Τραυματική Εμπειρία και Παιδιά: Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου;

Γράφει ο Αναστάσιος Τζιάμπος

Τραυματική Εμπειρία και Παιδιά: Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου;

Η τραυματική εμπειρία αναφέρεται σε μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος βιώνει μια μεμονωμένη εμπειρία ή επαναλαμβανόμενες εμπειρίες από στρεσογόνα γεγονότα, τα οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και να επεξεργαστεί ψυχικά.

Τα γεγονότα μπορεί να προέρχονται από φυσικές καταστροφές όπως πυρκαγιά, σεισμός ή προκαλούμενες από τον άνθρωπο, κακοποίηση, ατύχημα, βιασμός κ.λπ. ή επιθέσεις από ζώα. Ένα τραγικό συμβάν μπορεί να ταρακουνήσει τον κόσμο των παιδιών, της οικογένειας αλλά και της κοινωνίας.

Η ανταπόκριση ενός παιδιού μπροστά σε τέτοια γεγονότα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η ηλικία, η προσωπικότητα και ο βαθμός που έχει επηρεάσει το συγκεκριμένο συμβάν τη ζωή του παιδιού αλλά και της οικογένειας του.

Τα παιδιά μπορεί να εκδηλώσουν αμέσως αντιδράσεις ή διαταραχές, όμως σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν μετά από μήνες. Οι αντιδράσεις ποικίλουν σε κάθε ηλικία αλλά είναι σημαντικό να δούμε ποιες συμπεριφορές πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς:

• Νήπια: επιστροφή σε συνήθειες μικρότερης ηλικίας ( π.χ. πιπίλισμα αντίχειρα), επανάληψη του γεγονότος μέσα από παιχνίδι, κλάμα
• Παιδιά δημοτικού: επιθετική συμπεριφορά, απομόνωση, απόσπαση προσοχής, διαταραχές στον ύπνο και στη διατροφή, σωματικές ενοχλήσεις
• Προ εφηβεία και εφηβεία: κατάθλιψη, αποξένωση από φίλους, χρήση ουσιών, παραβατική συμπεριφορά, τάσεις αυτοκτονίας, σωματικές ενοχλήσεις

Ο γονιός πρέπει να στηρίξει το παιδί ώστε να κατανοήσει και να δεχτεί το συμβάν, αλλά αν και ο ίδιος ο γονιός αντιμετωπίζει δυσκολίες ίσως είναι καλύτερα αυτό τον ρόλο να τον πάρει κάποιος ειδικός που δεν θα εμπλέκεται συναισθηματικά στην κατάσταση αυτή.

Επιστροφή στη ρουτίνα

Ακόμα και αν το συμβάν έχει επηρεάσει την καθημερινότητα του παιδιού είναι σημαντικό να ακολουθείται μια καθημερινή ρουτίνα. Η επιστροφή στη ρουτίνα και η προβλεψιμότητα της κάθε ημέρας βοηθάει το παιδί να νοιώσει ασφάλεια στη ζωή του.

Επικοινωνία

Ο γονιός πρέπει να δείξει στο παιδί ότι μπορεί να το ακούσει και να του δώσει εξηγήσεις για το τι έχει συμβεί.

Προσοχή! Δεν πνίγουμε το παιδί με επιπλέον πληροφορίες που μπορεί να μην έχει ζητήσει να μάθει και χρησιμοποιούμε πάντα τη γλώσσα που μπορεί να κατανοήσει ανάλογα με την ηλικία του.

Αν το παιδί θέλει να διακόψει τη συζήτηση, τότε το σεβόμαστε και δεν το πιέζουμε. Δεν σημαίνει πως όσο περισσότερο μας μιλάει, τόσο πιο εύκολα θα το ξεπεράσει. Αν βλέπετε πως το παιδί εκφράζεται πιο εύκολα σε άτομα της ηλικίας του, τότε δώστε του τον χρόνο και τον χώρο για να το κάνει. Μπορεί να μην έχουν τις γνώσεις που έχετε εσείς, όμως μπορεί να του δώσουν τη συμπαράσταση που χρειάζεται.

Οργή

Τα παιδιά συνήθως πλημμυρίζουν από συναισθήματα που δεν ξέρουν πως να τα εξωτερικεύσουν. Το παιδί πιθανότατα να νοιώθει οργή για όσα βίωσε ή έγινε μάρτυρας άρα του παρέχουμε τη δυνατότητα να εκφράσει την οργή του με υγιείς τρόπους.

Το τραύμα κατά την παιδική ηλικία μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες που να επηρεάσουν την προσωπικότητα αλλά και την ενήλικη ζωή του παιδιού. Η δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος για το παιδί και η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να μειώσουν τις επιπτώσεις του τραύματος στον ψυχικό κόσμο του παιδιού. Τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες μπορούν να ξεπεράσουν ένα τρομακτικό γεγονός μετά από ένα χρονικό διάστημα και με τη σωστή στήριξη.

Αναστάσιος Τζιάμπος
Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος