Τα φλαμίγκο πεθαίνουν και το κράτος κοιμάται

Η εγκληματική καθυστέρηση στην εφαρμογή του Διαχειριστικού Σχεδίου των Αλυκών Λάρνακας είναι η αιτία όλων των προβλημάτων

Με τις διάφορες δηλώσεις που έγιναν μετά την ανεύρεση περίπου 30 νεκρών φλαμίγκο στην Αλυκή της Λάρνακας, χάθηκε η ουσία: Η εγκληματική καθυστέρηση στην εφαρμογή του Διαχειριστικού Σχεδίου των Αλυκών Λάρνακας που είναι η πραγματική αιτία όλων των προβλημάτων που κατά καιρούς παρουσιάζονται αλλά και της αδυναμίας ολοκληρωμένης προστασίας, διατήρησης αλλά και ανάδειξης του πιο σημαντικού υδροβιότοπου της Κύπρου. Το γεγονός και μόνο ότι η υλοποίηση του Διαχειριστικού Σχεδίου εκκρεμεί για περισσότερα από 20 χρόνια, μιλά από μόνο του.

Αγρόν ηγόρασαν δύο αρμόδιοι υπουργοί

Ενδεικτικές του αλαλούμ που επικρατεί στην κυβέρνηση είναι οι απαντήσεις δύο υπουργών μερικούς μήνες πριν, στον βουλευτή των Οικολόγων Γιώργο Περδίκη, ο οποίος είχε θέσει ενώπιόν τους με ερώτηση μέσω της Βουλής το περιστατικό θανάτου ενός φλαμίγκο από δηλητηρίαση από μόλυβδο (σκάγια). Η ερώτηση υποβλήθηκε στις 14 Μαρτίου 2019 και στις 30 Μαΐου 2019 ήρθε η απάντηση του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ο οποίος έλεγε επί λέξει τα εξής: «Η δηλητηρίαση του φλαμίγκο φαίνεται να ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό, το οποίο πιθανώς προκλήθηκε λόγω της πολυομβρίας με συνέπεια τη μεταφορά σκαγιών από περιοχές όπου επιτρέπεται το κυνήγι». Ο Κώστας Καδής παρέπεμπε επίσης στον καθαρισμό των Αλυκών Λάρνακας τη διετία 2003-2004, αμέσως μετά την απομάκρυνση του σκοπευτηρίου.

Στην ίδια ερώτηση του Γιώργου Περδίκη απάντησε και ο τότε Υπουργός Εσωτερικών στις 5 Ιουλίου 2019. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, η αποκατάσταση των Αλυκών το 2003 ήταν πολύ πετυχημένη και έκτοτε η θνησιμότητα των φλαμίγκο είναι χαμηλή και σε φυσιολογικά επίπεδα!

Από την άλλη, ο Υπουργός Περιβάλλοντος σημείωνε επίσης στη δική του απάντηση ότι: «Για την προστασία του συμπλέγματος των Αλυκών Λάρνακας γίνεται σταδιακή εφαρμογή του Διαχειριστικού Σχεδίου, το οποίο περιλαμβάνει την προστασία των οικοτόπων και των ειδών περιλαμβανομένων και των πουλιών».

Πού, πότε και πώς εφαρμόζεται το Διαχειριστικό Σχέδιο;

Στην πραγματικότητα φυσικά, δεν υπάρχει καμία εφαρμογή του Διαχειριστικού Σχεδίου των Αλυκών πέραν από κάποιες μεμονωμένες και αμελητέες δράσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του υδροβιότοπου.

Η μεγάλη Αλυκή Λάρνακας έχει συμπεριληφθεί στον Κατάλογo RAMSAR ως 1081ος υγροβιότοπος διεθνούς σημασίας ενώ το σύμπλεγμα των Αλυκών Λάρνακας έχει συμπεριληφθεί στο Δίκτυο Φύση 2000. Η τεράστια περιβαλλοντική αξία συνίσταται μεταξύ άλλων στην πανίδα που φιλοξενεί είδη τα οποία είναι τόσο ενδημικά όσο και μεταναστευτικά. Το πιο γνωστό πτηνό που διαχειμάζει στις Αλυκές Λάρνακας είναι το Φλαμίγκο (Phoenicopterus Rubber), είδος το οποίο προστατεύεται από διεθνείς νομοθεσίες.

