Αννίτα Δημητρίου: Οι γυναίκες να έχουν τη θέση που τους αξίζει

Η εκπροσώπηση της Κύπρου στο Δίκτυο Γυναικών Πολιτικών ηγετών, το οποίο είναι ένα πολύ σημαντικό φόρουμ, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη με πολλά οφέλη για τη χώρα μας. Η βουλευτής του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, έχει οριστεί ως πρέσβειρα του δικτύου αυτού, εκ μέρους της Βουλής των Αντιπροσώπων. Αναφέρεται στον ρόλο και τους στόχους που έχει να διαδραματίσει το Δίκτυο Γυναικών Πολιτικών ηγετών, τα οποία έχουν να κάνουν κυρίως με την παρουσία γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.

Η Αννίτα Δημητρίου, αποτυπώνει την κατάσταση ως έχει στην Κύπρο, αλλά και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Πολιτεία, ούτως ώστε οι γυναίκες να διεκδικήσουν τη θέση που τους αξίζει. Σχολιάζει το θέμα της ποσόστωσης, στην εκπροσώπηση του γυναικείου φύλου στην Κυβέρνηση αλλά και στα ψηφοδέλτια των κομμάτων.

– Πρέσβειρα του Δικτύου Γυναικών Πολιτικών Ηγετών εκ μέρους της Βουλής των Αντιπροσώπων. Πώς προέκυψε και τι σημαίνει αυτό για μία νέα πολιτικό από την Κύπρο;

– Το Δίκτυο Γυναικών Πολιτικών Ηγετών είναι ένα πολύ σημαντικό διεθνές φόρουμ, το μοναδικό παγκόσμια, στο οποίο συμμετέχουν σύνεδροι γυναίκες πολιτικοί από κάθε γωνιά της Γης, όλες σε επίπεδο βουλευτικό, υπουργικό και γερουσίας, με αποστολή την αύξηση της επιρροής γυναικών στην πολιτική ηγεσία και στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.

Σ’ αυτό το πολύ σημαντικό φόρουμ είχα αντιληφθεί ότι ουδέποτε είχαμε συμμετάσχει ως Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που έθεσα με επιστολή μου στον Πρόεδρο της Βουλής, ο οποίος και ανταποκρίθηκε αμέσως θετικά και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα γι’ αυτό.
Συμμετείχα προσωπικά για πρώτη φορά στη διάσκεψη του Δικτύου Γυναικών Πολιτικών τον περασμένο Ιούνιο στο Τόκυο και στη συνέχεια προέκυψε η επιλογή μου ως πρέσβειρα του Δικτύου εκ μέρους της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Η συμμετοχή αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία ακριβώς για την ανταλλαγή απόψεων, εισηγήσεων και κοινών δράσεων για τα μέτρα και πολιτικές που πρέπει να ληφθούν από τα διάφορα κράτη σχετικά με την αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών, αλλά βεβαίως και για ευρύτερο προβληματισμό γύρω από ζητήματα που σχετίζονται με την ισότητα, τις ίσες ευκαιρίες, τη δημοκρατική εκπροσώπηση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι η παρουσία και η φωνή της Κύπρου σε τέτοια διεθνή δίκτυα, αλλά και οι διασυνδέσεις και πρωτοβουλίες που μπορεί να αναπτυχθούν είναι ιδιαίτερης σημασίας, δεδομένου και του πολιτικού μας θέματος αλλά και εν όψει της ιδιαίτερης έμφασης που και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση προσδίδει στη συγκεκριμένη διάσταση. Διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι δεν είναι απλά σημαντικό να συμμετέχουμε αλλά είναι υποχρέωσή μας να υλοποιήσουμε προτάσεις και πολιτικές για να έχουν οι γυναίκες τη θέση που τους αξίζει στα πολιτικά δρώμενα και να ασκούν τη δική τους επιρροή.

