Υγεία
Διεθνής Ημέρα Επιληψίας : 13 Φεβρουαρίου 2017
13/02/2017 11:17
Η επιληψία αποτελεί σύνολο ετερογενών διαταραχών με κοινό σημείο τις υποτροπές που αντιστοιχούν σε παθολογική και ανώμαλη εκφόρτιση εγκεφαλικών νευρώνων. Μία και μόνη επιληπτική κρίση στη διάρκεια της ζωής δεν καθιστά το άτομο επιληπτικό, ούτε επιβάλλει αντιεπιληπτική αγωγή.
Αντίθετα, ήπιες επιληπτικές κρίσεις απαιτούν θεραπευτική αγωγή καθώς μπορεί να γίνουν επικίνδυνες σε δραστηριότητες όπως η οδήγηση ή το κολύμπι.
Αιτιολογικοί παράγοντες
Αιτιολογικά, η επιληψία μπορεί να είναι πρωτοπαθής (στις μισές περιπτώσεις), εάν δεν εντοπίζεται συγκεκριμένο αίτιο που την προκαλεί ή δευτεροπαθής εάν εντοπίζεται αιτιολογικός παράγοντας όπως είναι εγκεφαλικοί όγκοι ή τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Τα εγκεφαλικά επεισόδια ενοχοποιούνται ως κύρια αιτία επιληπτικών κρίσεων σε άτομα νεότερα των 35 ετών.
Λοιμώξεις όπως μηνιγγίτιδα, AIDS ή ιογενής εγκεφαλίτιδα και διαταραχές όπως η υπογλυκαιμία ή αναπτυξιακές διαταραχές όπως ο αυτισμός και η νευροϊνωμάτωση ανήκουν στους αιτιολογικούς παράγοντες.
Η κάκωση του κρανίου που επιφέρει εγκεφαλική βλάβη όπως και προγεννητική ή περιγεννητική κάκωση, μόλυνση της μητέρας, κακή διατροφή ή έλλειψη επαρκούς οξυγόνωσης συγκαταλέγονται μεταξύ των παραγόντων.
Η γενετική επίδραση φαίνεται να είναι ισχυρή καθώς έχουν ενοχοποιηθεί περισσότερα από 500 γονίδια υπεύθυνα για την εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων.
Παράγοντες Κινδύνου
Εκτός από τους αιτιολογικούς παράγοντες υπάρχουν και οι παράγοντες κινδύνου, δηλαδή παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης επιληψίας. Κάποιοι από αυτούς περιλαμβάνονται στους αιτιολογικούς και είναι:
- η ηλικία: η επιληψία είναι συχνότερη στην νεαρή παιδική ηλικία ή σε ηλικίες >60 ετών, χωρίς όμως συγκεκριμένη ηλικιακή επίπτωση. Η ηλικία >60 ετών φαίνεται ότι συνδέεται και με αυξημένη επίπτωση της νόσου σε άτομα με άνοια
- το θετικό οικογενειακό ιστορικό
- εγκεφαλικές βλάβες όπως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλες αγγειακές βλάβες φαίνεται να ενοχοποιούνται και προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται και οι οδηγίες που αφορούν σε σειρά μέτρων υγιεινής διατροφής και τρόπου διαβίωσης (περιορισμός κατανάλωσης οινοπνεύματος ή καπνού, άσκηση).
Συμπτώματα
Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν σπασμούς, οπτικές, οσφρητικές ή ακουστικές ψευδαισθήσεις, ανάλογα με το τμήμα του εγκεφαλικού φλοιού που συμμετέχει. Προσωρινή σύγχυση, κενό βλέμμα, απώλεια συνείδησης περιλαμβάνονται επίσης μεταξύ των συμπτωμάτων.
