Λάρνακα,Ιστορικές Αναδρομές στο πέρασμα των αιώνων

Λάρνακα,Ιστορικές Αναδρομές στο πέρασμα των αιώνων

Λάρνακα , Κίτιο  ή πόλη του Ζήνωνα  η επικρατέστερη αρχαία ονομασία της πόλης, είναι Κίτιον, το οποίο και κατοικήθηκε ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.

Σήμερα  η Λάρνακα αποτελεί την τρίτη σε πληθυσμό πόλη της Κύπρου, και μια πόλη που σταδιακά αρχίζει να αλλάζει και να κεντρίζει το ενδιαφέρον των κατοίκων του νησιού αλλά και των ξένων τουριστών.

Η ανθρώπινη  παρουσία στην πόλη μετράει 12,000 χρόνια ενώ η ίδια η πόλη μετρά 4,000 χρόνια αδιάκοπης αστικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής.

Είναι γνωστή με τις ονομασίες  Λάρνακα,Σκάλα, Κίτιον, πόλη του Ζήνωνα  ας δούμε περιληπτικά την πόλη και την ιστορία της κατά την διάρκεια διάφορων ιστορικών  περιόδων .

Προ – Νεολιθική Εποχή  (10.000-8.200 π.Χ. )

Ελάχιστες περιοχές  στην Κύπρο μπορούν να αποδείξουν την παρουσία ανθρώπινης ζωής αυτή την περίοδο.  Ένας τέτοιος χώρος είναι οι όχθες του ποταμού Τρέμυθου, κοντά στο χωριό Αγία Άννα, μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Λάρνακα.

Αυτή είναι η πρώτη περίοδος όπου υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την  παρουσία ανθρώπου στο νησί, οι άνθρωποι φυσικά χαρακτηρίζονται ως : “άγριοι” και  “αρέσκονταν στο κυνήγι  ζώων, νάνων ελεφάντων και ιπποπόταμων της Κύπρου, τους οποίους έτρωγαν” .

Τα σπάνια αυτά είδη εξαφανίσθηκαν αυτή την περίοδο.  Οστά αυτών των σπάνιων ειδών μπορεί να δει κάποιος στο Μουσείο Παλαιοντολογίας της πόλης που βρίσκεται στη Πλατεία Ευρώπης.

Νεολιθική Περίοδος (8.200- 3900 π.Χ. )

Ο πιο γνωστός Νεολιθικός οικισμός στο νησί αναπτύχθηκε στις όχθες του Βασιλοπόταμου του ποταμού του χωριού Μαρώνι,25 χιλιόμετρα Δυτικά της Λάρνακας.  Ο οικισμός στη Χοιροκιτία θεωρείται ως η πρώτη αστική εγκατάσταση στην Ευρώπη.

Πρόσφατες ανακαλύψεις στις αλυκές Λάρνακας αποδεικνύουν ότι ο Νεολιθικός άνθρωπος της  Κύπρου κατοίκησε αυτή την περίοδο εδώ, δηλαδή εντός των σημερινών ορίων της πόλης. Στην περιοχή του αρχαίου Κιτίου (Λάρνακα) ανακαλύφθηκαν διάφορα νεολιθικά εργαλεία.  Στο Μουσείο Λάρνακας εκτίθενται μερικά εξαιρετικά αντικείμενα αυτής της περιόδου.

Χαλκολιθική Εποχή (3.900-2.500 π.Χ.)

Οι πρώιμοι οικισμοί έχουν ανακαλύψει την χρήση του χαλκού.  Στην ευρύτερη περιοχή Λάρνακας υπάρχουν μερικά από τα πιο γνωστά ορυχεία χαλκού στην Κύπρο.  Στο χωριό Τρούλλοι στα ανατολικά και στην Καλαβασό στα δυτικά.  Πολλά κεραμικά ευρήματα αυτής της περιόδου με εξαιρετικά μοτίβα κοσμούν τα προαναφερθέντα μουσεία της πόλης.

Χαλκοκρατία (2.500-1050 π.Χ.)

