Έναρξη στερεάς τροφής στα βρέφη

Πότε μπορεί το μωρό μου να ξεκινήσει στερεές τροφές;

Οι  γονείς θα  πρέπει να ξέρουν ότι η ετοιμότητα του κάθε παιδιού για την έναρξη των στέρεων τροφών, εξαρτάται από το δικό του ρυθμό ανάπτυξης.

Το πιο σύντομο χρονικό όριο είναι οι 17 εβδομάδες (4 μήνες και 7 μέρες ζωής). Σε καμία περίπτωση η εισαγωγή στις τροφές δεν πρέπει να καθυστερεί μετά την 26η εβδομάδα ζωής.

Αυτό ισχύει επειδή η λήψη στερεάς τροφής συνοδεύεται από ένα μεγάλο αριθμό αλλαγών τόσο στη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος όσο και σε ορμονικές αλλαγές που βοηθούν την σωματική αύξηση αλλά και την ψυχοκινητική ανάπτυξη. Καθυστέρηση εισαγωγής στέρεων τροφών μετά το 10ο  μήνα συνεπάγεται πολλαπλά σιτιστικά προβλήματα προσαρμογής.

Επίσης άλλες παράμετροι για να ξεκινήσει τις στερεές τροφές ένα βρέφος, είναι ότι θα πρέπει να μπορεί να στηρίξει το κεφάλι του, να είναι σε θέση να καθίσει σε κάθισμα σίτισης  ή βρεφικό κάθισμα με καλό έλεγχο του κεφαλιού, η και στην αγκαλιά της μαμάς, να δείχνει ενδιαφέρον  για την τροφή και να μπορεί να «σκουπίζει» με το πάνω χείλος το κουτάλι του.

Να μπορεί να  ανοίξει το στόμα του όταν βλέπει το κουτάλι, και να  καταπίνει χωρίς να πνίγεται.

Γενικά, όταν το βρέφος διπλασιάσει το βάρος γέννησης του (τυπικά σε περίπου 4-5 μήνες) και ζυγίζει περίπου 6 κιλά  ή περισσότερο, μπορεί να είναι έτοιμο για τα στερεά τρόφιμα. Γενικά όμως, το πότε κάθε βρέφος θα είναι έτοιμο ποικίλει κατά περίπτωση.

Για πόσο συστήνεται ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός;

Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός συστήνεται για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής. Μετά προσθέτουμε στερεές τροφές, ενώ παραμένει το γάλα η πιο βασική τροφή του μωρού για τον πρώτο χρόνο της ζωής. Γι αυτό και η στερεά τροφή ονομάζεται συμπληρωματική.

Οπότε στα βρέφη που θηλάζουν μπορούμε να ξεκινήσουμε τις στερεές τροφές μετά το πρώτο εξάμηνο εκτός εάν οι ανάγκες του βρέφους σε ενέργεια είναι ιδιαίτερα αυξημένες πιο νωρίς. Όταν προστεθούν στερεές τροφές στη διατροφή του μωρού, ο  θηλασμός συνεχίζεται για τουλάχιστον 12 μήνες. Φυσικά, καλό είναι να συνεχιστεί και  μετά από τους 12 μήνες, για όσο διάστημα  επιθυμεί  η και μπορεί το μωρό και η μητέρα.

Δοκιμάστε αρχικά αρκετά αραιωμένη τροφή και  στη συνέχεια, να πυκνώσει σταδιακά η υφή της.

Πώς ξεκινάμε τις στερεές τροφές

Μιλάτε στο μωράκι σας την ώρα που το ταΐζετε!

Ξεκινήστε με μισή κουταλιά ή λιγότερο ενώ  μιλάτε στο μωρό κατά την διάρκεια αυτής της  διαδικασίας.

Αυξήστε την ποσότητα της τροφής σταδιακά κατά ένα κουταλάκι ή δύο κουταλάκια του γλυκού. Έτσι, δίνεται ο  χρόνος που χρειάζονται τα μωρά για να μάθουν  πώς να καταπίνουν τα στερεά.

