Κατοικίδια
Σύνδρομο Βραχυκεφαλικών Φυλών – Τι πρέπει να γνωρίζετε
14/06/2017 16:11
Το Σύνδρομο Βραχυκεφαλικών φυλών (ή σύνδρομο του ανώτερου αναπνευστικού των βραχυκεφαλικών φυλών) εν συντομία χαρακτηρίζεται κυρίως από την έντονη και ηχηρή αναπνοή των ζώων, ως αποτέλεσμα των ανατομικών διαταραχών μιας ή περισσότερων περιοχών του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Οι βραχυκεφαλικές φυλές είναι από τις πιο δημοφιλείς φυλές ζώων συντροφιάς στη χώρα μας, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο για τον ίδιο λόγο. Έχουν στρογγυλό κεφάλι, κοντή μουσούδα (ρύγχος), μεγάλα μάτια, χαριτωμένες ζάρες στο πρόσωπο και τον κορμό. Τέτοια ζώα είναι οι σκύλοι English και French bulldog, Pugs, Boston terriers, Pekingese, Cavalier King Charles Spaniels, Shih-tzu, Boxers κ.ά., καθώς και οι γάτες Persian και Himalayan. Δυστυχώς, για να «φτιαχτούν» αυτές οι φυλές, προηγήθηκαν πολλά χρόνια εντατικής αναπαραγωγής -από εκτροφείς- των επιθυμητών χαρακτηριστικών που τα κάνουν δημοφιλή, σε βάρος όμως της φυσιολογικής ανατομίας τους, κάτι που όπως φαίνεται δεν είναι άμοιρο προβλημάτων.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του συνδρόμου των βραχυκεφαλικών αποτελούν οι στενοί μυκτήρες (ρουθούνια), η επιμηκυμένη μαλακή υπερώα, η υποπλαστική (στενή) τραχεία, ενώ επιπλέον μπορούν να συνυπάρχουν η παραμόρφωση των ρινικών κοιλοτήτων και σε πιο χρόνια περιστατικά η διόγκωση των μαλακών ιστών του λάρυγγα (λαρυγγικές κοιλίες). Για την ακρίβεια, δεν πρόκειται για υπερανάπτυξη των μαλακών ιστών, όμως η φυσιολογική ανάπτυξη των τελευταίων σε συνδυασμό με την παραμορφωτική ανάπτυξη του κρανίου (χαρακτηριστικό των φυλών αυτών) επιφέρει αυτό το αποτέλεσμα. Επίσης, για τον ίδιο λόγο, οι περισσότερες φυλές χαρακτηρίζονται από προγναθισμό με αποτέλεσμα τη μη φυσιολογική σύγκλιση του στόματος ενώ συχνή είναι η συνεχής προβολή της -φαινομενικά μεγάλης- γλώσσας τους.
Όλα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά οδηγούν στη δυσκολία μετακίνησης του αέρα στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα των ζώων και άρα στην αναπνοή τους. Η δε στροβιλώδης ροή του αέρα προκαλεί ερεθισμό και διόγκωση (οίδημα) των μαλακών ιστών του φάρυγγα και του λάρυγγα, δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερη την αναπνευστική προσπάθεια καταλήγοντας σε ένα φαύλο κύκλο. Χαρακτηριστικά συμπτώματα του συνδρόμου είναι η έντονη και ηχηρή αναπνοή, ο βήχας, το ροχαλητό κατά τη διάρκεια της ανάπαυλας ή του ύπνου, ενώ μπορεί να παρουσιαστούν και συμπτώματα από το πεπτικό όπως σιαλόρροια και έμετος. Σε έντονες καταστάσεις το ζώο είναι απρόθυμο να μετακινηθεί, στέκεται με τα δύο πρόσθια άκρα σε απαγωγή (ορθοπνοϊκή στάση) και έχει γρήγορη, έντονη, κοπιώδη και ηχηρή αναπνοή. Μπορεί, ακόμη, να παρουσιάζει κυάνωση (μπλε-μωβ απόχρωση γλώσσας και ούλων) ή/και κατάρρευση. Το αίσθημα δυσφορίας και τα συμπτώματα αυτά είναι πιο έντονα σε ζώα υπέρβαρα ή παχύσαρκα, ή σε περιόδους που επικρατούν ψηλές θερμοκρασίες. Έτσι, βραχυκεφαλικές φυλές είναι πιο ευάλωτες στη θερμοπληξία. Υπενθυμίζεται ότι οι σκύλοι δεν έχουν ιδρωτοποιούς αδένες, έτσι η ρύθμιση της θερμοκρασίας τους γίνεται πρωτίστως με το λαχάνιασμα.
