Ας μιλήσουμε για τη… γλυκιά ιστορία του κυπριακού παγωτού. Από 1 μέχρι 4 γρόσια (pics)

Η πλούσια και… γλυκιά ιστορία του κυπριακού παγωτού – Η πρώτη παγωταρία, το πρώτο συσκευασμένο παγωτό και οι εταιρείες που ξεκίνησαν από το μηδέν και κατέκτησαν την κυπριακή (και όχι μόνο) αγορά – Από την αγγλοκρατία στον απελευθερωτικό άγωνα και από εκεί στην τουρκική εισβολή

Αποτελεί σήμα κατατεθέν για το καλοκαίρι. Είναι συνδεδεμένο με τα χρόνια της παιδικής μας αθωότητας, τότε που μετρούσαμε παγωτά (χωρίς να μετράμε θερμίδες) και μπάνια μέχρι το Σεπτέμβρη. Συνδεδεμένο με την ενοχλητική… μουσικούα του «παγωτάρη» της γειτονιάς. Ενοχλητική μέχρι στιγμή που η κρέμα από τη «μηχανούα» αγκάλιαζε το χωνάκι με τη σοκολάτα και λίγο πριν μπει η… υπογραφή με το λεγόμενο «μελούι». Συνδεδεμένο και με τους πρώτους έρωτες, τα μεγάλα γλέντια, ακόμα και με (ξενόφερτο και χολιγουντιανό μεν, γλυκύτατο δε) τους χωρισμούς. Όπως κι αν το προτιμάς, αποτελεί το πιο απολαυστικό επιδόρπιο του καλοκαιριού! Πόσα όμως ξέρεις για την ιστορία του κυπριακού παγωτού;

Ένας… καβγάς «πίσω» από την πρώτη παγωταρία

Η πρώτη παγωταρία στην Κύπρο δημιουργήθηκε εξαιτίας μιας επαγγελματικής διαφοράς τη δεκαετία του ‘40. Μέχρι τότε το παγωτό ήταν για τους πολλούς ένα ακόμη «είδος πολυτελείας», που μπορούσαν να γευτούν μόνο σε κάποια τουριστικά εστιατόρια, ξενοδοχεία ή πλανόδιους πωλητές. Σε γεύσεις μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού.

Όλα ξεκίνησαν όταν ο Ηρακλής Δημητρίου από την Καλλέπεια της Πάφου, ιδιοκτήτης ενός μικρού καφενείου στην οδό Λήδρας (από το 1939 – μόλις μερικά μέτρα μακριά από το σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η παγωταρία του Ηρακλή), διαφώνησε με τον προμηθευτή του και αποφάσισε να ξεκινήσει ο ίδιος την παρασκευή των παγωτών που σερβίριζε στους πελάτες του. Βρήκε μια συνταγή και ζήτησε από έναν ζαχαροπλάστη να την εκτελέσει. Η πρώτη εκδοχή δεν του άρεσε πολύ, πειραματίστηκε και άρχισε μόνος του να φτιάχνει ιδιαίτερες -για την εποχή- γεύσεις. Μεσώ μιας διαδικασίας που σε τίποτα δεν θυμίζει τη σημερινή παραγωγή παγωτού.

Το παγωτό του Ηρακλή δεν άργησε να γίνει διάσημο στην πρωτεύουσα και μέσα σε μερικά χρόνια το μικρό καφενείο εξελίχθηκε σε μια talk of the town παγωταρία. Την πρώτη στην Κύπρο. Με τον καιρό η επιχείρηση επεκτάθηκε και στις υπόλοιπες πόλεις της Κύπρου με καταστήματα σε Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο.

Σημαντική καταγράφεται η δράση του Ηράκλη Δημητρίου κατά τον απελευθερωτικό αγώνα του ‘55-’59. Το πατάρι της παγωταρίας λειτουργούσε ως κρησφύγετο για αγωνιστές της ΕΟΚΑ, «κάτω από τη μύτη» των Βρετανών αποικιοκρατών. Όταν το ψυλλιάστηκαν (γιατί δεν κατάφεραν ποτέ να το επιβεβαιώσουν), συνέλαβαν τον Ηρακλή και τον ανάγκασαν να κλείσει το μαγαζί για ένα εξάμηνο.

Τα πρώτα συσκευασμένα παγωτά και η νέα εποχή

Το 1952 κυκλοφόρησε το πρώτο συσκευασμένο παγωτό στην Κύπρο. Επρόκειτο για την Πλάκα-Choc Ice της REGIS. Η εταιρεία δημιουργήθηκε την ίδια χρονιά από τον Γιώργο Πρωτοπαπά, σηματοδοτώντας την έναρξη της λειτουργίας της πρώτης εξειδικευμένης μονάδας παγωτού στην Κύπρο. Μετά την Πλάκα ήρθαν τα ξυλάκια (σε γεύσεις βανίλια και πορτοκάλι) το 1955 και πέντε χρόνια μετά η εταιρεία κυκλοφόρησε το πρώτο οικογενειακό παγωτό σε χάρτινη συσκευασία.

