“Τα Κύπρια χρειάζονται όραμα και μεγαλύτερο προϋπολογισμό”

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ ‘Τα Κύπρια’ εκφράζει αισιοδοξία για τη φετινή διοργάνωση 

Ο σκηνογράφος Άντης Παρτζίλης κουβαλά στην πλάτη του σχεδόν μισό αιώνα θεατρικής πορείας και από το 2013 διατηρεί μία νευραλγική θέση στο μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της χώρας μας, εκείνην του Καλλιτεχνικού Διευθυντή στο φεστιβάλ ‘Τα Κύπρια’.

Ανάμεσα στον προγραμματισμό και την οργάνωση για τις τελευταίες λεπτομέρειες της φετινής διοργάνωσης ξέκλεψε λίγο χρόνο και μας μίλησε για την πρότερη εικόνα του φεστιβάλ, τις προσπάθειες που γίνονται για τη βελτίωσή του, τις φετινές καινοτομίες και αλλαγές κάνοντας ταυτόχρονα το δικό του προσωπικό απολογισμό.

Κάνοντας έναν απολογισμό της θητείας σας ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Κύπρια τι θα λέγατε;
‘Οι συνθήκες το 2013, όταν ανέλαβα για πρώτη χρονιά, ήταν κακές. Ήταν μια χρονιά που η Κύπρος ταλανιζόταν από μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση και αβεβαιότητα. Το στοίχημα τότε ήταν να κρατηθεί και να λειτουργήσει ο θεσμός του Φεστιβάλ υποστηρικτικά και ψυχαγωγικά και μάλιστα με περικοπή του προϋπολογισμού κατά 50 και πλέον τοις εκατό. Ταυτόχρονα δόθηκε προτεραιότητα σε κυπριακές παραγωγές και Κύπριους καλλιτέχνες, ώστε να υποστηριχθεί το ντόπιο δυναμικό. Αυτό εκτιμήθηκε και καταφέραμε να έχουμε αύξηση στους θεατές, παράλληλα με ένα ποιοτικό πρόγραμμα. Τα καταφέραμε και στη συνέχεια κτίσαμε πάνω σ’ αυτό. Τώρα το Φεστιβάλ τυγχάνει μιας καθολικής αποδοχής, με αποτέλεσμα να βλέπουμε κάθε χρόνο μια αύξηση στο ενδιαφέρον και στην προσέλευση του κοινού. Αυτό δεν μας εφησυχάζει, γιατί ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς και έχουμε πολλά να κάνουμε για να οδηγήσουμε το Φεστιβάλ εκεί όπου του αξίζει. Ο απολογισμός λοιπόν είναι μάλλον θετικός και βλέπουμε μπροστά με αισιοδοξία’.

Φέτος υποβλήθηκαν συνολικά 82 προτάσεις για τα ‘Κύπρια’. Με ποια κριτήρια καταλήξατε στις 14 που θα δούμε φέτος;
‘Το γεγονός ότι κάθε χρόνο έχουμε μπροστά μας δεκάδες προτάσεις μάς υποχρεώνει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στις επιλογές μας και -οφείλουμε- να λειτουργούμε με σεβασμό στους καλλιτέχνες. Αυτό, ως διαδικασία, είναι ιδιαίτερα δύσκολη, επίπονη και ψυχοφθόρα, γιατί και αυτή ακόμα η αντικειμενικότητα στην όποια επιλογή είναι σχετική από τη στιγμή που μέσα στα κριτήρια επιλογής καλούμαστε να κρίνουμε σκεπτικό, ποιότητα, καλλιτεχνική αξία και άλλα συναφή. Ο λόγος είναι ότι σ’ αυτήν τη διαδικασία η υποκειμενικότητα είναι αναπόσπαστο μέρος της όποιας αντικειμενικής κρίσης από τη στιγμή που αισθητική αντίληψη του κάθε κριτή μπορεί να διαφέρει από αυτήν του καλλιτέχνη ή του παραγωγού που κάνει μια πρόταση’.

