Τρία σενάρια για εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Πλαίσιο δράσης με συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για εφαρμογή της σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, στα δημόσια δημοτικά σχολεία, τα ειδικά σχολεία και τα νηπιαγωγεία, σε περίπτωση που αυτό κριθεί απαραίτητο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, απέστειλε στις σχολικές μονάδες η διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας. Οι περιπτώσεις που έχουν τεθεί επί τάπητος είναι: το κλείσιμο ολόκληρου του σχολείου, το κλείσιμο ενός ή μερικών τμημάτων και ο κατ’ οίκον περιορισμός μεμονωμένου αριθμού παιδιών. Βασικά στοιχεία στον σχεδιασμό είναι οι ιστοσελίδες των σχολείων και η ανάπτυξη επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων ενώ σε περίπτωση που νοσήσουν εκπαιδευτικοί, δίνονται οδηγίες για ανάληψη καθηκόντων από άλλους εκπαιδευτικούς ή για αντικαταστάσεις, εάν κριθεί απόλυτα αναγκαίο. 

Σε γενικές γραμμές έχει ξεκαθαριστεί ότι στα νηπιαγωγεία εάν κριθεί αναγκαίο να εργαστούν με εξ αποστάσεως, αυτή θα είναι ασύγχρονη και μόνο λόγω της μικρής ηλικίας των παιδιών. Αυτό θα ισχύσει και για τους μαθητές των Α’, Β’, Γ’ τάξεων δημοτικών σχολείων, ενώ οι μεγαλύτεροι μαθητές και οι μαθητές ειδικής εκπαίδευσης θα μπορούν να χρησιμοποιούν και σύγχρονη εκπαίδευση όπου είναι δυνατόν.

Δημόσια νηπιαγωγεία

Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε δράσεις ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και μόνο. Αυτό υποβάλλει ότι το κυριότερο είναι ο ιστότοπος του κάθε σχολείου. Για να είναι εφικτό πρέπει να προηγηθεί άμεσα η διαδικασία εμπλουτισμού, ενημέρωσης και επικαιροποίησης του σχολικού ιστότοπου. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο θεωρείται και η δημιουργία μηχανισμού επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών και των παιδιών μέσω των γονέων.

Η επικοινωνία μπορεί να γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τηλεφώνου και αποσκοπεί στην κοινωνικοποίηση με τα παιδιά, στη συναισθηματική στήριξη και στην αποστολή εκπαιδευτικού υλικού. Στις περιπτώσεις αυτές, δίνεται ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε το υλικό που αποστέλλεται να μην απαιτείται να εκτυπώνεται και η επικοινωνία που γίνεται να μην οδηγεί σε διαρροή προσωπικών δεδομένων.

Τα ομαδικά ηλεκτρονικά μηνύματα αποστέλλονται με τη χρήση της μεθόδου BCC, η οποία αποκρύβει τους παραλήπτες. Στην περίπτωση δημιουργίας ομάδων δικτύωσης με Viber, τότε δημιουργούνται Communities (τα οποία αποκρύπτουν τα προσωπικά δεδομένα των συμμετεχόντων) και όχι Groups. Στις περιπτώσεις όπου παιδιά δεν διαθέτουν τα κατάλληλα ψηφιακά μέσα ή παροχή διαδικτύου, έτσι ώστε να μπορούν να συμμετέχουν σε δράσεις ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, μία σχολική μονάδα μπορεί να οργανώσει πλάνο για εναλλακτικές μεθόδους παροχής εκπαιδευτικού υλικού.

Ειδική εκπαίδευση 

Ειδικά σχολεία: Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε δράσεις είτε ασύγχρονης είτε σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, αναλόγως των δυνατοτήτων τους. Προγράμματα σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης εφαρμόζονται ατομικά ή σε ομάδες όπου οι μαθητές κατέχουν τις ανάλογες δυνατότητες για εφαρμογή τους. Το κυριότερο εργαλείο για παροχή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι ο ιστότοπος του σχολείου, ενώ σημαντική είναι και η επικοινωνία εκπαιδευτικών και παιδιών μέσω των γονέων. Για την αποστολή υλικού και την επικοινωνία χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι που αναφέρθηκαν και στα νηπιαγωγεία. Τα ίδια ισχύουν και για τα παιδιά που δεν διαθέτουν τα κατάλληλα ψηφιακά μέσα.

Ειδικές μονάδες: Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε δράσεις είτε ασύγχρονης είτε σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, αναλόγως των δυνατοτήτων τους. Ο ειδικός εκπαιδευτικός μπορεί να εφαρμόσει προγράμματα σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ατομικά ή ομαδικά όπου οι μαθητές κατέχουν τις ανάλογες δυνατότητες για εφαρμογή τους, έτσι ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ανισοτήτων. Τα ίδια, όπως πιο πάνω, ισχύουν για τον ιστότοπο και την επικοινωνία με τους γονείς.

Παιδιά με ειδικές ανάγκες: Οι μαθητές που λαμβάνουν λογοθεραπεία ή/και ειδική εκπαίδευση, μπορούν να συμμετέχουν σε δράσεις είτε ασύγχρονης είτε σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι ειδικοί εκπαιδευτικοί μπορούν να παρέχουν λογοθεραπεία ή/και ειδική εκπαίδευση εφαρμόζοντας προγράμματα σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης όπου οι μαθητές κατέχουν τις ανάλογες δυνατότητες για εφαρμογή τους. Ισχύουν τα ίδια σχετικά με τους ιστότοπους και την επικοινωνία.