– Ποιοι είναι οι στόχοι και η δράση του Δικτύου Γυναικών Πολιτικών Ηγετών;

– «We need more women», «χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες», είναι το σλόγκαν του οργανισμού, οπόταν ο στόχος είναι ακριβώς αυτός που ήδη προανέφερα: η αύξηση του αριθμού και της επιρροής των γυναικών στην πολιτική ηγεσία και η αντιμετώπιση διεθνών και κοινών προκλήσεων αξιοποιώντας τη συλλογική δύναμη και επιρροή των γυναικών πολιτικών από διαφορετικά κράτη σε ολόκληρο τον κόσμο. Δημιουργείται μέσω του οργανισμού ένα ισχυρό δίκτυο συνεργασίας, το οποίο μέσω ψηφισμάτων (declarations) και δράσεων προβαίνει στις δικές του παρεμβάσεις και ασκεί τον δικό του καταλυτικό ρόλο στις διεθνείς προκλήσεις, ενώ παράλληλα ενθαρρύνει γυναίκες σε όλο τον κόσμο να διεκδικήσουν τη θέση που τους αναλογεί.

Για παράδειγμα, στην τελευταία διεθνή διάσκεψη στο Τόκυο ετοιμάστηκε πολιτικό ψήφισμα που καλούσε την Σύνοδο των G20 να λάβει αποφάσεις σχετικά με την ισότητα και βιώσιμη ανάπτυξη. Η συζήτηση της διάστασης αυτής στη συγκεκριμένη σύνοδο και η απόφαση για συνέργειες, αμοιβαία λογοδοσία και κοινή ευθύνη θεωρήθηκε νίκη του οργανισμού. Καθόλου τυχαία, εξάλλου, δεν είναι και η συμμετοχή προέδρων κρατών, πρωθυπουργών, υπουργών, επιτρόπων αλλά και των προέδρων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, όπως του πρώην Προέδρου της Κομισιόν Jose Manuel Barroso, ο οποίος μάλιστα προέβλεψε κατά τη Διάσκεψη στο Τόκυο ότι έφτασε η ώρα να έχουμε ίση εκπροσώπηση και στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και ίσως και την πρώτη γυναίκα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γεγονός που επαληθεύτηκε λίγο αργότερα με την εκλογή της κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

– Ως αποστολή του Δικτύου αναφέρεται ότι είναι η αύξηση του αριθμού και της επιρροής των γυναικών στην πολιτική ηγεσία. Πώς αξιολογείτε την κατάσταση στο συγκεκριμένο ζήτημα σε σχέση με την Κύπρο;

– Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στην πολιτική ηγεσία της Κύπρου – οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους – γεγονός που συνιστά έλλειψη αποτελεσματικής Δημοκρατίας και χρηστής διακυβέρνησης αλλά και ένδειξη ευρύτερης αποδυνάμωσης του δημοκρατικού συστήματος. Βέβαια ούτε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης οι αριθμοί είναι αντιπροσωπευτικοί, γι’ αυτό και απαιτούνται επείγουσες λύσεις και ρυθμίσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η ΕΕ έχει προσδώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη ισότιμης εκπροσώπησης των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στην ανάγκη εκπόνησης συγκεκριμένων πολιτικών για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από ανισότητες και διακρίσεις. Άρα, είναι πλέον θέμα κοινής ευρωπαϊκής ευθύνης και πολιτικών αποφάσεων, ούτως ώστε τα κράτη μέλη και ειδικότερα η Κυπριακή Δημοκρατία να δρομολογήσει και να υιοθετήσει δεσμευτικές πολιτικές και συγκεκριμένες ρυθμίσεις με στόχο την ίση συμμετοχή και την ενδυνάμωση της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης.