Η περιοχή έχει έκταση 1.000 εκτάρια και κατέχει το 30% περίπου της έκτασης του Δήμου Λάρνακας. Τα 670 εκτάρια καλύπτονται από νερό και τα 300 περιλαμβάνουν αλοφυτικούς θάμνους.
Το 1997, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το «Πρόγραμμα Προστασίας και Διαχείρισης των Αλυκών Λάρνακας» αναθέτοντας την ευθύνη υλοποίησης στο Τμήμα Περιβάλλοντος. Για τη μεγάλη Αλυκή όπου συναντώνται τα περισσότερα Φλαμίγκο, οι πρόνοιες του Προγράμματος περιλάμβαναν ανάμεσα σε άλλα τη δημιουργία Κέντρου Πληροφοριών και Διαχείρισης, τη γενική αναδιοργάνωση του οδικού δικτύου, δίκτυο μονοπατιών της φύσης για χρήση από πεζούς, υποδομή ποδηλασίας και ΑμεΑ, ισόρροπη κατανομή παιδότοπων με εξοπλισμό, περιοχές αθλητικών διευκολύνσεων που να απευθύνονται στις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού συμπεριλαμβανομένου και γηπέδων αντισφαίρισης, ποδοσφαίρου, καλαθόσφαιρας κ.λπ. Το 2015 ανατέθηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Πατρών η «Αναθεώρηση του Διαχειριστικού Σχεδίου της περιοχής του Δικτύου Natura 2000-Aλυκές Λάρνακας» το οποίο περιορίστηκε στην καταγραφή δεδομένων της υφιστάμενης κατάστασης και αξιολόγηση των περιοχών ευαισθησίας καθώς και στην καταγραφή σειράς ενεργειών προς επίτευξη των διαχειριστικών στόχων. Η μελέτη ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε τον Ιούνιο του 2016 αλλά επί της ουσίας, δεν έχει υλοποιηθεί καμία πρόνοια.

Έργα την τετραετία 2020 – 2023 υπόσχεται το Τμήμα Περιβάλλοντος
Σε ερώτηση της εφημερίδας μας για την πορεία υλοποίησης του Διαχειριστικού Σχεδίου των Αλυκών Λάρνακας προς τον διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος Κώστα Χατζηπαναγιώτου, λάβαμε τις εξής απαντήσεις:

«Γενικός σκοπός του Διαχειριστικού Σχεδίου (ΔΣ) για την Ειδική Ζώνη Διατήρησης το οποίο ολοκληρώθηκε το 2016, είναι η διαχείριση και προστασία της περιοχής Αλυκές Λάρνακας (σύμπλεγμα λιμνών-αλυκών) καθώς και η ανάδειξη της περιβαλλοντικής πτυχής, καθώς και εμπλοκή του κοινού (Δήμος Λάρνακας) στα δρώμενα της προστατευόμενης περιοχής. Το ΔΣ στοχεύει στην προστασία και διατήρηση των φυσικών τύπων οικοτόπων, των ειδών χλωρίδας και πανίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος, τα οποία απαντούν στην προστατευόμενη περιοχή, η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η ανάδειξη των πολιτιστικών της στοιχείων, καθώς και η ενσωμάτωση των αναγκών της τοπικής κοινωνίας».

Για την προστασία της περιοχής, το Τμήμα Περιβάλλοντος απάντησε ότι έχει περιφράξει τις ευαίσθητες οικολογικά θέσεις με προβλήματα διατήρησης όπως οι τύποι οικοτόπων αμμοθίνες (Spyros beach), και δημιούργησε κάθετα μονοπάτια προς την παραλία, ενώ σε συνεργασία με τον δήμο προβαίνει σε καθαρισμό και διόρθωση των μονοπατιών (μονοπάτι ΚΟΤ), αποκοπή ξενικών ειδών όπως η ακακία και το καλάμι, καθώς και επιδιόρθωση και συντήρηση των παρατηρητηρίων και άλλων υποδομών και την παρακολούθηση – καταπολέμηση εντομοπληθυσμών (χειρονόμων και κουνουπιών).
Τα περισσότερα έργα, όπως υποστηρίζει το Τμήμα Περιβάλλοντος, θα υλοποιηθούν την τετραετία 2020-2023 και αφορούν στη δημιουργία Περιβαλλοντικού Κέντρου (Πάρκο Περιβαλλοντικής και Πολιτιστικής Ενημέρωσης), τη μελέτη για δυνατότητα δημιουργίας κυκλικού μονοπατιού γύρω από τη Μεγάλη Αλυκή και περίφραξη οικολογικά ευαίσθητων περιοχών, τον έλεγχο των χωροκατακτητικών ειδών (ακακία) και σταδιακή αποκατάσταση με φύτευση αυτοφυών ειδών (κυρίως μέρικους και παλλούρες).