Δημόσια Σχολεία 

Τάξεις Α’, Β’, Γ’: Οι μαθητές αυτών των τάξεων μπορούν να συμμετέχουν σε δράσεις κοινωνικοποίησης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Βασικό εργαλείο για παροχή ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι ο ιστότοπος του σχολείου. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο θεωρείται και η δημιουργία μηχανισμού επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών και των παιδιών μέσω των γονέων. Η επικοινωνία αυτή μπορεί να γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τηλεφώνου και αποσκοπεί στην κοινωνικοποίηση με τα παιδιά, στη συναισθηματική στήριξη ή/και στην αποστολή εκπαιδευτικού υλικού. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε το υλικό που αποστέλλεται να μην απαιτείται να εκτυπώνεται και η επικοινωνία που γίνεται να μην οδηγεί σε διαρροή προσωπικών δεδομένων. Επομένως, χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Συστήνεται όπως κατά διαστήματα οι εκπαιδευτικοί προβαίνουν σε δράσεις επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης με τους μαθητές τους, αξιοποιώντας το λογισμικό Microsoft Teams και  μόνο. Οι δράσεις αυτές μπορούν να γίνονται με τη συμμετοχή σε ομάδα του εκπαιδευτικού, μέσω συνδέσμου που θα αποστέλλεται στους γονείς. Οι μαθητές συμμετέχουν υπό την επίβλεψη και ευθύνη των γονέων, κατά συνέπεια, οι συναντήσεις γίνονται πάντοτε μετά από συνεννόηση με τους γονείς. Οι γονείς προτρέπονται να διατηρούν την κάμερά τους κλειστή, για σκοπούς προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Τάξεις Δ’, Ε’, Στ’: Για αυτές τις τάξεις οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να εφαρμόσουν τόσο δράσεις ασύγχρονης όσο και δράσεις σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση στις τάξεις αυτές είναι οι ίδιες με αυτές που έχουν αναλυθεί πιο πάνω. Η ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση για αυτές τις τάξεις επιτελεί κυρίως ρόλο συμπληρωματικό και ενισχυτικό της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και όχι ρόλο εναλλακτικό.

Η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση πραγματοποιείται μέσω του λογισμικού Microsoft Teams και μόνο σύμφωνα πάντοτε με τις οδηγίες του υπουργείου. Οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν στις τάξεις αυτές, χρειάζεται άμεσα να εξασφαλίσουν τον δικό τους λογαριασμό Office 365, εάν δεν τον έχουν ήδη. Οι λογαριασμοί των μαθητών της Στ’ Δημοτικού, είναι σε λειτουργία και αξιοποιούνται από την προηγούμενη σχολική χρονιά. Οι εκπαιδευτικοί που θα εφαρμόσουν στα τμήματά τους πρόγραμμα σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης θα πρέπει να έχουν παρακολουθήσει σχετικά προγράμματα επιμόρφωσης ή να έχουν ενημερωθεί και εμβαθύνει στο επιμορφωτικό υλικό που υπάρχει αναρτημένο στις ιστοσελίδες του Υπουργείου Παιδείας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Η χρήση βιντεοκάμερας επιτρέπεται μόνο από τον εκπαιδευτικό.

Η εφαρμογή του πλάνου

> Κλείσιμο ολόκληρου του σχολείου: Καταρτίζεται από τη διεύθυνση εβδομαδιαίο ή δεκαπενθήμερο πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, για τις τάξεις Δ’, Ε’ και Στ’. Κατά την εφαρμογή του τηρούνται παρουσίες – απουσίες. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα είναι πενθήμερο και περιλαμβάνει τέσσερις διδακτικές περιόδους των 20 – 25 λεπτών, ημερησίως, καθώς και μικρά διαλείμματα μεταξύ των διδακτικών περιόδων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ελληνικά, μαθηματικά καθώς και άλλα γνωστικά αντικείμενα κατ’ αναλογία με το ωρολόγιο πρόγραμμα. Την ευθύνη υλοποίησής του για κάθε τμήμα θα την έχει ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός σε συνεργασία και με άλλους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στο τμήμα. Στα παιδιά που δεν διαθέτουν τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό στο σπίτι, παραχωρείται με δανεισμό συσκευή τύπου ταμπλέτας, από αυτές που έχουν αποσταλθεί στα σχολεία από το υπουργείο.

> Κλείσιμο ενός ή περισσότερων τμημάτων του σχολείου: Θα εφαρμόζεται κατ’ αναλογία ό,τι αναφέρεται και στην πιο πάνω περίπτωση. Επιπρόσθετα, στην εφαρμογή του προγράμματος μπορεί να εμπλέκονται και άλλοι εκπαιδευτικοί που πιθανόν να βρίσκονται υπό περιορισμό στο σπίτι.

> Απουσία ενός ή μεμονωμένου αριθμού παιδιών: Θα καταρτιστούν από τη διεύθυνση δράσεις ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι δράσεις αυτές αφορούν στην ανάρτηση υλικού στον σχολικό ιστότοπο και επικοινωνία με τα παιδιά με ψηφιακά μέσα, όπως είναι το Microsoft TEAMS ή μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης των γονέων/κηδεμόνων. Εκεί όπου είναι εφικτό, πραγματοποιούνται δράσεις σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης οι οποίες γίνονται κατά τον εργάσιμο χρόνο και δεν ξεπερνούν το ένα 40λεπτο ημερησίως.