Γενικά
H εκκλησία του Αγίου Λαζάρου
07/04/2023 20:23
Η εκκλησία του Αγίου Λαζάρου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαίους χριστιανικούς ναούς της Κύπρου. Ήταν γνωστό προσκύνημα από πολύ παλιά, αφού αποτελούσε μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα απαραίτητο συμπλήρωμα στο προσκύνημα των Αγίων Τόπων.
Ο ναός, που σώζεται μέχρι σήμερα, κτίστηκε πάνω στα ερείπια προϋπάρχουσας παλαιοχριστιανικής βασιλικής η οποία κάλυπτε τον τάφο του Αγίου Λαζάρου, στο τέλος του 9ου ή στις αρχές του 10ου αιώνα (μεταξύ των ετών 889 – 902 μ.Χ) από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Λέοντα Στ΄ τον Σοφό, σε αντάλλαγμα για τη μεταφορά στην Κωνσταντινούπολη, μέσα στο διάστημα των ετών αυτών, του ιερού λειψάνου του Αγίου.
Αρχιτεκτονικά η εκκλησία του Αγίου Λαζάρου ανήκει στους πολύτρουλλους ναούς της Κύπρου. Αποτελεί, όμως, ιδιαίτερο τύπο, στον οποίο συνδυάζονται τρεις συνεπτυγμένοι εγγεγραμμένοι σταυροειδείς με τρούλλο. Είναι τρίκλιτη, με τρεις τρούλους στο μεσαίο κλίτος (η μόνη παρόμοια εκκλησία που σώζεται στην Κύπρο είναι το καθολικό της μονής του Αποστόλου Βαρνάβα). Τα ημισφαίρια των τριών αυτών τρούλων έχουν καταρριφθεί από τον καιρό της Τουρκοκρατίας, είτε από τους Τούρκους είτε από σεισμό.
Η αρχιτεκτονική του ναού, σπάνιου αρχαίου ρυθμού, εντυπωσίαζε πάντα τους
επισκέπτες, δικούς μας και ξένους. Γενικά θεωρείται η ωραιότερη και η
εντυπωσιακότερη εκκλησία στην Κύπρο.
Στους περασμένους αιώνες ο ναός, με τα 20 περίπου κελλιά που είχε γύρω-γύρω, λειτουργούσε ως μοναστήρι. Τον καιρό της Φραγκοκρατίας μετατράπηκε σε λατινικό μοναστήρι. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κύπρο το 1571, κατακράτησαν τον ναό μέχρι το 1589 οπότε τον έδωσαν πίσω στους Ορθοδόξους για 3000 άσπρα.
Το 1857, αφού οι οθωμανικές αρχές επέτρεψαν και πάλι στις κυπριακές εκκλησίες να έχουν καμπαναριό, το καμπαναριό της εκκλησίας ξαναχτίστηκε σε νεογοτθικό ρυθμό.
Μια πυρκαγιά το 1970 κατέστρεψε μεγάλο μέρος του εσωτερικού,
συμπεριλαμβανομένων εκτεταμένων ζημιών σε ένα τμήμα του τέμπλου μαζί με τις εκεί εικόνες. Το τέμπλο έχει αποκατασταθεί εν μέρει και ξαναεπικαλύφθηκε με
χρυσό μεταξύ 1972 και 1974. Κατά τις επακόλουθες ανακαινίσεις της εκκλησίας, στις 2 Νοεμβρίου 1972, ανθρώπινα λείψανα ανακαλύφθηκαν σε μια μαρμάρινη
σαρκοφάγο κάτω από την Αγία Τράπεζα, και ταυτοποιήθηκαν ως μέρος των
λειψάνων του αγίου.
Κάθε Σάββατο πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, η λάρνακα του Αγίου με τα λείψανα του, περιφέρονται στο κέντρο της πόλης με χιλλιάδες κόσμου να συνοδεύει την πομπή τιμώντας έτσι τον Άγιο Πολυούχο της πόλης, που αναστήθηκε από τον Ιησού και έζησε 30 χρόνια στη Λάρνακα.
Φέτος η περιφορά είναι προγραμματισμένη για τις 18:30 με τους δρόμους στο κέντρο να κλείνουν. Στην πομπή θα παιανίζει η Φιλαρμονική του Δήμου Λάρνακας υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Ανδρέου.
