Τι πρέπει να ξέρετε για τις απολύσεις και αποζημιώσεις

Ο κορωνοϊός φέρνει εργασιακές ανατροπές και η πιο συνηθισμένη λέξη στις μέρες μας είναι η απόλυση παρά η πρόσληψη. Η εργασιακή αβεβαιότητα ειδικά στον ιδιωτικό τομέα αυξάνεται και όλες οι προσπάθειες είναι τι συμβαίνει σε περίπτωση που χάσει κάποιος εργαζόμενος τη δουλειά του. Παρά τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων για να μην προβούν σε απολύσεις, εντούτοις τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνεργοι αυξάνονται. Επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στα ειδικά σχέδια του υπουργείου Εργασίας που εφαρμόζονται από τις 16 Μαρτίου 2020 μέχρι και σήμερα, απαγορεύεται να προχωρήσουν με απολύσεις εργαζομένων για περίοδο που καθορίζεται ανάλογα με το σχέδιο που έχει αξιοποιηθεί, εκτός για λόγους που αιτιολογείται απόλυση άνευ προειδοποιήσεως. Ο «Φ» επιχειρεί να καταγράψει τι γίνεται γενικά στις περιπτώσεις απολύσεων και τι δικαιούται ο εργαζόμενος.

 Για την αποζημίωση λαμβάνονται υπόψη: οι αποδοχές του εργαζόμενου την περίοδο απασχόλησης,  η απώλεια προοπτικών σταδιοδρομίας η ηλικία του εργαζόμενου και οι  συνθήκες κάτω από τις οποίες απολύθηκε.  Ένα σημαντικό κεφάλαιο είναι το ταμείο πλεονάζοντος προσωπικού.  Σε περίπτωση που εργοδοτούμενος δικαιούται ταυτόχρονα πληρωμή από το Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό και πληρωμή από τον εργοδότη του με βάση έθιμο, νόμο, συλλογική σύμβαση ή ειδική συμφωνία, ο εργοδοτούμενος λαμβάνει ολόκληρο το ποσό της πληρωμής από το Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό και από τον εργοδότη του την τυχόν διαφορά μεταξύ των δυο πληρωμών, αν το ολικό ποσό της πληρωμής από τον εργοδότη υπερβαίνει το ποσό της πληρωμής από το Ταμείο. Διευκρινίζεται ότι πληρωμή από Ταμείο Προνοίας δεν θεωρείται πληρωμή από τον εργοδότη. Το ανώτατο πληρωτέο ποσό πλεονασμού για το 2019 είναι €52.883,22     και για το 2020 υπολογίζεται €53.121,80.

Πλεονάζων προσωπικό

Εργοδοτούμενος θεωρείται πλεονάζων όταν απολυθεί:

– επειδή ο εργοδότης έπαυσε ή προτίθεται να παύσει να διεξάγει την επιχείρηση στην οποία ο εργοδοτούμενος απασχολείται,

–  επειδή ο εργοδότης έπαυσε ή προτίθεται να παύσει να διεξάγει επιχείρηση στον τόπο όπου ο εργοδοτούμενος απασχολείται,

–  εξαιτίας οποιουδήποτε από τους πιο κάτω λόγους που έχουν σχέση με τη λειτουργία της επιχείρησης:

• εκσυγχρονισμού, μηχανοποίησης ή οποιασδήποτε άλλης αλλαγής στις μεθόδους παραγωγής ή οργάνωσης, η οποία μειώνει τον αριθμό των εργοδοτουμένων που χρειάζονται,

• αλλαγής στα προϊόντα ή στις μεθόδους παραγωγής ή στις απαιτούμενες ειδικότητες

των εργοδοτουμένων,

• κατάργησης τμημάτων,

• δυσκολιών στην τοποθέτηση προϊόντων στην αγορά ή πιστωτικών δυσκολιών,

• έλλειψης παραγγελιών ή πρώτων υλών.

Όταν εργοδοτούμενος, ο οποίος απασχολήθηκε συνεχώς για 104 εβδομάδες στον ίδιο εργοδότη, απολυθεί λόγω πλεονασμού, πριν από τη συμπλήρωση της συντάξιμης ηλικίας, δικαιούται πληρωμή λόγω πλεονασμού από το Ταμείο για Πλεονάζον προσωπικό. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση λιμενεργάτη, απασχόληση σε περισσότερους από έναν εργοδότες θεωρείται ως απασχόληση στον ίδιο εργοδότη. Σημειώνεται, επίσης, ότι η εποχική απασχόληση εργοδοτουμένου που απασχολείται κάθε χρόνο στον ίδιο εργοδότη και ο ετήσιος μέσος όρος απασχόλησης για όλη την περίοδο απασχόλησής του στον ίδιο εργοδότη είναι τουλάχιστον 15 εβδομάδες, θεωρείται συνεχής. Ταυτόχρονα, ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να εργοδοτήσει άλλο άτομο για 8 μήνες σε περίπτωση απόλυσης εργαζομένου λόγω πλεονασμού αφού αν προκύψουν θέσεις στη δουλειά του, προτεραιότητα κατά την πρόσληψη έχουν οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν  ως πλεονάζοντες, λαμβάνοντας, όμως, υπόψη τις ανάγκες της επιχείρησής του.