– Η εκπροσώπηση των γυναικών ήταν θέμα συζήτησης, σε σχέση με τη συμμετοχή γυναικών στην Κυβέρνηση αλλά και από την άλλη δεν βλέπουμε την ανάλογη εκπροσώπηση ούτε στα ψηφοδέλτια των κομμάτων στις εκλογές. Πώς το σχολιάζετε και πού το αποδίδετε αυτό;

– Η εκπροσώπηση των γυναικών στους δημοκρατικούς θεσμούς (κυβέρνηση, βουλή, κόμματα, ανεξάρτητοι αξιωματούχοι, κέντρα λήψης αποφάσεων) είναι όντως ένα θέμα που έχουμε συζητήσει πολλές φορές. Ουσία έχει όμως, παρά να επαναλαμβάνουμε αριθμούς και στατιστικές ή να συζητάμε το τι φταίει, να αναλάβουμε δεσμεύσεις και πολιτικές τέτοιες που θα αλλάξουν τα αρνητικά δεδομένα του σήμερα και παράλληλα να ενθαρρύνουμε περισσότερες γυναίκες να διεκδικήσουν τη θέση που τους αξίζει.

Θα συμφωνήσω ότι τα κόμματα έχουν συγκεκριμένο ρόλο να διαδραματίσουν και χρειάζεται να υιοθετήσουν δεσμεύσεις για να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή και εμπλοκή γυναικών στην πολιτική ζωή και στις εκλογές. Θα πρέπει να εγκαθιδρύσουν πολιτικές για περίληψη ποσοστώσεων στους κομματικούς συνδυασμούς και στις εσωτερικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων αλλά και να συμβάλουν στη διαμόρφωση κουλτούρας ενθάρρυνσης των γυναικών στο να διεκδικήσουν αξιώματα με συγκεκριμένες στρατηγικές.

Παράλληλα, προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση, θεωρώ ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις για ποσοστώσεις και υποχρεωτική παρουσία γυναικών είναι απαραίτητες, όπως επίσης και η συμπερίληψη της διάστασης του φύλου στον κρατικό προϋπολογισμό. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπάρξουν ειδικότερες πολιτικές ίσων ευκαιριών για ίση μεταχείριση με κίνητρα, όπως η εξισορρόπηση της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, η διασφάλιση της ίσης αμοιβής και ευκαιριών ανέλιξης, η αύξηση των μέτρων υποστήριξης των γυναικείων οργανώσεων με πλατφόρμες συνέργειας αλλά και με εκστρατείες ενημέρωσης, διαφώτισης και ενθάρρυνσης προς αυτή την κατεύθυνση.

– Τι σημαίνει «αύξηση της επιρροής των γυναικών στην πολιτική ηγεσία» σε πρακτικό επίπεδο; Προώθηση πολιτικών υπέρ των γυναικών;

– Ακριβώς! Χρειάζονται όλες αυτές οι πολιτικές υπέρ της ίσης εκπροσώπησης που έχω αναφέρει πιο πάνω. Χρειάζεται με απλά λόγια να δοθούν τα απαραίτητα κίνητρα και ίσες δυνατότητες για να μπορέσουμε να πετύχουμε αυτή την ίση εκπροσώπηση που θα αντικατοπτρίζει ακριβοδίκαια τη σύνθεση της κοινωνίας. Δεν γίνεται οι γυναίκες να αποτελούν την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, να έχουν με βάση επίσημα στατιστικά στοιχεία καλύτερη μόρφωση και να αποτελούν μόλις το 20% με 24% όσον αφορά την εκπροσώπηση ή και να αμείβονται κατά μέσο όρο 16% λιγότερο απ’ ό,τι οι άνδρες.
Ωστόσο θέλω να είμαι δίκαιη, ότι αν και λίγα πράγματα έχουν γίνει σχετικά με την ίση εκπροσώπηση αυτή καθ’ αυτή, εντούτοις τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο έχουν προωθηθεί συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις σημαντικές προς την κατεύθυνση ίσων ευκαιριών που περιλαμβάνονται και στο στρατηγικό σχέδιο δράσης για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Κυρώθηκαν συμβάσεις όπως η Σύμβαση της Κωνσταντινουπόλεως για καταπολέμηση της βίας στην οικογένεια και κάθε μορφή διάκρισης σε βάρος της γυναίκας και έχουν ήδη προωθηθεί σημαντικές νομοθεσίες για ποινικοποίηση όλων των μορφών βίας κατά της γυναίκας και για την ποινικοποίηση της παρενοχλητικής παρακολούθησης και παρενόχλησης.