Το πιο κατοικημένο κομμάτι του νησιού αυτή την περίοδο είναι η ευρύτερη περιοχή Λάρνακας.  Αρχαιολογικές έρευνες αποκάλυψαν οικισμούς στα χωριά

• Ορόκλινη,
• Πύλα,
• Λιβάδια,
• Αραδίππου,
• Δρομολαξιά,
• Αθηαίνου και βέβαια στην πόλη του αρχαίου Κιτίου (Λάρνακα).

Η εμπορία του χαλκού και των άλλων προϊόντων της Κύπρου με τους σημαντικούς γειτονικούς πολιτισμούς της Μεσογείου χρειάζονταν λιμενικές διευκολύνσεις.

Η Λάρνακα έγινε ένα από τα πρώτα λιμάνια της Κύπρου εδραιώνοντας την ύπαρξη αστικής ζωής, το λιμάνι της Λάρνακας δραστηριοποιείτε από τότε μέχρι και σήμερα 4000 συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της πόλης.  Οι τάφοι στην πόλη αποκαλύπτουν εμπορικές ανταλλαγές με την Αίγυπτο από το 2000 π.Χ.

Ενώ από το 13^ο αιώνα π.Χ. έχουμε γραπτές αποδείξεις ότι η πόλη ονομαζόταν Κίτιο.  Ο μύθος σχετικά με την ίδρυση της πόλης μας πάει χιλιάδες χρόνια πίσω στην εποχή του  Κατακλυσμού του Νώε.

Συγκεκριμένα στη Γένεση, το πρώτο Βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης , αναφέρεται σαν ιδρυτής της πόλης  ο Κιτίμ εγγονός του Νώε, γιός του Γιοβάν (Ιων) που είναι ο Πατριάρχης των Ελλήνων. Κατά τη διάρκεια της 2^ης χιλιετίας π.Χ. ο πληθυσμός της πόλης σύναπτε εμπορικές συναλλαγές με όλους τους γνωστούς πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου, κυρίως λόγω της παραγωγής χαλκού για την οποία η Κύπρος ήταν πασίγνωστη και από τον οποίο πήρε τ’ όνομα της.

Στους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης, αλλά και στα Μουσεία της υπάρχουν πλούσιες αποδείξεις για ανταλλαγές με :

• την Αίγυπτο,
• το Αιγαίο,
• την Κρήτη,
• τους Χετταίους
• της Μικράς Ασίας
• και τους Φοίνικες της Συρο – Παλαιστινιακής ακτής.

Όμως, αυτή την περίοδο πιο έντονες είναι οι σχέσεις με τους Φαραώ της Αιγύπτου.

Γεωμετρική Περίοδος  (1050-750 π.Χ.)

Το αρχαίο Κίτιο (Λάρνακα) δέχθηκε το μεγάλο Ελληνικό αποικισμό  των Μυκηναίων κατά το 13^ο αιώνα π.Χ.  και το μεγάλο Φοινικικό αποικισμό κατά τον 9^ον αιώνα π..Χ.

Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του 12^ου αιώνα είναι μέρος των Κυκλώπειων τειχών της πόλης και του 9^ου αιώνα ο ναός της Αφροδίτης-Αστάρτης, που κτίσθηκε από τους ίδιους Φοίνικες μαστόρους και αρχιτέκτονες από την Τύρο, όπως και ο Ναός του Σολωμόντα στην Ιερουσαλήμ που κτίσθηκε την ίδια περίοδο και η ανέγερση του περιγράφεται στην Παλαιά Διαθήκη.

Τα σπουδαία αυτά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα είναι επισκέψιμα στον αρχαιολογικό χώρο που ονομάζεται «Αρχαίο Κίτιο».  Ο Φοινικικός αποικισμός συνέδεσε τη Λάρνακα με τη γειτονική Τύρο και αυτή την περίοδο η πόλη κυβερνήθηκε από πρίγκιπες της  Φοινίκης.  Η ιστορική αυτή εποχή της Κύπρου ονομάζεται Γεωμετρική επειδή ο διακοσμητικός ρυθμός στην τοπική κεραμική είναι κατ’ εξοχήν γεωμετρικός.

Αρχαϊκή Περίοδος(750-480 π.Χ.)

