Τα πλαστικά που θα απαγορευθούν το 2021

Την οριστική απαγόρευση της χρήσης συγκεκριμένων πλαστικών προϊόντων μια χρήσης από τις αρχές Ιουλίου 2021 σε όλη την ΕΕ προβλέπει ευρωπαϊκή οδηγία, με την Κύπρο να βρίσκεται ήδη στη διαδικασία καταρτισμού του εν λόγω εναρμονιστικού νομοσχεδίου για εφαρμογή των προνοιών της οδηγίας, με στόχο να προλάβει τα χρονοδιαγράμματα.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, τα ακόλουθα πλαστικά προϊόντα τίθενται από τις 3 Ιουλίου 2021 υπό απαγόρευση:

• μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού)
• πιάτα
• καλαμάκια
• μπατονέτες
• αναδευτήρες ποτών
• καλαμάκια στήριξης μπαλονιών
• συσκευασίες τροφίμων κατασκευασμένες από διογκωμένο πολυστυρένιο
• προϊόντα από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη

Διαβάστε ακόμα: For sale φιλέτα στη δυτική Λάρνακα (photos)

Το θέμα χειρίζεται η Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Όπως πληροφορείται το InBusinessNews, το εν λόγω νομοσχέδιο, το οποίο θα στηρίζεται στον κορμό της ευρωπαϊκής οδηγίας, ετοιμάζεται αυτή την περίοδο, με στόχο να τεθεί υπό δημόσια διαβούλευση εντός Οκτωβρίου. Ακολούθως και αφού εμπλουτιστεί με τις παρατηρήσεις των διαφόρων εμπλεκομένων, θα κατατεθεί στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό Έλεγχο και ακολούθως στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση. Εφόσον πάρει το πράσινο φως, από τις 3 Ιουλίου 2021 θα απαγορευθεί καθολικά και στην Κύπρο η χρήση των προαναφερόμενων πλαστικών ειδών.

Μείωση της κατανάλωσης

Στο ίδιο νομοσχέδιο θα προβλέπεται, επίσης, η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για μείωση της χρήσης επιπλέον πλαστικών προϊόντων. Όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή οδηγία, οι χώρες της ΕΕ απαιτείται:

• να πάρουν μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης ορισμένων πλαστικών μίας χρήσης για τα οποία δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές (κυπελλάκια, μαζί με τα καλύμματα και τα καπάκια, και συσκευασίες έτοιμων για κατανάλωση τροφίμων)·
• να παρακολουθούν την κατανάλωση των συγκεκριμένων προϊόντων μίας χρήσης, καθώς και την εφαρμογή των μέτρων, και να υποβάλλουν έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Η οδηγία απαιτεί μια φιλόδοξη και διαρκή ποσοτική μείωση της κατανάλωσης των προϊόντων αυτών ως το 2026 (παίρνοντας ως βάση το 2022).
• Η οδηγία θέτει, επίσης, ως στόχο τη συλλογή του 90 % των πλαστικών φιαλών για ανακύκλωση ως το 2029 (με ενδιάμεσο στόχο το 77 % ως το 2025). Οι φιάλες αυτές θα πρέπει να κατασκευάζονται κατά 25 % τουλάχιστον από ανακυκλωμένο πλαστικό ως το 2025 (φιάλες PET) και κατά 30 % ως το 2030 (όλες οι φιάλες).

Όπως πληροφορείται το InBusinessNews, στην Κύπρο τα μέτρα για μείωση των επιπλέον πλαστικών προϊόντων θα καθοριστούν μέσα από το πρόγραμμα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, το οποίο αναθεωρείται αυτό το διάστημα με τεχνική βοήθεια από την ΕΕ. Μεταξύ άλλων, τα μέτρα θα προβλέπουν ενημέρωση/συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα πχ καφετέριες καθώς επίσης και τη δημιουργία συγκεκριμένων προγραμμάτων προς αυτή την κατεύθυνση.