Θυμίζω επιπρόσθετα την εναρμόνιση της εσωτερικής μας νομοθεσίας με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για εφαρμογή της αρχής ίσων ευκαιριών και ίσης μεταχείρισης σε θέματα εργασίας με την άδεια πατρότητας και τη σύνταξη χηρείας, τον νόμο για προστασία μητρότητας, ίση μεταχείριση στην απασχόληση και επαγγελματική εκπαίδευση, τον νόμο για γονική άδεια και άδεια για λόγους ανωτέρας βίας, τον νόμο για ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας.

Περιλήφθηκαν και τροποποιήθηκαν νόμοι όπως ο Νόμος για την Προστασία της Μητρότητας, ο Νόμος για την Ίση Μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και στην επαγγελματική εκπαίδευση, ο νόμος για τη γονική άδεια και άδεια για λόγους ανωτέρας βίας, ο νόμος για ίση αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών για εργασία ίσης αξίας, ο νόμος για εμπορία προσώπων.

Χρειάζεται όμως να γίνουν ακόμη πολύ περισσότερα και ειδικά όσον αφορά την εκπροσώπηση αυτή καθ’ αυτή, όπως θα πρέπει να ενοποιηθούν οι υφιστάμενοι φορείς ισότητας και να ενταχθούν κάτω από έναν ανεξάρτητο φορέα που θα κατοχυρώνεται νομικά και θα έχει εκτελεστική εξουσία και αρμοδιότητα με ταυτόχρονη κατοχύρωση του ρόλου των ΜΚΟ που ασχολούνται με την ισότητα.

Τα βήματα πρέπει να επιταχυνθούν όπως επίσης και οι διαφωτιστικές εκστρατείες και γενικότερες δραστηριοποιήσεις του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, γιατί στο τέλος της μέρας μια κοινωνία δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως δίκαιη όταν ο μισός και πέρα πληθυσμός της υπόκειται σε διακρίσεις.

Επιλέγω να κρίνομαι από το έργο μου
– Ως νέα γυναίκα πολιτικός, σας έτυχε να νιώσετε ότι σας μειώνουν ή ότι δεν σας λαμβάνουν το ίδιο σοβαρά όπως ένα άντρα;

– Ως νέα γυναίκα πολιτικός φροντίζω καθημερινά και επιλέγω να κρίνομαι από το έργο, τις θέσεις και τη δράση μου. Οποιαδήποτε άλλη κριτική ή τακτικισμός επιλέγω να μην με επηρεάζει, αν και ομολογώ ότι ειδικά στον χώρο που βρίσκομαι δεν είναι εύκολα τα πράγματα, ούτε και αγγελικά πλασμένα. Χρειάζεται επιπρόσθετη προσπάθεια και γερό στομάχι για να μην επηρεάζεσαι από οποιαδήποτε άδικη κριτική ή προσέγγιση που καμία σχέση έχει ή αφορά αυτό που εκπροσωπείς ή τις θέσεις που διατυπώνεις.

Απαιτείται συνεργασία όλων

– Ο θάνατος του 15χρονου και το επεισόδιο με τη μαντίλα σε σχολείο ήταν δύο περιστατικά που απασχόλησαν έντονα την κοινωνία και τα οποία συζητήσατε σε Επιτροπές στη Βουλή στις οποίες συμμετέχετε. Πώς τα σχολιάζετε;

– Το ένα περιστατικό δεν έχει καμία σχέση με το άλλο, αλλά και τα δύο περιστατικά μας συγκλόνισαν. Αφιερώσαμε αρκετές ώρες συζήτησης στη Βουλή και για τα δύο θέματα και αν ένα πράγμα συμπεραίνεται, είναι ότι το δικαίωμα στην παιδεία, στην ελεύθερη άποψη και στη ζωή πρέπει να διασφαλίζεται με κάθε τρόπο. Συνεπώς και στις δύο περιπτώσεις ο καθένας και η καθεμία πρέπει να αναλάβει τον ρόλο και τις ευθύνες που του/της αναλογούν και αν προκύπτουν ελλείψεις και κενά είναι υποχρέωσή μας να τα βελτιώσουμε και να διασφαλίσουμε αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα που και στις δύο περιπτώσεις έχουν να κάνουν με παιδιά και ειδικά στην πρώτη περίπτωση με ένα παιδί που χάθηκε τόσο άδικα…