Μετά την κατάληψη του νησιού από τους  Ασσύριους , χρονικά από το 709 μέχρι 670 π.Χ. , η πόλη -Βασίλειο της Λάρνακας αποκτά την αυτονομία  της.  Εξελίσσεται  σε ναυτική και εμπορική δύναμη καθώς και σε κυρίαρχο πολεμικό στόλο με εξέχουσα ισχύ στην Ανατολική Μεσόγειο.  Η αυτονομία και η δύναμη της πόλης διατηρήθηκαν μέχρι την Περσική επικυριαρχία που άρχισε για όλη την Κύπρο το 546 π.Χ.

Οι Πέρσες επέτρεψαν την αυτοκυβέρνηση της πόλης η οποία ήταν όμως υποχρεωμένη, όπως και οι άλλες πόλεις –βασίλεια της Κύπρου, να διατηρούν πολεμικά πλοία και στρατό στη διάθεση των Περσών.  Το Κίτιο και η Σαλαμίνα έγιναν τα πρώτα βασίλεια της Κύπρου που κυκλοφόρησαν δικά τους νομίσματα στο τέλος του 6^ου αιώνα.

Το ναυτικό της πόλης πολέμησε στο πλευρό των Περσών στις εκστρατείες εναντίον της Αιγύπτου και αργότερα της Ελλάδας, αλλά ο Μεγάλος Πέρσης Βασιλιάς επέρριψε την ευθύνη της ήττας του στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας (490 π.Χ.) στα κυπριακά πληρώματα, που όντας στην πλειοψηφία Ελληνικά «δείλιασαν» και υποχώρησαν.

Γι’ αυτό εκτέλεσε άμεσα το Βασιλιά του Κιτίου και καθιέρωσε μια νέα δυναστεία Φοινικικής καταγωγής, που διατηρήθηκε στη Λάρνακα μέχρι το 312 π.Χ.   Αυτή η νέα δυναστεία με την εύνοια των Περσών προσάρτησε στο στέμμα του Κιτίου το γειτονικό Βασίλειο του Ιδαλίου το 480 π.Χ.  Οι μεγάλοι ναοί της πόλης αυτή τη περίοδο είναι αφιερωμένοι στις αγαπημένες θεότητες που δεν  είναι άλλες από

• τον Ηρακλή,
• την Αφροδίτη,
• την Άρτεμις
• και το Δία.

Κλασική Περίοδος  (480-310 π.Χ.)

Κατά τον 5^ον και 4^ον αιώνα π.Χ. είναι γνωστοί όλοι οι Βασιλιάδες της Φοινικικής Δυναστείας, οι οποίοι ανέλαβαν πολλά έργα κοινής ωφέλειας στην πόλη της Λάρνακας, συμπεριλαμβανομένου του περίκλειστου εντός των τειχών λιμένα.  Ο μοναδικός αρχαίος αυτός λιμένας βρέθηκε προσχωμένος στο σημερινό κέντρο της πόλης από γαλλική αρχαιολογική αποστολή το 1990.

Η Αθηναϊκή Συμμαχία επανειλημμένα προσπάθησε να απελευθερώσει την Κύπρο από την Περσική κυριαρχία.  Ο Αθηναίος στρατηγός Κίμων πέθανε και τάφηκε στη Λάρνακα, σύμφωνα με τον Ιστορικό Πλούταρχο, μετά από μια τέτοια επιχείρηση το 449 π.Χ. και μέχρι σήμερα είναι ένας από τους σημαντικότερους ήρωες της πόλης.  Η προτομή του κοσμεί το παραλιακό μέτωπο των Φοινικούδων.

Ο Μέγας Αλέξανδρος κατανίκησε τους Πέρσες , σε όλα τα μέτωπα το 329 π.Χ.  Το Κίτιον θα ζήσει μέχρι το 312 π.Χ. την τελευταία περίοδο αυτονομίας.

Το διάσημο σπαθί του Αλέξανδρου ήταν δώρο του τελευταίου Βασιλιά του Κιτίου κατά την πρώτη τους συνάντηση που έγινε στη Μικρά Ασία το 332 π.Χ.  Το σπαθί  αυτό, σύμφωνα με τον Αρχαιολόγο Τριαντάφυλλο Παπαζώη, βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Βεργίνας, κοντά στη Θεσσαλονίκη και φέρει τα εμβλήματα των τριών στεμμάτων της δυναστείας του Κιτίου, δηλαδή :

• το έμβλημα του Κιτίου,
• του Ιδαλίου
• και της Ταμασσού που αγοράσθηκε από το Κίτιο στα μέσα του 4^ου αιώνα. Το Ιδάλιο είχε καταληφθεί στις αρχές του 5^ου αιώνα π.Χ.

