Κίνηση και Ορθοστασία για Υγεία

Γράφει ο Μάρκος Μιχαηλίδης

Μια ευρεία βάση διαθέσιμων δεδομένων αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας πόσο ευεργετική είναι η καθημερινή άσκηση για την υγεία μας. Σύμφωνα με τις αρχές του κορυφαίου οργανισμού της Αμερικανικής Αθλητιατρικής Εταιρείας, στα πλαίσια της άσκησης πρέπει η ελάχιστη ημερήσια δραστηριότητα να περιλαμβάνει τριάντα (30) λεπτά μέτριας έντασης άσκηση όπως περπάτημα με γρήγορο βήμα για πέντε (5) ημέρες την εβδομάδα.

Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός επιστημονικών μελετών αποκαλύπτουν, δυστυχώς, πως το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν ακολουθεί ούτε και την ελάχιστη προτεινόμενη φυσική δραστηριότητα. Με επακόλουθο την κατακόρυφη αύξηση των καρδιαγγειακών παθήσεων ,της παχυσαρκίας ,του σακχαρώδη διαβήτη και άλλων νοσημάτων πού άμεσα σχετίζονται με ανεπαρκή φυσική δραστηριότητα.

Τα τελευταία χρόνια, γίνεται έντονη αναφορά για το πόσο ωφέλιμη και ευεργετική είναι για την υγεία η απλή κίνηση κατά την επιτέλεση της καθημερινότητας μας.Η αύξηση, δηλαδή, της κινητικότητας με απλούς τρόπους , όπως το περπάτημα αντί της χρήσης ανελκυστήρα και η μη χρησιμοποίηση αυτοκινήτου για τις μικρές αποστάσεις.

Σήμερα,η αθλητική επιστήμη διαθέτει τεχνολογικά μέσα π.χ βηματομετρητές (pedometers), επιταχυνσιόμετρα (accelerometers), τις εφαρμογές σε έξυπνες τηλεφωνικές συσκευές και πρόσφατα,τις εφαρμογές σε έξυπνα ρολόγια με σκοπό τον έλεγχο και την καταγραφή των παραμέτρων κίνησης και κινητικότητας. Είναι γεγονός πως τον τελευταίο χρόνο πυροδοτήθηκαν έντονες συζητήσεις απο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τροφοδούμενες απο τα αποτελέσματα σημαντικών μελετών που καταλήγουν στο ότι η καθιστική ζωή σκοτώνει. Αναφέρουν δε οι μελέτες αυτές πως το να περνά κάποιος πολλές ώρες καθιστός στο γραφείο του και ακολούθως να αφιερώνει μια ώρα στο γυμναστήριο δεν είναι αρκετό για την αποφυγή προβλημάτων υγείας.  Όταν κάποιος παραμένει όρθιος για μια ώρα ενεργοποιεί πολλές και διάφορες μυικές ομάδες με συνέπεια την κατανάλωση περισσότερης ενέργειας.

Η ανακούφιση που επέρχεται όταν κάθεται προκύπτει απο την απενεργοποίηση των εν λόγω μυϊκών ομάδων. Συγκεκριμένα , το σώμα χρειάζεται πενήντα(50) επιπλέον θερμίδες για μια ώρα ορθοστασίας. Οι ερευνητές του βρετανικού πανεπιστημίου του Chester που δημοσίευσαν τα αποτελέσματα , συμπέραναν ότι αν κάποιος ευρίσκεται σε ορθοστασία για τρείς (3) ώρες ημερήσια και για πέντε (5) φορές την εβδομάδα ,καίει 750 θερμίδες που σημαίνει πως για ένα χρόνο γίνεται καύση 30000 θερμίδων που αντιστοιχεί στη κάλυψη της διαδρομής δέκα μαραθωνίων (42.195 km έκαστος).

Tα οφέλη που προκύπτουν απο την ορθοστασία ήταν, βέβαια, γνωστά απο τη δεκαετία του ’50 απο έρευνα που καταδείκνυε ότι οι οδηγοί λεωφορείων αντιμετώπιζαν διπλάσιο κίνδυνον εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων συγκριτικά με τους εισπράκτορες λεωφορείων που τελούν σε ορθοστασία και κίνηση κατά την περισσότερη ώρα της εργασίας τους.

Στην προσπάθεια για κατανόηση του μηχανισμού δράσης και ευεργετικότητας της ορθοστασίας στον άνθρωπο, Σουηδοί ερευνητές κατέληξαν [Βρετανική επιθεώρηση Αθλητιατρικής, (BJSM)] στο ότι η αύξηση της ορθοστασίας σχετίζεται με την αύξηση του μήκους των τελομερών των χρωμοσωμάτων.Τα τελομερή προστατεύουν τα χρωμοσώματα απο τις βλάβες όπως οι πλαστικές άκρες στα κορδόνια των παπουτσιών που τα εμποδίζουν να ” ξεφτίσουν”. Τα τελομερή επηρεάζονται αρνητικά απο την κακή διατροφή ,το κάπνισμα και την απουσία άσκησης (υπερβολική ακινησια καρέκλας).Ενώ η άσκηση και η απλή ακόμη ορθοστασία αυξάνει το μήκος τους με συνέπεια την επιβράδυνσης της διαδικασίας γήρανσης και την παράταση της ζωής των κυττάρων. Όλες αυτές οι ενδείξεις οδήγησαν στην επινόηση των λεγόμενων θρανίων ορθοστασίας (standing desks) που μπήκαν σε χρήση σε επιχειρήσεις ,σχολεία και πανεπιστήμια του εξωτερικού αποβλέποντας στη αύξηση του χρόνου ορθοστασίας.

Ωστόσο, θεωρούμεν, ότι είναι ακόμη πολύ ενωρίς για την εξαγωγή ξεκάθαρων, οριστικών και ασφαλών συμπερασμάτων και την υιοθέτηση και εισαγωγή ίδιων ή και παρόμοιων πρακτικών και μεθόδων στη καθημερινότητα μας ,δεδομένων των αρνητικών συνεπειών της χρόνιας ορθοστασίας ,με πιο σημαντική την καταπόνηση της μέσης.

Συμπερασματικά, είναι πολύ χρήσιμο και επωφελές για την υγεία μας να υπάρχει σημαντική κινητικότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας που παράλληλα θα συνδιάζεται με αύξηση της ορθοστασιας και να μην περιορίζεται τούτο μόνο κατά το χρόνο εκγύμνασης στο γυμναστήριο.

Η χρήση της τεχνολογίας που προαναφέρθηκε ,μπορεί να βοηθήσει προσφέροντας με τις δυνατότητες της άμεση αξιολόγηση της κινητικότητας και αποτελώντας άξονα αναφοράς και κίνητρο για βελτίωση.