Η συμπτωματολογία, εξαρτάται από την εντόπιση της βλάβης και την έκταση στην οποία αυτή εξαπλώνεται στους εγκεφαλικούς νευρώνες. Έτσι μπορεί να είναι:
- μερική ή εστιακή και οι κρίσεις να είναι απλές ή σύνθετες
- γενικευμένη, με κρίσεις τονικοκλονικές (grand mal) ή αφαίρεσης (petit mal), ή μυοκλωνικές. Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνονται και οι πυρετικοί σπασμοί, σε ασθενείς 3-5 μηνών που εκδηλώνονται στη διάρκεια υψηλού πυρετού και έχουν καλοήθη πορεία. Τέλος η βαρύτερη κατάσταση είναι η επιληπτική κατάσταση (status epilepticus) με επεισόδια επαναλαμβανόμενα σε μικρά χρονικά διαστήματα.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της επιληψίας αφορά σε χορήγηση της ορθής και ενδεδειγμένης φαρμακευτικής αγωγής με αποτέλεσμα έλεγχο των κρίσεων στο 50% των περιπτώσεων.
Μεταξύ των φαρμακευτικών ουσιών που χορηγούνται περιλαμβάνονται η φαινυτοίνη (φάρμακο πρώτης επιλογής), η καρβαμαζεπίνη και η φαινοβαρβιτάλη. Κατά καιρούς έχουν αναπτυχθεί διάφορες εναλλακτικές θεραπείες με βιταμινούχα σκευάσματα, αμινοξέα, βότανα ή συγκεκριμένες διατροφικές οδηγίες.
Ιατρική συνδρομή είναι απαραίτητη όταν: η κρίση διαρκεί >5λεπτών, απώλεια αναπνοής και συνείδησης, δεύτερο επεισόδιο πολύ σύντομα μετά το πρώτο, εγκυμοσύνη, σακχαρώδης διαβήτης, τραυματισμός στη διάρκεια των κρίσεων.
Αντίστοιχα, ασθενείς με επιληψία πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή απλών μέτρων όπως:
- ορθή και ανελλιπής λήψη φαρμάκων
- επαρκείς ώρες ύπνου και ξεκούρασης σε συνδυασμό με ώρες αθλητικής δραστηριότητας και υγιεινού τρόπου διαβίωσης
- ειδικό βραχιόλι ειδοποίησης
Πρώτες Βοήθειες
Η γνώση και η επιτυχής αντίδραση των ανθρώπων του περιβάλλοντος είναι επίσης σημαντική για την υποστήριξη ατόμων με επιληπτικές κρίσεις. Οι πρώτες βοήθειες είναι πολύ σημαντικές. Πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι σημαντικό, την ώρα της κρίσης:
- Να κυλήσουν προσεκτικά το άτομο στο πλάι και να τοποθετήσουν κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι του προς αποφυγή τραυματισμών
- Να απομακρύνουν επικίνδυνα αντικείμενα
- Να χαλαρώσουν τυχόν σφιχτά ενδύματα
- Αποφυγή εισόδου αντικειμένων ή δακτύλων στο στόμα (ποτέ κανείς δεν «κατάπιε» τη γλώσσα του, είναι πρακτικά ανέφικτο)
- Να καλέσουν ασθενοφόρο και να παραμείνουν μαζί με το επιληπτικό άτομο μέχρι την έλευση βοήθειας
- Να παρατηρήσουν καλά τι έγινε ώστε να δώσουν απαραίτητες και χρήσιμες πληροφορίες
- Η ηρεμία και η διατήρηση της ψυχραιμίας μπορεί να ακούγεται δύσκολο, αλλά είναι απαραίτητη λεπτομέρεια
Τέλος, άτομα με επιληψία μπορεί να αισθάνονται περιθωριοποιημένοι ή να αντιμετωπίζουν κατάθλιψη. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι μπορεί να ακολουθούν μία φυσιολογική ζωή αρκεί:
- να εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους, τους φίλους και την οικογένεια σχετικά με την επιληψία, έτσι ώστε να κατανοήσουν όλοι την κατάσταση
- να αγνοήσουν τις αρνητικές αντιδράσεις
- να ζουν και να εργάζονται όσο περισσότερο ανεξάρτητα μπορούν
- να έχουν στενή παρακολούθηση από γιατρό
- να μην ανησυχούν συνεχώς για το επόμενο επιληπτικό επεισόδιο
- να βρουν και να ενταχθούν σε ομάδα υποστήριξης με άλλα άτομα με παρόμοιο πρόβλημα.