Άρα, παρά να αναγάγουμε και αυτό το ζήτημα σε κομματική αντιπαράθεση και αν θέλουμε να λογιζόμαστε κράτος δικαίου και ευθύνης, ας συνεργαστούμε όλοι μαζί για όλα αυτά που πρέπει ακόμη να γίνουν ούτως ώστε κανένα άλλο παιδί να μη βρεθεί σε τέτοια θέση.

Η Τουρκία να ξεκαθαρίσει τη θέση της

– Πώς βλέπετε τις εξελίξεις σε ό,τι αφορά το Κυπριακό; Θεωρείτε ότι υπάρχει προοπτική επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, με δεδομένο τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και την Αμμόχωστο;

– Σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολα τα πράγματα. Το μόνο θετικό είναι ότι δεν έχει κηρυχθεί αδιέξοδο στη διαδικασία παρά τη μη κατάληξη σε συμφωνία όσον αφορά στους όρους αναφοράς. Όμως, η προσπάθεια συνεχίζεται ενόσω παραμένει ζωντανή η διαδικασία επανέναρξης των διαπραγματεύσεων.

Θεωρώ ότι τα Ηνωμένα Έθνη έχουν μια καθαρή εικόνα πλέον γύρω από τις θέσεις των δύο πλευρών και φυσικά επίκειται και η συνάντηση του Γενικού Γραμματέα με τις εγγυήτριες δυνάμεις στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης, όπου εκεί θα ξεκαθαρίσει και η πολιτική τους βούληση, αλλά και οι δικές τους θέσεις, αφού τα σημεία που τους αφορούν είναι τα πλέον κομβικά.
Ειδικότερα η Τουρκία θα κληθεί να τοποθετηθεί για όλα αυτά τα οποία παρανόμως και σκοπίμως επιχειρεί (Κυπριακή ΑΟΖ, Αμμόχωστος) και από τη στάση της θεωρώ θα εξαρτηθεί και η συνέχεια, αφού οι κατάφωρες αυτές παραβιάσεις σε καμία περίπτωση δεν βοηθούν στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και στον αναλλοίωτο στόχο για επίτευξη συμφωνίας που να απελευθερώνει και να επανενώνει τον τόπο μας.

Υπάρχουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, υπάρχει μια συμφωνημένη βάση λύσης, υπάρχουν συγκλίσεις και ένα σημαντικό κεκτημένο διαπραγματεύσεων πάνω στο οποίο πρέπει να κτίσουμε για να οδηγηθούμε παρακάτω. Η Τουρκία, όπως και τα υπόλοιπα μέρη, πρέπει να ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους και ο ίδιος ο ΓΓ πρέπει να εξαντλήσει την αποστολή των καλών υπηρεσιών του για να διασφαλιστεί η ειρήνη και η νομιμότητα.

Εν όψει αυτών των εξελίξεων παρακολουθούμε με ανησυχία όσα τεκταίνονται και στην ευρύτερη περιοχή και στηρίζουμε παράλληλα κάθε διπλωματική προσπάθεια που γίνεται για στήριξη των προσπαθειών της δικής μας πλευράς σε ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο. Πιστεύω όμως έντονα ότι μόνο οι συνομιλίες για επίτευξη μιας συνολικής λύσης μπορούν να μας απεγκλωβίσουν από τα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε και σίγουρα χωρίς αυτές μόνο χειρότερη μπορεί να είναι η όποια συνέχεια. Οπόταν ψύχραιμα και χωρίς αχρείαστες εντάσεις και οξύνσεις αναμένουμε.