Ελληνιστική Περίοδος (310-30 π.Χ.)

Κατά τη διαμάχη ανάμεσα στους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την Κύπρο, επικράτησε ο Πτολεμαίος, ο οποίο νίκησε τον Αντίγονο το 312 π.Χ.  Ο νικητής τιμώρησε το Κίτιον ,(Λάρνακα) επειδή συμμάχησε με τον Αντίγονο.

Ο Πτολεμαίος για να εκδικηθεί την πόλη  εκτέλεσε τον τελευταίο βασιλιά της και κατεδάφισε όλους τους φοινικικούς ναούς της πόλης.  Το Κίτιο και η Κύπρος ευημέρησαν καθ’ όλη την Ελληνιστική περίοδο σαν μέρος της Πτολεμαϊκής Αυτοκρατορίας με την κεντρική διοίκηση του νησιού να βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Αυτή την περίοδο ο Φιλόσοφος  Ζήνων ο Κιτιεύς και η Στωική φιλοσοφία σταδιακά αναδεικνύονται σαν οι πιο δημοφιλείς , και ο επικρατέστερος τρόπος ζωής των Ελλήνων, αλλά και των Ρωμαίων.  Η ορειχάλκινη προτομή του Ζήνωνα που βρισκόταν στο Κίτιον, κατασχέθηκε από τους Ρωμαίους το 58 π.Χ. και μεταφέρθηκε στη Ρώμη μαζί με άλλους θησαυρούς του κράτους των Πτολεμαίων στην Κύπρο.  Ο Κάτων, που είχε σταλεί στην Κύπρο για τον σκοπό αυτό, κράτησε την προτομή για τον εαυτό του γιατί ήταν ο ίδιος Στωικός, αναφέρει ο Ιστορικός Δίων Κάσιος.

Δυο αγάλματα του φιλόσοφου Ζήνωνα κοσμούν σήμερα τη Λάρνακα, ο οποίος θεωρείται ως ο σημαντικότερος  άνθρωπος του πνεύματος όλων των εποχών που γεννήθηκε από τη πόλη της Λάρνακας.

 

Η Ρωμαϊκή Εποχή (30π.Χ-330 μ.Χ)

Πολλές  λεπτομέρειες σχετικά με την πόλη κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια είναι γνωστές χάρη στην  αξιοθαύμαστη συλλογή από διακοσμημένα αντικείμενα τοπικής τέχνης από γυαλί αυτής της περιόδου η οποία σώζεται στο Μουσείο Πιερίδη.

Αξιοσημείωτο  γεγονός αυτής της περιόδου είναι η άφιξη του Αγίου Λαζάρου στη  Λάρνακα.  Ο αναστηθής φίλος του Χριστού, Λάζαρος ο τετραήμερος, διέφυγε από τη Βιθυνία και το μένος των Εβραίων το 33 π.Χ. και έζησε την υπόλοιπη του ζωή στο Κίτιο της Ρωμαϊκής εποχής.

Σύμφωνα με την παράδοση, αλλά και τα κείμενα του Αγίου Επιφανίου, Αρχιεπισκόπου Κύπρου του 4^ου αιώνα μ.Χ., ο Άγιος Λάζαρος κατέφυγε στη Λάρνακα για να σώσει τη ζωή του, και οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας τον βρήκαν κρυπτόμενο και τον χειροτόνησαν πρώτο Επίσκοπο Κιτίου το 45 μ.Χ.  Σύμφωνα με τον ίδιο συγγραφέα, παρέμεινε στον Επισκοπικό Θρόνο της Λάρνακας μέχρι το θάνατο του το 68 μ.Χ.

Με την αναγνώριση του Χριστιανισμού να την επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κτίσθηκε τον 4^ο αιώνα μ.Χ.  μια παλαιοχριστιανική εκκλησία πάνω από τον Τάφο του Αγίου Λαζάρου.  Στο ναό παρέμεινε πάντα μέρος των οστών του Αγίου και μετά τη διακομιδή τους στην Κωνσταντινούπολη επί Λέοντος  6^ου του Σοφού το 1ο αιώνα, όπου κτίσθηκε και η Βυζαντινή Βασιλική που σώζεται μέχρι σήμερα.