Τα ‘Κύπρια’ είναι ένα φεστιβάλ με γόητρο και αίγλη για τους καλλιτέχνες;
‘Σε μεγάλο βαθμό ναι, κυρίως σε τοπικό και ελλαδικό επίπεδο. Έχουμε όμως δρόμο να διανύσουμε μέχρι που αυτό να ισχύσει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό θέλει δουλειά ακόμα. Ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η από πέρσι ένταξη του φεστιβάλ στην πλατφόρμα EFFE (Europe for Festivals, Festivals for Europe), ένα γεγονός που μας φέρνει πιο κοντά με την Ευρώπη, αλλά και που από μόνο του δεν είναι αρκετό. Χρειάζεται αυτονόμηση, όραμα, μεγαλύτερο προϋπολογισμό και δικτύωση με άλλα φεστιβάλ, κυρίως της περιοχής’.

Τι αλλάζει στα φετινά ‘Κύπρια’ σε σχέση με άλλες χρονιές;
‘Εδώ και τρία χρόνια το Φεστιβάλ αλλάζει πρόσωπο και σταδιακά διευρύνει το ρεπερτόριο και την προσέγγισή του. Από φέτος εισάγουμε ειδικές παραστάσεις για παιδιά, κάτι που έπρεπε να γίνει από καιρό, αλλά κάθε χρόνο προστίθεται και κάτι νέο, όπως πέρσι οι ανοικτές προς το κοινό (χωρίς εισιτήριο σε δημόσιους χώρους) παραστάσεις. Αυτά βέβαια χωρίς να ξεχνάμε ότι πρωταρχικός σκοπός του Φεστιβάλ είναι η ποιότητα και η υψηλού επιπέδου ψυχαγωγία του κοινού. Επίσης από φέτος δίνουμε έμφαση στην παρουσία του Φεστιβάλ σε μικρότερα αστικά και αγροτικά κέντρα με παραστάσεις στην Αραδίππου, το Δάλι, τη Δερύνεια, το Παραλίμνι, τη Γεροσκήπου και τη Χλώρακα. Φυσικά η παρουσία μας στα μεγάλα αστικά κέντρα συνεχίζεται όπως πάντα’.

Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε μία θεματική για το φεστιβάλ; Γιατί καταργήθηκε;
‘Έχετε δίκιο ότι τα πρώτα δυο χρόνια της παρουσίας μου στα “Κύπρια” λειτούργησε η θεματική για το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Αν και δεν πιστεύω ότι ήταν λανθασμένη προσέγγιση, κρίθηκε στην πορεία ότι αυτό δυσκόλευε στο να έχουμε περισσότερες επιλογές κι έτσι αποφασίστηκε να λειτουργήσουμε χωρίς τη θεματική, κάτι που δεν αποκλείεται να συμβεί στο μέλλον για επετειακούς ή άλλους λόγους’.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της φετινής διοργάνωσης και τι να αναμένει το κοινό;
‘Είναι μια χρονιά με πολλές, 14 στο σύνολο, παραγωγές, και 43 παραστάσεις κυρίως από Κύπρο και Ελλάδα, αλλά και από ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία, Γερμανία και άλλες χώρες. Υπάρχει ένα πρόγραμμα που θα ικανοποιήσει την πλειοψηφία του κοινού και καλύπτει τους χώρους της Μουσικής, του Θεάτρου, του Χορού, της Όπερας και των παραστάσεων για παιδιά. Φιλοξενούνται κορυφαίοι και βραβευμένοι καλλιτέχνες. Το κοινό πιστεύω ότι θα αγκαλιάσει και φέτος τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ. Αναμένεται, όπως τα τελευταία χρόνια, και φέτος πολλές παραστάσεις να είναι sold out από νωρίς, γι’ αυτό και προτρέπω τον κόσμο να εξασφαλίσει από νωρίς τα εισιτήρια για τις παραστάσεις που επιθυμεί να παρακολουθήσει’.

Πού κυμαίνεται ο φετινός προϋπολογισμός του φεστιβάλ;
‘Παρόλο που κάθε χρόνο ανεβαίνουν οι απαιτήσεις σε σχέση με τα έξοδα που προκύπτουν για τη διοργάνωση του Φεστιβάλ, ο προϋπολογισμός είναι καθηλωμένος στις 460.000 ευρώ ετησίως. Από αυτό το ποσόν πρέπει να πληρωθούν τα ενοίκια των θεάτρων, να πληρωθούν οι παραγωγοί, τα εκτυπωτικά, η διαφήμιση, ο καλλιτεχνικός διευθυντής, η υπηρεσία έκδοσης εισιτηρίων, η λειτουργία της ιστοσελίδας και γενικά όλα όσα χρειάζεται για να λειτουργήσει απρόσκοπτα ο θεσμός. Αυτό κατορθώνεται με μια συνετή διαχείριση, αλλά δεν σημαίνει ότι το ποσόν αυτό είναι αρκετό. Λόγω του περιορισμένου κονδυλίου, το Φεστιβάλ είναι υποχρεωμένο να αποκλείει παραγωγές που έχουν κόστος πάνω από ένα σημείο, κάτι που περιορίζει τις επιλογές μας. Ίσως αυτό θα μπορούσε να ξεπεραστεί αν το Φεστιβάλ αποκτούσε δική του νομική υπόσταση, κάτι που θα επέτρεπε και την εξασφάλιση κονδυλίων από σχετικά Ευρωπαϊκά προγράμματα.

