Είναι άραγε το παιδί μου έτοιμο να φοιτήσει στην A΄ δημοτικού;

Είναι άραγε έτοιμα όλα τα παιδάκια να πάνε στην A΄ δημοτικού και να παρακολουθήσουν χωρίς δυσκολίες τα μαθήματα;

Θα μπορούν όλα τα παιδιά να διαβάσουν με άνεση, να περιγράψουν ένα γεγονός και να κάνουν χωρίς δυσκολία αριθμητικές πράξεις;

Η πρώτη δημοτικού αποτελεί τη βάση της σχολικής πορείας ενός μαθητή, επομένως πρέπει να είναι καλή και δυνατή, ώστε να στηρίζει τις τάξεις που θα ακολουθήσουν.

Το μοναδικό επίσημο κριτήριο εισαγωγής των παιδιών, στην πρώτη δημοτικού είναι η ηλικία.

Το πιο σημαντικό κριτήριο όμως, είναι κατά πόσο το παιδί μπορεί να ανταπεξέλθει με επιτυχία στα μαθήματα και τις σχολικές του υποχρεώσεις, δηλαδή πόσο έτοιμο είναι για το σχολείο . Έτσι λοιπόν, αναφερόμαστε στον όρο Σχολική Ετοιμότητα.

Η διερεύνηση της Σχολικής Ετοιμότητας πραγματοποιείται από διεπιστημονική ομάδα  που απαρτίζεται από:

λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό, ψυχολόγο, οφθαλμίατρο και  ωτορινολαρυγγολόγο .

Ο κάθε ειδικός χρησιμοποιώντας ειδικά τεστ εξετάζει το δικό του πεδίο δράσης μελετώντας τις δεξιότητες του παιδιού ώστε να καθοριστεί η σχολική του ετοιμότητα, αν δηλαδή ο μαθητής κατέχει ή όχι τις απαραίτητες δεξιότητες για την φοίτηση του στην Α’ Δημοτικού.

 

Μερικά παραδείγματα δεξιοτήτων που πρέπει να κατέχει το παιδί είναι :

• Το παιδί αρθρώνει σωστά όλους τους ήχους (π.χ /σ/, /ξ/,/ψ/,/ρ/) ; Αν όχι, ξεχωρίζει ακουστικά το λάθος του; Είναι σε θέση να μάθει να γράφει το γράμμα που αντιστοιχεί σε αυτόν τον ήχο ή το μπερδεύει και στο γραπτό λόγο;

 

• Το παιδί μπορεί να αφηγηθεί μια απλή μικρή ιστορία;

 

• Ανταποκρίνεται σε σύνθετες εντολές; ( π.χ.:  πάρε την μικρή κόκκινη μπάλα και τοποθέτησε την μέσα στο μεγάλο κίτρινο κουτί);

 

• Μπορεί να βρει  λέξεις που αρχίζουν από έναν ήχο; (π.χ.: βρες λέξεις που αρχίζουν από /ε/, όπως λέμε ελέφαντας);

 

• Ξεχωρίζει το δεξί με το αριστερό;

 

• Έχει καλή ακουστική και οπτική μνήμη;

 

• Πιάνει σωστά το μολύβι; Γράφει-Ζωγραφίζει μέσα σε πλαίσιο;

 

• Γνωρίζει ποσοτικές έννοιες όπως: γεμάτο, άδειο, περισσότερο, καθόλου, ολόκληρο κλπ;

 

•  Κατανοεί και χρησιμοποιεί σωστά έννοιες του χώρου (πάνω-κάτω, κτλ) και του χρόνου (χθες, σήμερα, κτλ);

 

• Έχει καλή συγκέντρωση; (π.χ.: όταν του ανατίθεται μια δραστηριότητα μπορεί να την αρχίσει και να την ολοκληρώσει;)

 

• Είναι υπερκινητικό;

 

• Ακολουθεί όρια και κανόνες;

 

• Παίζει με παιδιά της ηλικίας του;

 

• Συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες και σχολικές εργασίες στο νηπιαγωγείο;

 

• Μπορεί να χρησιμοποιεί το ψαλίδι;

Αν ένα παιδί υστερεί αναπτυξιακά σε αρκετές από αυτές τις δεξιότητες, τότε κρίνεται απαραίτητος ο έλεγχος της σχολικής ετοιμότητα.
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι oι δεξιότητες  που απαιτούνται για μια επιτυχημένη πορεία στην Α’ Δημοτικού, δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό σε όλα τα παιδιά.