Η οξεία και έντονη αναπνευστική δυσκολία αποτελεί επείγουσα κατάσταση και χρειάζεται τη συνδρομή κτηνιάτρου. Τέτοια ζώα μπορούν να αναπτύξουν και πνευμονικό οίδημα, επίσης σοβαρή κατάσταση για τη ζωή τους, που αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο του ζώου. Εάν παρατηρηθούν τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, η επικοινωνία με τον κτηνίατρο πρέπει να είναι άμεση έτσι ώστε να δοθούν οι πρώτες βοήθειες από τον ιδιοκτήτη μέχρι να μεταβεί το ζώο στον κτηνίατρο, όπως η μεταφορά του ζώου σε δροσερό μέρος, διαβροχή του σώματος του ζώου με νερό ή οινόπνευμα ή η κάλυψη του ζώου με βρεγμένο ρούχο. Συνήθως τα μέτρα αυτά δεν αρκούν και χρειάζεται περαιτέρω κτηνιατρική περίθαλψη που περιλαμβάνει χορήγηση καθαρού οξυγόνου, υγρών και ηλεκτρολυτών ενδοφλεβίως, χημικής ηρέμησης, στεροειδών, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί η διενέργεια επείγουσας τραχειοτομής.
Η αντιμετώπιση του συνδρόμου σε ήπια περιστατικά μπορεί να είναι συντηρητική με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων. Τέτοια είναι διατήρηση του ζώου σε δροσερό περιβάλλον και η διάθεσή συνεχώς φρέσκου νερού -ολόχρονα και κυρίως τις θερμές περιόδους-, η διατήρηση του κατάλληλου σωματικού βάρους, η αποφυγή έντονης δραστηριότητας και η προτίμηση των πιο δροσερών ωρών της μέρας για τη βόλτα (νωρίς το πρωί και αργά το βράδυ). Σε περιστατικά που παρουσιάζουν μέτριου και σοβαρού βαθμού συμπτώματα η μόνιμη αντιμετώπιση είναι η χειρουργική. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται συνδυασμός τεχνικών, όπως είναι η διεύρυνση των μυκτήρων, η εκτομή (βράχυνση) της μαλακής υπερώας (σταφυλή) και εκτομή των λαρυγγικών κοιλιών που έχουν εκστραφεί.
Η πρόγνωση στα περιστατικά που αντιμετωπίζονται συντηρητικά δεν είναι, συνήθως, καλή. Τα περιστατικά που αντιμετωπίζονται χειρουργικά έχουν γενικά καλή πρόγνωση, καλύτερη όταν η αποκατάσταση πραγματοποιείται σε νεαρή ηλικία. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα μετεγχειρητικά είναι άμεσο και τα περισσότερα ζώα αναρρώνουν γρήγορα. Λίγα περιστατικά ενδέχεται να μην ανταποκριθούν ούτε στη χειρουργική θεραπεία και τότε να απαιτηθεί η διενέργεια μόνιμης τραχειοστομίας.
Τέλος, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι ήδη ο Βρετανικός Κτηνιατρικός Σύλλογος έχει εκφράσει επίσημα τις ανησυχίες του λόγω της ραγδαίας αύξησης της δημοτικότητας αυτών των φυλών και αποθαρρύνει μελλοντικούς ιδιοκτήτες να αποκτήσουν σκύλους βραχυκεφαλικών φυλών, καθώς τα προβλήματα που συχνότατα παρουσιάζουν (πέραν των αναπνευστικών, οφθαλμολογικά, δερματολογικά και νευρολογικά προβλήματα) είναι τέτοια που έρχονται ενάντια στην ευημερία των ζώων. Επίσης, να σημειωθεί ότι πλέον πολλές αεροπορικές εταιρείες δεν δέχονται σκύλους βραχυκεφαλικών φυλών στα αεροπλάνα τους λόγω των αναπνευστικών προβλημάτων και κινδύνων που παρουσιάζουν τα ζώα αυτά. Καταλήγοντας, εάν πρόκειται να αποκτηθεί σκύλος ή γάτα βραχυκεφαλικής φυλής συστήνεται να γίνεται προηγουμένως συζήτηση με τον κτηνίατρο όσον αφορά θέματα ιδιοκτησίας κατοικίδιου σκύλου ή γάτας γενικότερα και ειδικότερα μιας βραχυκεφαλικής φυλής, λόγω των ιδιαίτερων απαιτήσεών που έχουν.