Υποχρέωση του εργοδότη

Ο εργοδότης που προτίθεται να τερματίσει την απασχόληση εργοδοτουμένου του, ύστερα από συνεχή υπηρεσία 26 τουλάχιστον εβδομάδων, πρέπει να δώσει στον εργοδοτούμενο ελάχιστη περίοδο προειδοποίησης, ανάλογα με τη διάρκεια της υπηρεσίας του. Για περίοδο  συνεχούς απασχόλησης από 26 μέχρι 51 εβδομάδες η ελάχιστη περίοδος προειδοποίησης είναι 1 εβδομάδα, από 52 μέχρι 103 εβδομάδες η ελάχιστη περίοδος προειδοποίησης είναι 2 εβδομάδες, από 104 μέχρι 155 εβδομάδες η ελάχιστη περίοδος 4 εβδομάδες, από 156 μέχρι 207 εβδομάδες η περίοδος προειδοποίησης 5 εβδομάδες, από 208 μέχρι 259 εβδομάδες η προειδοποίηση είναι 6 εβδομάδες, από 260 μέχρι 311 εβδομάδες η προειδοποίηση είναι 7 εβδομάδες, από 312 εβδομάδες και άνω η προειδοποίηση 8 εβδομάδες. εργοδότης δεν είναι υπόχρεος να δώσει προειδοποίηση στον εργοδοτούμενό του αν η απασχόληση ήταν πάνω σε δοκιμαστική βάση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τις 104 εβδομάδες. Όταν η δοκιμαστική περίοδος είναι μεγαλύτερη από τις 26 εβδομάδες, τότε δεν απαιτείται προειδοποίηση, αν η περίοδος της δοκιμαστικής υπηρεσίας καθορίστηκε με γραπτή συμφωνία μεταξύ του εργοδότη και του εργοδοτουμένου κατά τον χρόνο της πρόσληψής του.

Ο εργοδότης έχει το δικαίωμα, αντί να ζητήσει από τον εργοδοτούμενο να εργαστεί την προειδοποίηση, να πληρώσει στον εργοδοτούμενο τα ημερομίσθιά του για την περίοδο προειδοποίησης την οποία δικαιούται.

Κατά τη διάρκεια της προειδοποίησης, ο εργοδοτούμενος μπορεί, ύστερα από συμφωνία με τον εργοδότη του, να απουσιάζει μέχρι οκτώ ώρες την εβδομάδα από την εργασία του με ανώτατο όριο 40 ώρες, χωρίς να χάνει απολαβές, για σκοπούς αναζήτησης νέας εργασίας.

Εργοδοτούμενος στον οποίο δόθηκε προειδοποίηση δικαιούται, αν βρει νέα απασχόληση, να αποχωρήσει από την υπηρεσία του εργοδότη του χωρίς οποιαδήποτε προειδοποίηση. Σε τέτοια όμως περίπτωση ο εργοδοτούμενος δεν δικαιούται να πληρωθεί για το υπόλοιπο της περιόδου της προειδοποίησης.

Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών

Σε περίπτωση κατά την οποία ο τερματισμός της απασχόλησης εργοδοτουμένου, ο οποίος εργαζόταν σε εργοδότη που απασχολούσε πέραν των δεκαεννέα εργοδοτουμένων, κριθεί ως παράνομος και κακόπιστος, το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών μπορεί, αν οι περιστάσεις το δικαιολογούν και ο εργοδοτούμενος το ζητήσει, να διατάξει την επαναπρόσληψη του εργοδοτουμένου και ταυτόχρονα την καταβολή αποζημίωσης για τη ζημιά την οποία πραγματικά έχει υποστεί ο εργοδοτούμενος. Το ποσό της αποζημίωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ημερομίσθια δώδεκα μηνών.

Πως υπολογίζεται το ποσό πληρωμής

Το ποσό της πληρωμής λόγω πλεονασμού είναι ανάλογο με την περίοδο συνεχούς απασχόλησης και με το τελευταίο ημερομίσθιο του αιτητή. Το μέγιστο ποσό πληρωμής υπολογίζεται ως ο μέγιστος αριθμός εβδομάδων αποζημίωσης (75,5) επί το εκάστοτε μέγιστο ποσό εβδομαδιαίας αμοιβής που λαμβάνεται υπόψη για πληρωμή, το οποίο είναι το 4-πλάσιο του εβδομαδιαίου ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών. Για διάρκεια συνεχούς απασχόλησης μέχρι 4 χρόνια η πληρωμή λόγω πλεονασμού είναι 2 εβδομάδων ημερομίσθια για κάθε περίοδο συνεχούς απασχόλησης 52 εβδομάδων. Για απασχόληση πάνω από 4 και μέχρι 10 χρόνια συνεχούς απασχόλησης η πληρωμή είναι 2 1/2 εβδομάδων ημερομίσθια για κάθε περίοδο 52 εβδομάδων. Για απασχόληση πάνω από 10 και μέχρι 15 χρόνια συνεχούς απασχόλησης η πληρωμή λόγω πλεονασμού είναι 3 εβδομάδων ημερομίσθια για κάθε περίοδο 52 εβδομάδων. Για απασχόληση από 15 και μέχρι 20 χρόνια η πληρωμή λόγω πλεονασμού είναι 3 1/2 εβδομάδων ημερομίσθια για κάθε περίοδο συνεχούς απασχόλησης 52 εβδομάδων. Για απασχόληση από 20 και μέχρι 25 χρόνια η πληρωμή λόγω πλεονασμού είναι 4 εβδομάδων ημερομίσθια για κάθε περίοδο συνεχούς απασχόλησης 52 εβδομάδων.