Μην πιέζετε το μωρό σας να φάει, αν κλαίει ή στρέφει το κεφάλι από την άλλη πλευρά, όταν το ταΐζετε. Να θυμάστε ότι η έναρξη στερεών τροφών είναι μια προοδευτική διαδικασία και στην αρχή  το μωρό σας θα εξακολουθεί να τρέφεται από το μητρικό γάλα ή το γάλα σε σκόνη.

Μην βάζετε βρεφικές κρέμες  στο  μπουκάλι, επειδή το μωρό σας  μπορεί να πνιγεί. Επίσης, μπορεί να αυξήσει την ποσότητα του φαγητού που  τρώει και μπορεί να προκαλέσει στο μωρό σας μεγάλη αύξηση βάρους.

Ποια τρόφιμα θα πρέπει να δώσω στο μωρό μου πρώτα;

Προτιμήστε ζωμό από μοσχάρι, κοτόπουλο η γαλοπούλα και φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής!

Για τα περισσότερα μωρά δεν έχει σημασία ποιες είναι οι πρώτες στερεές τροφές. Κατά παράδοση, τα δημητριακά και οι  βρεφικές κρέμες ήταν η πρώτη τροφή για τα μωρά.

Ωστόσο, οι έτοιμες επεξεργασμένες κρέμες είναι κυρίως  για ευκολία και όχι γιατί είναι υψηλότερης θρεπτικής αξίας από τα φρέσκα τρόφιμα και πολλές φορές έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Δεν υπάρχει καμία ιατρική απόδειξη ότι η εισαγωγή στερεών τροφών με κάποια συγκεκριμένη σειρά έχει κάποιο πλεονέκτημα για το μωρά.

Εάν το μωρό σιτίζεται με αποκλειστικό μητρικό γάλα, χρειάζεται να εισάγουμε πρώτα το μεσημεριανό και  τις κρεατόσουπες (λαχανικά με κρέας), όπου είναι πλούσια πηγή σιδήρου και ψευδαργύρου που έχουν αυξημένη ανάγκη  στην ηλικία των πέντε με έξι  μηνών. Σε γενικές γραμμές, τα κρέατα και τα λαχανικά περιέχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά ανά μερίδα από φρούτα ή δημητριακά.

Αρχικά δίνουμε στο μωρό ένα- ένα τρόφιμό και το δοκιμάζουμε για 2-3 μέρες πριν την έναρξη του επόμενου.  Μετά από κάθε νέα τροφή, προσέχουμε για τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις όπως διάρροια, εξάνθημα ή έμετο. Εάν οτιδήποτε από αυτό συμβεί, σταματάτε τη νέα τροφή και συμβουλευτείτε το παιδίατρο σας.

Ξεκινούμε τις πρώτες 2-3 μέρες με ζωμό κρέατος που φτιάχνουμε στο σπίτι χωρίς την προσθήκη άλατος, και συνεχίζουμε με την προσθήκη λαχανικών. Προτιμούμε φρέσκα λαχανικά εποχής (καρότο, κολοκυθάκι, κόκκινη κολοκύθα, γλυκοπατάτα, μπρόκολο, κουνουπίδι, φασολάκια κλπ) και φρέσκο κρέας κόκκινο η λευκό. Τα αλέθουμε πολύ καλά και προσθέτουμε ένα κουταλάκι του γλυκού ελαιόλαδο, ειδικά αν είναι πολύ στεγνά. Σταδιακά προσθέτουμε στην σούπα και ρύζι, κριθαράκι, κινόα κλπ.Επίσης λίγες σταγόνες λεμονιού δίνουν πάντα το κάτι παραπάνω στο φαγητό.

