του Δήμου Λάρνακας

Στα μονοπάτια της μνήμης συναντιόμαστε σήμερα για να τιμήσουμε με τον δέοντα σεβασμό δύο μεγάλες επετείους: την 25η Μαρτίου 1821 και την 1η Απριλίου 1955… δυο μεγάλους ιστορικούς σταθμούς στο μακρύ ταξίδι του Ελληνισμού μέσα στις χιλιετίες της Ιστορίας.

Συγχαίροντας τον Δήμο Λάρνακας για τη διοργάνωση της αποψινής επετειακής εκδήλωσης, επιτρέψετέ μου να σας ευχαριστήσω για την ευγενική σας πρόσκληση και να διαβιβάσω τους θερμούς χαιρετισμούς τόσο του Προέδρου της Δημοκρατίας όσο και του συνόλου της Κυβέρνησης.

Ο απανταχού Ελληνισμός γιόρτασε μόλις πριν από δυο χρόνια τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Μια επανάσταση που τα μηνύματά της ξεπέρασαν τα γεωγραφικά και χρονικά της όρια και κέρδισε επάξια μια θέση στα κομβικά σημεία της ευρωπαϊκής ιστορίας του 19ου αιώνα.

Οι Οθωμανοί είχαν κάνει αρχικά το λάθος να υποτιμήσουν τόσο τον ξεσηκωμό των Ελλήνων -θεωρώντας πως είναι άλλη μια τοπική εξέγερση- όσο και το ενδιαφέρον των ισχυρών δυνάμεων της εποχής γι’ αυτόν.

Κι όμως η Ιστορία τούς διέψευσε. Μια Ιστορία που έχει το πρόσωπο των Ελλήνων και φιλελλήνων, πολεμιστών, πρόκριτων και ανθρώπων της εκκλησίας, εμπόρων και διανοούμενων, αλλά και καλλιτεχνών που με το έργο τους βοήθησαν να γίνει γνωστό το ελληνικό ζήτημα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Δεν θα υπεισέλθω σε συγκεκριμένες ηρωικές στιγμές και καθοριστικές μάχες. Τέτοιου είδους αναφορές μάλλον παρέλκουν, δεδομένου ότι η ελληνική και διεθνής βιβλιογραφία βρίθει έργων που καταγράφουν γνωστές ή άγνωστες πτυχές της Ελληνικής Επανάστασης.

Η Ελλάδα ολόκληρη γίνεται ολοκαύτωμα. Υπολογίζονται σε 800 χιλιάδες οι νεκροί και τα θύματα της Ελληνικής Επανάστασης που προσέφεραν τη ζωή τους σπονδή στο δέντρο της ελευθερίας, επιβεβαιώνοντας τη σολωμική ρήση ότι η ελευθερία των Ελλήνων είναι βγαλμένη πάντα απ’ τα ιερά κόκκαλά των.

Έχει, ωστόσο, πάντα ιδιαίτερη σημασία να θυμόμαστε ότι, πέρα από την επιτυχή της έκβαση, που συνέβαλε καταλυτικά στη θεμελίωση του νεοελληνικού κράτους, η Επανάσταση του 1821 αναδιαμόρφωσε τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο και είχε αντίκτυπο σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου.

Αν αναζητήσουμε μια ζωντανή απόδειξη αυτού του αντίκτυπου, δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Η άμεση σύνδεση της Κύπρου με την Ελληνική Επανάσταση είναι θεωρητικά και ερευνητικά τεκμηριωμένη. Και δεν εξαντλείται στους περίπου χίλιους Κύπριους εθελοντές που πολέμησαν ηρωικά υπό τις προσταγές πολλών ηγετικών μορφών του 1821. Αδιάψευστη μαρτυρία για τη μαζική παρουσία Κυπρίων εθελοντών στην Ελληνική Επανάσταση είναι μια σημαία, η οποία σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο των Αθηνών. Η σημαία αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιήθηκε από λόχο Κυπρίων εθελοντών, που πολέμησε τότε στο μητροπολιτικό ελληνικό χώρο. Η κυπριακή συνεισφορά εκφράστηκε και στην οικονομική και άλλη βοήθεια προς την Ελλάδα από τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και άλλους προύχοντες και ιερωμένους, που τόσο βάναυσα απαγχονίστηκαν ή εκτελέστηκαν από τους Οθωμανούς.

Η επίδραση εκείνων των γεγονότων εξακολουθεί να είναι εμφανής 134 χρόνια μετά, στην κορύφωση του κυπριακού απελευθερωτικού και ενωτικού κινήματος. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ και γενικότερα τον κυπριακό ελληνισμό στη δική του επαναστατική προσπάθεια ενάντια στο βρετανικό αποικιακό καθεστώς.

Οι ήρωες του ’21 και οι ήρωες της ΕΟΚΑ ήταν οι γνήσιοι κληρονόμοι και συνεχιστές των πολεμιστών που στάθηκαν περήφανοι στις Θερμοπύλες και έκαναν τους διαδρόμους της Ιστορίας ν’ αντιλαλούν ακόμα και σήμερα με το περήφανο «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» τους.