Το γνωστό -μέχρι σήμερα- Agrino κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1967 και ονομαζόταν Como Prino.

Τα παγωτά της REGIS μπορούσε κανείς να τα βρει σε κάποιο από τα δεκάδες (σε πρώτη φάση) ψυγεία που η εταιρεία είχε τοποθετήσει σε κάθε γωνιά του νησιού τη δεκαετία του ‘60. Σ’ αυτό συνέβαλε η εξάπλωση του ηλεκτρισμού σε ολόκληρη την Κύπρο εκείνη την περίοδο.

Σημείο «μηδέν» αποτέλεσαν τα γεγονότα του μαύρου καλοκαιριού του 1974. Η REGIS χάνει πάνω από τα μισά αυτοκίνητα διανομής και ψυγεία παγωτών σε Αμμόχωστο και Κερύνεια. Η εταιρεία θα κάνει νέα αρχή και μέσα σε μερικά χρονιά θα ανακτήσει το χαμένο έδαφος.

Περί τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 κυκλοφορούν για πρώτη φορά τα τρίγωνα Happy Ice, με τα οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές Κυπρίων.

Δύο Παναγιώτηδες, μια ιστορία

Από το μηδέν και με δανεικά χρήματα ξεκίνησαν το 1965 την πορεία τους οι Παναγιώτης Χριστοφόρου και Παναγιώτης Παπαφιλίππου. Είναι οι άνθρωποι που δημιούργησαν μια μικρή επιχείρηση παραγωγής παγωτού, η οποία εξελίχθηκε σήμερα στα γνωστά σε όλους μας Παγωτά Papafilippou.

Οι δύο γαμπροί ξεκίνησαν από την πρωτεύουσα, παρασκευάζοντας παγωτό και πωλώντας το σε μια παγωταρία που άνοιξαν κοντά στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Η μεγάλη απήχηση τους οδήγησε στα πρώτα επαγγελματικά ανοίγματα, τα οποία έγιναν με τη λειτουργία παγωταρίων σε Αμμόχωστο, Κερύνεια και Μόρφου.

Το 1973 αποφάσισαν να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους με τη δημιουργία του ζαχαροπλαστείου La Patisserie, το οποίο βεβαίως λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία μέχρι σήμερα.

Ένα χρόνο αργότερα έρχεται η τουρκική εισβολή για να γκρεμίσει όλα όσα οι δύο Παναγιώτηδες κατάφεραν να χτίσουν. Και σ’ αυτή την περίπτωση η καταστροφή ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Χάνουν περίπου το 80% της επιχείρησης τους, ωστόσο δεν το βάζουν κάτω. Και πάλι με δανεικά χρήματα καταφέρνουν να σταθούν ξανά στα πόδια τους.

Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν περίοδος ραγδαίας εξέλιξης και επιτυχίας της επιχείρησης τόσο στην εγχώρια αγορά, όσο και στο εξωτερικό μιας και από το 1980 η εταιρεία αρχίζει τις εξαγωγές.

Η μεγάλη ανάπτυξη

Λίγο πριν και λίγο μετά την τουρκική εισβολή, το παγωτό αρχίζει να αποκτά τη σημερινή εμπορική του αξία. Το βρίσκεις παντού, έχεις περισσότερες επιλογές και είναι σχεδόν για όλους η απαραίτητη καλοκαιρινή (και όχι μόνο) απόλαυση.

Δύο φίλοι καθηγητές, οι Χάρης Χειλέτης και Ανδρέας Μωησέως, δημιούργησαν το 1970 την Joy Ice Cream. Η εταιρεία παρήγαγε (και παράγει) παγωτά βάσει της αυθεντικής ιταλικής συνταγής και τροφοδοτούσε εστιατόρια, καφετέριες, ξενοδοχεία και πλανόδιους πωλητές.

Ένα χρόνο πριν από τα γεγονότα του 1974 ιδρύεται στη Λεμεσό η εταιρεία Ε. Πυργά. Μια ακόμη οικογενειακή επιχείρηση, την οποία ξεκίνησαν οι Ζήνων και Ελένη Πυργά από ένα μικρό εργαστήριο παγωτών στον Άγιο Αθανάσιο. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τα παγωτά Πυργά μπήκαν σε όλα τα σπίτια της Λεμεσού, ενώ δεν άργησε και η επέκταση στις υπόλοιπες πόλεις.

Περί τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 ιδρύεται και η Pahit Ice, από τον νεαρό τότε Χρίστο Πάχιτα. Με βάση μια παλιά παραδοσιακή ιταλική συνταγή, η εταιρεία αρχίζει την παραγωγή και διάθεση παγωτών σε λίγους αλλά εκλεκτούς πελάτες. Το 1981 αρχίζει η παραγωγή μεγαλύτερης κλίμακας, η οποία συνεχίστηκε ανοδικά μέχρι σήμερα.

Το 1982 ξεκινά η πορεία των παγωτών Ζυμαράς και ακολούθησαν οι Tiger, Torre και Charly’s.

Πηγή: cyprustime.com