Το έναυσμα για το κτίσιμο εκκλησιών στην Κύπρο έδωσε η Αγία Ελένη κατά το πέρασμα της από την Κύπρο το 326 μ.Χ., όπου η ίδια έκτισε το Μοναστήρι του Σταυροβουνίου και του δώρισε μάλιστα ένα μικρό κομμάτι του Τιμίου Ξύλου.  Από τότε το βουνό του Τιμίου Σταυρού, που βλέπει τη Λάρνακα από ψηλά, σηματοδότησε και την τελική είσοδο της νήσου στο Χριστιανικό Κόσμο.

Βυζαντινή Περίοδος(330-1190μ.Χ.)

Η  Κύπρος την περίοδο εκείνη βρισκόταν στο κέντρο της Ρωμαϊκής Βυζαντινής ειρήνης, συνέχιζε να ευημερεί και δεν χρειαζόταν να στρατοπεδεύουν εδώ στρατεύματα.  Τη Βυζαντινή ειρήνη στο Κίτιο διέκοψε η πρώτη Αραβική – Ισλαμική επιδρομή του 649 μ.Χ.  Η απόβαση των στρατευμάτων έγινε ανενόχλητα στο Κίτιο με αρχηγό το μετέπειτα Χαλίφη (Ηγέτη του Ισλαμ) Μωαβία.  Μαζί του ήταν και η Ουμ Χαράμ, ιερή βοηθός του ίδιου του Μωάμεθ και απόστολος του Μουσουλμανισμού, συνοδεύοντας τα στρατεύματα και το στρατηγό σύζυγό της.

Η Ουμ Χαράμ έπεσε από το γαϊδούρι της και σκοτώθηκε.  Στο σημείο της πτώσης ο Μωαβίας διέταξε το κτίσιμο ενός Τεμένους, αυτού που βρίσκεται μέχρι σήμερα στις όχθες της αλυκής και είναι γνωστό ως Χαλά Σουλτάν Τεκέ.  Η ταφή της σπουδαίας αυτής για το Ισλάμ γυναίκας έκανε το συγκεκριμένο Τέμενος πολύ σημαντικό για τους όπου γης Μουσουλμάνους και κάνει τη Λάρνακα ακόμη πιο διάσημη, αφού φιλοξενεί στα χώματα της στενούς φίλους και συνεργάτες των ιδρυτών των δυο μεγαλύτερων θρησκευμάτων στον κόσμο, τον Άγιο Λάζαρο και την Ούμ Χαράμ.

 

Οι Αραβικές επιδρομές στην Κύπρο διήρκεσαν τρεις αιώνες, αποδεκάτισαν τον πληθυσμό, κατέστρεψαν όλα τα Χριστιανικά μνημεία και διατήρησαν την Κύπρο σαν έδαφος ουδενός, εκτός Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.  Το Κίτιο διατηρείται όμως σαν σημαντική πόλη –λιμάνι και Επισκοπή που συμμετείχε σχεδόν σε όλες τις Οικουμενικές Συνόδους αυτής της περιόδου.  Το μόνο προ-Αραβικών επιδρομών σημαντικό μνημείο που σώζεται στην περιοχή Λάρνακας είναι το Ψηφιδωτό της Αγγελόκτιστης του 6^ου αιώνα στο χωριό Κίτι.

Το 890 αποκαλύπτεται πάλι ο Τάφος του Αγίου Λαζάρου και η Σαρκοφάγος με το σκήνωμα του Αγίου.  Ο Αυτοκράτορας  Λέων  6^ος  ο Σοφός απέστειλε βοήθεια για την ανέγερση μιας νέας εκκλησίας πάνω από τον Τάφο, της Βασιλικής, που σώζεται μέχρι σήμερα και διακόμισε το σκήνωμα στην Κωνσταντινούπολη για το φόβο των Αράβων.

Οι πιστοί της Λάρνακας διατήρησαν κάτω από την Αγία Τράπεζα του Ναού μικρό μόνο μέρος των οστών, τα οποία βρέθηκαν ξανά το 1973 μετά από επιδιορθώσεις που έκανε στο ναό το Κυπριακό Τμήμα Αρχαιοτήτων.  Η Βυζαντινή κυριαρχία στην Κύπρο αποκαταστάθηκε από το Νικηφόρο Φωκά το 961 μ.Χ.