Επομένως, δεν είναι όλα τα παιδιά έτοιμα να πάνε Α’ Δημοτικού λίγο πριν ή αφού έχουν συμπληρώσει τα 6 χρόνια.

Η σχολική ετοιμότητα και ο δείκτης νοημοσύνης δεν συνδέονται άμεσα.

 

Πότε πρέπει να κάνουμε τεστ Σχολικής Ετοιμότητας;
Ιδανικά, λίγο πριν την έναρξη στην Προδημοτική  ή έστω στο πρώτο τρίμηνο φοίτησης , είναι το καταλληλότερο διάστημα για την διερεύνηση της σχολικής ετοιμότητας.

 

Αν τα τεστ δείξουν ότι το παιδί δεν είναι έτοιμο τι γίνεται;
Στην περίπτωση που εντοπιστεί έγκαιρα, πως ένας μαθητής δεν είναι έτοιμος να φοιτήσει στην Ά Δημοτικού και υπάρχει το χρονικό περιθώριο, τότε παρακολουθεί μία στοχευμένη παρέμβαση από ειδικό, ώστε να αναπτύξει τις δεξιότητες στις οποίες παρουσιάζει δυσκολία και να προετοιμαστεί κατάλληλα για την νέα σχολική χρονιά.

Όμως, αν τα αδύναμα σημεία του παιδιού είναι πάρα πολλά και το χρονικό διάστημα δεν επαρκεί, τότε εξετάζεται το ενδεχόμενο της  επαναφοίτησης στην Προδημοτική τάξη.

 

Για ποιό λόγο να γίνει επαναφοίτηση;
Η επανάληψη στην Προδημοτική  τάξη μας δίνει χρονικό περιθώριο στη θεραπευτική παρέμβαση και την προετοιμασία του παιδιού για την επόμενη χρονιά.

 

Η επαναφοίτηση μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικά προβλήματα στο παιδί;
Αν το παιδί λάβει την κατάλληλη ενημέρωση με τον κατάλληλο τρόπο, η επαναφοίτηση δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχολογία του.

Έντονο ψυχολογικό στρες για το παιδί παρατηρείται όταν φοιτά στην Α’ Δημοτικού και δεν έχει καλή σχολική ετοιμότητα.

Τότε αντιλαμβάνεται ότι δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις σχολικές του υποχρεώσεις ούτε στις προσδοκίες των γονιών του σχετικά με την σχολική του επίδοση.

Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε σχολική άρνηση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απείθαρχη συμπεριφορά, ψυχοσωματικές εκδηλώσεις και ακόμα σοβαρότερες ψυχολογικές συνέπειες.

Η Α’ Δημοτικού αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της σχολικής πορείας. Για να έχουμε καλούς μαθητές, πρώτα πρέπει να έχουμε έτοιμους μαθητές στο να δεχτούν τις γνώσεις.  Ας φροντίσουμε για το παιδί μας η ένταξη του στο Δημοτικό να είναι όσο καλύτερη γίνεται.

*Ελένη  Μουγιάρη
Λογοπαθολόγος-Λογοθεραπεύτρια B.Α
Εργοθεραπεία MSc
Εξουσιοδοτημένη επόπτης Λογοθεραπείας σε φοιτητές.
Εγγεγραμμένη και ενεργό μέλος του Συλλόγου Λογοπαθολόγων Κύπρου (ΣΥΕΛΚ).
email: eleni_mougiari@hotmail
ΠΗΓΕΣ:
• Κορντιέ, Α. (1995). Κουμπούρες δεν Υπάρχουν. Ψυχανάλυση και Σχολική Αποτυχία. Εκδόσεις Ολκός.
• Ράλλη, Α. Μ. Μαριδάκη-Κασσωτάκη, Α. (2012). Κλίμακα Αξιολόγησης Δεξιοτήτων Παιδιών Προσχολικής Ηλικίας. Εκδόσεις Διάδραση.