Περιβαλλοντικό Κέντρο

Ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση της πλήρους αδιαφορίας του κράτους και της κυβέρνησης απέναντι στα ζητήματα διαχείρισης του συμπλέγματος των Αλυκών Λάρνακας είναι η δημιουργία του Περιβαλλοντικού Κέντρου. Το έργο ήταν ώριμο με κατασκευαστικά σχέδια και μελέτες προσφορών από το 2009 αλλά μέχρι σήμερα κατέστη αδύνατο να υλοποιηθεί με δικαιολογία το οικονομικό κόστος.
Λόγω της παρέλευσης μιας δεκαετίας από τα αρχικά σχέδια, προέκυψε ανάγκη επικαιροποίησης, έργο που ανέλαβε το Τμήμα Περιβάλλοντος.
Για το θέμα αυτό, το Τμήμα Περιβάλλοντος απάντησε στην εφημερίδα μας ότι στην παρούσα φάση γίνονται διαβουλεύσεις για την κατασκευή του Περιβαλλοντικού Κέντρου και σχετική δράση κατασκευής έχει περιληφθεί στο έργο Διαχείρισης Περιοχών Natura 2000 που χρηματοδοτείται από τα Ευρωπαϊκά, Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της περιόδου 2014 – 2020. Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος υπάρχει διαθέσιμος προϋπολογισμός μέχρι το 2023.

Α. Βύρας: Τελεσίγραφο ενός μήνα για συγκεκριμένες απαντήσεις

Ερωτηθείς από την εφημερίδα μας, ο δήμαρχος Λάρνακας Ανδρέας Βύρας απάντησε ότι ο Δήμος Λάρνακας έχει δώσει προθεσμία – τελεσίγραφο στο Τμήμα Περιβάλλοντος διάρκειας ενός μήνα από τη συνάντηση που έγινε στο δημαρχείο Λάρνακας στις 22 Ιανουαρίου 2020 για να παρουσιαστούν συγκεκριμένες προτάσεις για συγκεκριμένες δράσεις για την υλοποίηση του Διαχειριστικού Σχεδίου και την κατασκευή του Περιβαλλοντικού Κέντρου. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι σε ένα μήνα θα γίνει νέα σύσκεψη όπου αναμένονται απαντήσεις από το Τμήμα Περιβάλλοντος επί δύο θεμάτων: Το ένα είναι τα έργα κατασκευής του Περιβαλλοντικού Κέντρου και το δεύτερο είναι οι παράμετροι υλοποίησης δράσεων του Διαχειριστικού Σχεδίου τις οποίες θα αναλάβει να υλοποιήσει προωθώντας τις προσφορές ο Δήμος Λάρνακας.

«Μπήκαν χρονοδιαγράμματα και εμείς απαιτούμε υλοποίηση αυτών των χρονοδιαγραμμάτων. Σε περίπτωση που δεν επανέλθουν σε ένα μήνα με συγκεκριμένα στοιχεία και προτάσεις, θα υπάρξει πολύ δυναμική αντίδραση από τον Δήμο Λάρνακας» προειδοποίησε ο δήμαρχος, ο οποίος κατέστησε ξεκάθαρο στους λειτουργούς του Τμήματος Περιβάλλοντος ότι δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή περισσότερη κωλυσιεργία και καθυστέρηση.

Σε ό,τι αφορά στο Περιβαλλοντικό Κέντρο, όπως αποκαλύψαμε στη «Χ», γίνονται σκέψεις να στεγαστεί στη Στέγη Άγιος Χαράλαμπος όπου στεγαζόταν παλαιότερα το λεπροκομείο.

Σύμφωνα με τον αρχικό κτιριακό σχεδιασμό, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης θα περιλαμβάνει χώρο υποδοχής όπου θα γίνεται η είσοδος και η έκδοση εισιτηρίων, και η υποδοχή των επισκεπτών καθώς και κατάστημα.
Προβλέπονταν επίσης αίθουσα προβολών και διαλέξεων, αίθουσες εκθεμάτων, αίθουσα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αποθηκευτικοί χώροι, οι απαραίτητοι χώροι υγιεινής για προσωπικό και κοινό και η κουζίνα μαζί με άλλους λειτουργικούς χώρους.