Το Φράγκικο Βασίλειο (1190-1486 μ.Χ.)

Η τελευταία Βυζαντινή Περίοδος στην Κύπρο χαρακτηρίστηκε ως ειρηνική.  Η  Δυναστεία των Κομνηνών έκτισε λίγο πριν την κατάληψη του νησιού από τους Φράγκους στο Κίτιο ένα νέο κάστρο, στη θέση του σημερινού, για να προστατεύει το λιμάνι.  Είναι αυτό το Κάστρο και οι Νορμανδοί που βοήθησαν τον Ισαάκιο Κομνηνό να νικήσει τα Βυζαντινά στρατεύματα και να σφετερισθεί τη Βυζαντινή Εξουσία στην Κύπρο.   Όμως, πολύ σύντομα ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος , βασιλιάς της Αγγλίας κατά την 3^η Σταυροφορία , αποσπά την Κύπρο από τα χέρια του σφετεριστή.

Ο στόλος του Ριχάρδου, συνάντησε στο Κίτιο τον Γάλλο ευγενή και δυνατό Φεουδάρχη στο Βασίλειο της Ιερουσαλήμ , Γκυ Λουιζινιάν, απ’ όπου απέπλευσαν με το Λεοντόκαρδο για τους Αγίους Τόπους.  Ο Ριχάρδος όμως, δεν ενδιαφέρεται να κρατήσει την Κύπρο και την πουλά πρώτα στους Ιππότες του Τέμπλου, που δεν μπορούν να διοικήσουν το νησί, και στην συνέχεια στο φίλο του Γάλλο Σταυροφόρο Γκυ Λουιζινιάν.  Ο Γκυ και ο αδελφός του Αιμερύ, πρώτος Βασιλιάς της Κύπρου, ιδρύουν στην Κύπρο ένα Μεσαιωνικό Φεουδαρχικό Βασίλειο, το οποίο διατηρήθηκε στο προσκήνιο των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή για 300 χρόνια.

Τη Φραγκική Περίοδο το Κίτιο γίνεται γνωστότερο στους γαλλόφωνους νέους αφέντες ως Σαλίνα, επειδή εκεί ήταν οι Αλυκές που παρήγαγαν μαζικές ποσότητες άλατος με μεγάλο εισόδημα για το Βασιλικό Θησαυροφυλάκιο.  Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τις Αλυκές βρίσκεται η περιοχή της πόλης που ονομαζόταν Λάρνακα.  Η ονομασία αυτή σταδιακά επικράτησε.

Το Βασίλειο των Λουιζινιάν έχει Πρωτεύουσα τη Λευκωσία και ως κύριο και πλούσιο εμπορικό λιμάνι τη Φαμακούστα.  Όμως, το 1373 οι Γενοβέζοι αποσπούν από το Βασίλειο την Αμμόχωστο , και οι Λουιζινιάν υποχρεώνονται να αναβαθμίσουν το Κάστρο της Λάρνακας και να κάνουν το λιμάνι της το κυριότερο της Κύπρου.  Μετά από 90 χρόνια οι Λουιζινιάν επανακτούν την Αμμόχωστο, αλλά το λιμάνι της Λάρνακας δεν έχασε την πρωτιά μέχρι τον 20^ο αιώνα, παρά την καταστροφή που επέφερε η εκδικητική εισβολή των Μαμελούκων της Αιγύπτου το 1425. Στην επίθεση αυτή αιχμαλωτίσθηκε ο Βασιλιάς  ο Ιανός, ο οποίος μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια από το λιμάνι της Λάρνακας.

 

Ενετική Περίοδος  (1489-1571 μ.Χ. )

Η τελευταία Βασίλισσα των Λουιζινιάν  Ενετικής καταγωγής Κατερίνα Κορνάρο, η οποία το 1489, όπως την επέβαλαν οι όροι της υιοθεσίας της από την Βενετία, παράδωσε το Θρόνο της Κύπρου στην Γαληνοτάτη Δημοκρατία αφού ο σύζυγος  της αλλά και ο γιος της πέθαναν με μυστήριο τρόπο πολύ πρόωρα.