Οι αγωνιστές του ’21 και οι αντάρτες της ΕΟΚΑ ήταν κλαδιά του ίδιου ελληνικού δέντρου. Μιλούσαν την ίδια γλώσσα, την ελληνική. Φούσκωνε στα στήθια τους ο ίδιος άνεμος, αυτός της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Η επανάσταση του 1821 αποτέλεσε την αφετηρία της νεότερης ιστορίας μας.

Την 1η Απριλίου 1955 κυκλοφόρησε η πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ, την οποία υπέγραφε ο Αρχηγός «Διγενής». Μεταξύ άλλων, έγραφε: «Αδελφοί Κύπριοι, Από τα βάθη των αιώνων μάς ατενίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν Ιστορίαν διά να διατηρήσουν τήν ελευθερίαν των: οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι τού Λεωνίδα και οι νεώτεροι τού Αλβανικού έπους. Μάς ατενίζουν οι αγωνισταί τού 1821, οι οποίοι και μάς εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μάς ατενίζει ακόμη σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μάς παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν. (…)»

Οι αναφορές στην Επανάσταση του 1821 εμβολίασαν το εθνικό φρόνημα και προσέφεραν πρότυπα αγωνιστικότητας και αυτοθυσίας κατά την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα την τετραετία 1955-1959.

Άνθρωποι κάθε ηλικίας και από όλα τα κοινωνικά στρώματα, κληρικοί και λαϊκοί, μεταμορφώθηκαν σε ηρωικές μορφές που αψήφησαν τις απειλές και τους περιορισμούς, τις φυλακίσεις και τα βασανιστήρια μέχρι και τον θάνατο, βάζοντας υπεράνω όλων το καλό του αγώνα και της πατρίδας.

Είναι σημαντικό να τιμούμε τη θυσία τους καθημερινά, μέσα από τις πράξεις μας. Και δεν είναι τυχαίο που η πρώτη πράξη του νεοεκλεγέντα Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη ήταν να επισκεφθεί τα Φυλακισμένα Μνήματα.

Από τη μία, αποτελεί αναμφισβήτητα έναν οφειλόμενο φόρο τιμής στους δεκατρείς ήρωες μάρτυρες που αναπαύονται εκεί, αλλά και σε όλους όσοι θυσιάστηκαν για να υπάρχει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία.

Από την άλλη, συνάδει με τα λεγόμενα του Διονύσιου Κόκκινου, που παρέθεσα στην αρχή της ομιλίας μου, καθώς εκφράζει την προσήλωση στο να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη ως όπλο και ασπίδα ενάντια στις δοκιμασίες που εξακολουθεί να περνά η πατρίδα μας.

Όσο η Κύπρος παραμένει μοιρασμένη, με την κατοχική Τουρκία να ενισχύει το αφήγημά της για οριστική διχοτόμηση του νησιού, αμφισβητώντας όσο ποτέ άλλοτε την Κυπριακή Δημοκρατία και τη διεθνή της υπόσταση, η επίλυση του Κυπριακού πρέπει να είναι και είναι η κορυφαία μας προτεραιότητα.

Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν θα είναι εύκολο. Ωστόσο, η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί λύση. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από αυτόν που θα μας οδηγήσει σε μια Κύπρο επανενωμένη και ελεύθερη. Μια κοινή πατρίδα ελευθερίας, ευημερίας και ασφάλειας για όλους τους νόμιμους κατοίκους της, χωρίς διακρίσεις, χωρίς συρματοπλέγματα και κατοχικό στρατό, χωρίς ξένες εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα που θα αποκαθιστά την ενότητα του εδάφους και του λαού της. Ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, το οποίο θα σέβεται και θα κατοχυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ασφάλεια των πολιτών του, Ελληνοκύπριων, Τουρκοκύπριων, Μαρωνιτών, Αρμένιων και Λατίνων. Και θα αναδειχθεί σε διεθνές πρότυπο σύζευξης και ειρηνικής συνύπαρξης ανθρώπων διαφορετικών θρησκειών και πολιτισμών.

Η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στο να αναπτυχθεί μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την επίλυση του Κυπριακού, πάντα εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών. Επιδιώκουμε την ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη δημιουργία των προϋποθέσεων για άρση του αδιεξόδου και επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου για επίτευξη λύσης βασισμένης στις αρχές και αξίες που επιτάσσει το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο.

Οι επαφές του Προέδρου Χριστοδουλίδη αρχικώς στην Αθήνα και εν συνεχεία στις Βρυξέλλες, όπου είχε υψηλού επιπέδου επαφές στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά και η επίσκεψη της Αναπληρώτριας Γενικής Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Rosemary DiCarlo στην Κύπρο, αποτελούν κινήσεις για αναζωογόνηση των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού.

Με την καρδιά μας στο παρελθόν και τον νου μας στο μέλλον, οπλιζόμαστε με σύνεση, πίστη και αποφασιστικότητα για να βαδίσουμε όλοι μαζί σε έναν δύσκολο δρόμο που μπορεί όμως να μας οδηγήσει σε άλλη μια ένδοξη σελίδα της Iστορίας μας.

Με την ευκαιρία της επετείου της Επανάστασης του 1821 και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, σας εύχομαι Χρόνια Πολλά.