Χωριστή συλλογή και απαιτήσεις σχεδιασμού για πλαστικές φιάλες

Υποχρεωτική σήμανση
Άλλη πρόνοια της ίδιας οδηγίας, την οποία θα υιοθετήσει και η Κύπρος, προβλέπει ότι ορισμένα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που τοποθετούνται στην αγορά πρέπει να φέρουν εμφανή, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση στη συσκευασία τους ή στο ίδιο το προϊόν:

• είδη υγιεινής·
• υγρά μαντιλάκια
• προϊόντα καπνού με φίλτρο·και
• κυπελλάκια.

Οι ετικέτες αυτές πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές σχετικά με:

• τις κατάλληλες επιλογές διαχείρισης αποβλήτων για το προϊόν ή το ποιο είδος απόρριψης δεν ενδείκνυται για το προϊόν, και
• την παρουσία πλαστικών υλών στο προϊόν καθώς και για τις αρνητικές επιπτώσεις της απόρριψής του στο περιβάλλον.

Διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού
Η οδηγία υιοθετεί την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Οι παραγωγοί (και εισαγωγείς) θα πρέπει να καλύπτουν το κόστος:

• της διαχείρισης και συλλογής αποβλήτων··
• της συλλογής δεδομένων, καθώς και
• της ευαισθητοποίησης για τα ακόλουθα προϊόντα:
• συσκευασίες ποτών και τροφίμων
• φιάλες
• κυπελλάκια
• πακέτα και περιτυλίγματα
• λεπτές σακούλες μεταφοράς,
• προϊόντα καπνού με φίλτρο.

Όσον αφορά τα υγρά μαντιλάκια και τα μπαλόνια, θα υπάρχουν οι ίδιες υποχρεώσεις με εξαίρεση το κόστος συλλογής.

Αναφορικά με τα προϊόντα καπνού, οι ετιαρείες θα πρέπει να καλύπτουν κάποια εξοδα για τον κθαρισμό παραλιών και άλλων χώρων που παρατηρείται ρύπανση από τα συγκεκριμενα προϊόντα.

Οι χώρες της ΕΕ καλούνται επίσης:

• να διασφαλίσουν την εφαρμογή κανόνων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (ΔΕΠ) για τα αλιευτικά εργαλεία που περιέχουν πλαστική ύλη και
• να ελέγχουν και να αξιολογούν τα πλαστικά αλιευτικά εργαλεία με σκοπό τη θέσπιση στόχων συλλογής σε επίπεδο ΕΕ.

Ευαισθητοποίηση
Παράλληλα, οι χώρες της ΕΕ οφείλουν να πάρουν μέτρα προκειμένου:

• να ενημερώνουν τους καταναλωτές και να ενθαρρύνουν την υπεύθυνη καταναλωτική συμπεριφορά ώστε να επιτευχθεί μείωση των απορριμμάτων σε ό,τι αφορά τέτοιου είδους προϊόντα
• να ενημερώνουν τους καταναλωτές για την ύπαρξη επαναχρησιμοποιήσιμων, εναλλακτικών προϊόντων και για τις επιπτώσεις της ακατάλληλης απόρριψης των αποβλήτων πλαστικών μίας χρήσης στο αποχετευτικό σύστημα.

Τα χρονοδιαγράμματα
Όπως προβλέπεται, η ευρωπαϊκή οδηγία θα πρέπει να γίνει νόμος στις χώρες της ΕΕ ως τις 3 Ιουλίου 2021. Οι κανόνες για τους περιορισμούς εμπορίας και σήμανσης των προϊόντων ισχύουν από τις 3 Ιουλίου 2021, ενώ οι απαιτήσεις σχεδιασμού προϊόντων για τις φιάλες από τις 3 Ιουλίου 2024. Τα μέτρα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού εφαρμόζονται από τις 31 Δεκεμβρίου 2024.