Οι Ενετοί αύξησαν ακόμη περισσότερο τα έσοδα τους από το αλάτι της Λάρνακας, κάνοντας σημαντικά έργα προστασίας των αλυκών.  Το λιμάνια  των Σαλίνων εξακολουθούσε να είναι το  σημαντικότερο της Κύπρου, αφού μάλιστα οι Ενετοί έδωσαν μεγάλα κίνητρα στη ναυπηγία τους, ώστε τα υπό κατασκευή πλοία να πληρώνονται από το κράτος σε περίπτωση δέσμευσης για διαδρομές προς τη Λάρνακα για φόρτωμα άλατος.  Τα υφιστάμενα καράβια επίσης επωφελούνταν με παρόμοια κίνητρα και ερχόντουσαν στις Σαλίνες για παραλαβή άλατος.   Μια μαρτυρία στο τέλος της Ενετοκρατίας αναφέρει ότι μετά από μια μεγάλη θαλασσοταραχή τουλάχιστον 20 καράβια βυθίστηκαν στο αγκυροβόλιο Λάρνακας.

Η σημασία του λιμανιού Λάρνακας, αλλά και η επικράτηση των Οθωμανών στην Ανατολική Μεσόγειο ανάγκασαν τους Ενετούς να δημιουργήσουν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για εχθρικές κινήσεις στη θάλασσα, που βασιζόταν σε μια σειρά από Πύργους – Παρατηρητήρια κατά μήκος του κόλπου Λάρνακας.  Η από πολλού αναμενόμενη Οθωμανική επίθεση εναντίον  της Κύπρου έγινε τελικά εναντίον της Λάρνακας, αφού οι Ενετοί αποφάσισαν να αμυνθούν στη Λευκωσία , Αμμόχωστο και Κερύνεια και ανατίναξαν το κάστρο της Λάρνακας, όπως και όλες τις άλλες οχυρώσεις στο νησί.

Η Οθωμανική Διακυβέρνηση : (1571-1878μ.Χ.)

Η Λάρνακα εξακολούθησε να είναι το σημαντικότερο λιμάνι της Κύπρου κατά την διάρκεια της πρώτης  τουρκικής κατοχής του νησιού .  Το κάστρο της πόλης ανακαινίσθηκε το 1625 και συνέχισε το ρόλο του ως προστάτης του λιμένα.  Όλες οι ξένες Πρεσβείες και Προξενεία εγκαταστάθηκαν στη Λάρνακα γιατί η προστασία τους με τις κανονιοφόρους των χριστιανικών δυνάμεων ήταν δυνατή, ενώ στη Λευκωσία οποιαδήποτε προστασία των ξένων αποστόλων από τον απολυταρχισμό των Πασάδων ήταν εντελώς αδύνατη.

Η Λάρνακα έγινε σταδιακά η πολυπληθέστερη , η πιο μοντέρνα και πλούσια πόλη της Κύπρου.  Αναγνωρίζοντας το ρόλο αυτό της Λάρνακας για την οικονομία της Κύπρου, ο προοδευτικός Πασάς της Λάρνακας και αργότερα Διοικητής Κύπρου Άμπου Πεκίρ , με δικά του έξοδα έφερε στην πόλη το 1748 τρεχάτο νερό ανακαινίζοντας το πανάρχαιο υδραγωγείο της πόλης.

Αυτό το έργο έγινε η θλιβερή εξαίρεση να αποτελεί το μοναδικό έργο κοινής ωφέλειας που έγινε στην Κύπρο με την πρωτοβουλία των Αρχών καθ’ όλη την Τουρκοκρατία των 300 ετών.  Στην προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης , η Λάρνακα έγινε το κέντρο της συνωμοσίας και η έδρα της Φιλικής Εταιρείας , με αποτέλεσμα ο Επίσκοπος Κιτίου μαζί με τους πλούσιους προκρίτους της πόλης, να γίνουν οι πρώτοι που αποκεφαλίσθηκαν από τους Τούρκους κατά την πλήρη κατάπνιξη του ξεσηκωμού τον Ιούλιο του 1821.