Ως άνθρωπος του θεάτρου θα ήθελα να μου πείτε τη δική σας άποψη για την εξέλιξη των θεατρικών δρώμενων στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια.
‘Νομίζω ότι αυτή η ερώτηση θα έπρεπε να είναι μια άλλη συνέντευξη από μόνη της, γιατί τα όσα συμβαίνουν στο θέατρό μας τα τελευταία χρόνια δεν μπορούν να σχολιαστούν σοβαρά σε λίγες αράδες. Επιγραμματικά θα έλεγα ότι υπάρχουν φαινόμενα που πρέπει να προβληματίσουν τους αρμόδιους σε όλα τα επίπεδα. Υπάρχουν πράγματα τα οποία χρήζουν άλλης αντιμετώπισης και χειρισμού, τόσο σε σχέση με το ελεύθερο θέατρο και τον τρόπο επιχορήγησής του όσο και σε ό,τι αφορά το Κρατικό μας Θέατρο, την αξιοποίηση του κυπριακού θεατρικού δυναμικού και πολλά άλλα. Μιχάλης Χριστοδούλου

Savoir faire στα Κύπρια
Ένα φαινόμενο που παρατηρείται έντονα στην Κύπρο είναι η καθυστέρηση στην έναρξη των εκάστοτε παραστάσεων κάθε μορφής τέχνης. Αυτό οφείλεται τόσο από πλευράς των διοργανωτών όσο και των αργοπορημένων θεατών. Ο Άντης Παρτζίλης κατάφερε τα προηγούμενα χρόνια στα ‘Κύπρια’ να εκλείψει το φαινόμενο της καθυστέρησης έναρξη κάθε εκδήλωσης, δίνοντας ρητή εντολή να κλείνουν οι πόρτες και οι αργοπορημένοι να μένουν έξω. Τα προηγούμενα χρόνια τον παρατήρησα να στέκεται στωικά στην είσοδο και με ευγένεια να καλεί τον κόσμο να εισέλθει στο χώρο όπου πραγματοποιούνταν οι παραστάσεις. Δεν μπόρεσα λοιπόν να μην τον ρωτήσω τι στοχεύει να κάνει φέτος απαντώντας πως το φαινόμενο πρέπει να εκλείψει. ‘Δεν είναι δυνατόν κάποιοι θεατές να έρχονται καθυστερημένα στην παράσταση και να έχουν την απαίτηση να μπουν μέσα ενώ η παράσταση έχει αρχίσει. Με αυτό στη σκέψη, καταβάλλουμε τεράστια προσπάθεια να ξεκινούμε στην ώρα μας και γι’ αυτό επιμένουμε να υπενθυμίζουμε στους θεατές που είναι έξω και κουβεντιάζουν ή καπνίζουν, ότι η παράσταση αρχίζει και πρέπει να μπουν έγκαιρα. Αυτό έχει φέρει κάποιο αποτέλεσμα, αλλά δυστυχώς η συγκεκριμένη νοοτροπία ακόμα να ξεριζωθεί. Απόδειξη αυτού είναι ο καβγάς που έστησε μια κυρία πέρσι που έφθασε με 20λεπτη καθυστέρηση και αδυνατούσε να καταλάβει γιατί δεν μπορούσε να μπει στο θέατρο, λέγοντας το εξής απίθανο: “πού ακούστηκε να ξεκινάτε στην ώρα σας!”. Από φέτος τα πράγματα θα γίνουν πιο αυστηρά και ελπίζω στην κατανόηση του κόσμου, γιατί στόχος μας είναι να ξεκινούμε στην ώρα που καθορίζεται, από σεβασμό σε αυτούς που έρχονται έγκαιρα και κυρίως προς τους καλλιτέχνες!’.

Εδώ ολόκληρο το πρόγραμμα για το Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια 2016