Στη Λάρνακα εγκαταστάθηκε η τηλεγραφική σύνδεση της νήσου με τον έξω κόσμο, η Οθωμανική πρώτη Τράπεζα στην Κύπρο, το Εμποροδικείο , το πρώτο οργανωμένο νοσοκομείο από τη Γαλλική παροικία, το μοναδικό λιμοκαθαρτήριο (καραντίνα) της Κύπρου, διαμορφώθηκε ο πρώτος Δήμος στο νησί με υγειονομικές και υπηρεσίες καθαριότητας των δρόμων και γενικά όλες οι τότε σύγχρονες τάσεις εισέρχονταν στην Κύπρο από τα παράθυρα της Λάρνακας.

Η Αγγλοκρατία : (1878-1960μ.Χ.)

Η Λάρνακα δέχθηκε τηνειρηνική απόβαση του Αγγλικού στρατού, αφού ο Σουλτάνος παραχώρησε το 1878 την Κύπρο στη Βασίλισσα της Αγγλίας για τις υπηρεσίες που του προσέφερε κατά το Ρωσσοτουρκικό πόλεμο του προηγούμενου έτους.  Τα κτήρια Αγγλικού Αποικιοκρατικού ρυθμού επί της  πλατείας Ευρώπης, καθώς και η μεγάλη αποβάθρα, εντός της Μαρίνας σήμερα, κτίσθηκαν το επόμενο έτος της άφιξης των Άγγλων στο νησί, για να υπηρετήσουν την Αγγλική διακυβέρνηση της Νήσου, αφού η Λάρνακα εξακολουθούσε να είναι η σημαντικότερη πόλη.  Ταυτόχρονα με την άφιξη των Άγγλων αρχίζει στη Λάρνακα η έκδοση των πρώτων κυπριακών εφημερίδων και άλλων εκδόσεων.  Ο εκμοντερνισμός της Νήσου και της κοινωνίας εξακολουθούσε να έρχεται από τη Λάρνακα.  Όμως , οι Πρέσβεις και τα Προξενεία μεταφέρθηκαν άμεσα στην Πρωτεύουσα.  Οι Άγγλοι έκαμαν αργότερα το πρώτο τους πολιτικό αεροδρόμιο στη Λάρνακα, αλλά η κατασκευή σύγχρονου λιμανιού στην Αμμόχωστο και σιδηροδρόμου που τη συνέδεσε με τη Λευκωσία έφεραν μεγάλο πλήγμα στην οικονομία της πόλης.  Ήδη, από τις αρχές του 1930 η πόλη άρχισε να φθίνει.  Οι Άγγλοι παρέλαβαν τη Λάρνακα σαν την 2^η πόλη της Κύπρου μετά τη Λευκωσία και την παρέδωσαν με την ανεξαρτησία 4^η , αφού και η Λεμεσός και η Αμμόχωστος την ξεπέρασαν σε πληθυσμό αλλά και οικονομική δραστηριότητα.

Η Κυπριακή Δημοκρατία : (1959-σήμερα)

Η ανεξαρτησία της Κύπρου κερδήθηκε μετά από τον αγώνα της ΕΟΚΑ του 1955-59.  Η πόλη είχε τότε μικτό πληθυσμό από Έλληνες και Τούρκους σε αναλογία 80-20 % περίπου.  Η νέα αυτόνομη πια Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας κατασκεύασε στη Λάρνακα το 1972 το νέο λιμάνι και τη Μαρίνα.  Όμως, η Τουρκική εισβολή του 1974 έφερε στη Λάρνακα κατατρεγμένους από τα Τουρκικά στρατεύματα χιλιάδες πρόσφυγες.  Ο πληθυσμός της πόλης από 25.000 διπλασιάσθηκε σε μια νύκτα.

Οι Τουρκοκύπριοι της Λάρνακας μετακινήθηκαν στα κατεχόμενα μετά από τις τρομοκρατικές πιέσεις του κατοχικού στρατού για εθνικό ξεκαθάρισμα στο βορρά και στο νότο.  Στη Λευκωσία το Διεθνές Αεροδρόμιο έμεινε στην ουδέτερη γραμμή και δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από το Κυπριακό Κράτος.  Έτσι, το 1975 λειτούργησε στο χώρο του παλιού Αποικιοκρατικού Αεροδρομίου Λάρνακας το νέο Διεθνές Αεροδρόμιο.

Eπιμέλεια
Ιωάννα Αλεξάνδρου