Για το πρωινό σνάκ γύρω στις 10 : Προτιμούμε φρουτόκρεμα από φρέσκα φρούτα εποχής. Αρχικά όχι όξινα. Τα  φρούτα που μπορούμε  να ξεκινήσουμε στο μωρό μας είναι μήλο, αχλάδι, μπανάνα, μάνγκο, αβοκάντο, πεπόνι, καρπούζι. Στη συνέχεια προσθέτουμε πορτοκάλι, μανταρίνι, ακτινίδιο, ροδάκινο, φράουλα.

Για το απογευματινό σνάκ:  Υπάρχει η επιλογή της έτοιμης βρεφικής κρέμας και η επιλογή της σπιτικής κρέμας που μπορεί να φτιάξουν οι γονείς με δημητριακά και φρούτα (την προτιμούμε) .  Στον όγδοο μήνα μπορεί να φάει φρέσκο αιγοπρόβειο γιαούρτι πληρών λιπαρών ( με τη πέτσα )όπου είναι προτιμότερο από το επιδόρπιο γιαουρτιού που έχει απλά σάκχαρα και μαθαίνει το μωρό στην γλυκιά γεύση. Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε και αλεσμένους ανάλατους ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα ( Δαμάσκηνα, χρυσόμηλα, ανανά κλπ )

Σταδιακά εμπλουτίζουμε το μεσημεριανό του με όσπρια.  Αρχικά προσθέτουμε δοκιμαστικά λίγες φακές στην σούπα του και μετά του φτιάχνουμε μια φορά την εβδομάδα φακή. Με τον ίδιο τρόπο εισάγουμε όλα τα όσπρια στην διατροφή του.   Στην συνέχεια προσθέτουμε και το ψάρι στην χορτόσουπα. Αρχικά τα ψάρια με λευκό κρέας (μπακαλιάρος, γλώσσα). Προσοχή με τα κόκκαλα!

Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα φαγητού θα πρέπει να περιλαμβάνει μια φορά την εβδομάδα όσπριο, μια φορά την εβδομάδα χορτόσουπα, μια φορά την εβδομάδα λαχανικά και τις υπόλοιπες κρεατόσουπα (κόκκινο και λευκό κρέας με λαχανικά).

Αυγό μπορεί να προστεθεί στην ηλικία των 8 μηνών. Πάντα πρέπει να είναι καλά βρασμένο  γιατί μπορεί να είναι μολυσμένο και να προκαλέσει γαστρεντερίτιδα. ( πχ σαν ομελέτα και με προσθήκη λαχανικών όπως ντομάτα και γλυκές πιπεριές ).

Επίσης σε αυτή την ηλικία, προσθέτουμε και την κανονική πατάτα η οποία, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας αμύλου δεν δίνεται προηγουμένως.

Προσοχή

Κατά το πρώτο έτος της ζωής απαγορεύεται το αλάτι, ζάχαρη, μέλι, μπαχαρικά , πιπέρι, τηγανητό λάδι .

Πότε δίνουμε νερό στο μωρό;

Με την έναρξη των στερεών τροφών ξεκινάτε να δίνετε και νερό στο μωρό. Άλλα ροφήματα όπως τσάι και χαμομήλι δεν προσφέρουν τίποτα στο μωρό, μιας και πρώτα μπορεί να περιέχουν έστω και μικρές ποσότητες καφεΐνης, ενώ μπορεί να οδηγήσουν στη μη καλή απορρόφηση του σιδηρού. Τσάγια μπορούμε να δώσουμε μετά την ηλικία των 2 ετών η όταν υπάρχει ιατρικός λόγος.

Μην δώσετε στο μωρό σας οποιαδήποτε τρόφιμα απαιτούν  μάσημα σε αυτήν την ηλικία ( 5-8 μηνών). Μην δώσετε στο μωρό σας οποιαδήποτε τρόφιμα που μπορούν να προκαλέσουν πνιγμό, συμπεριλαμβανομένων των ξηρών καρπών (ολόκληρων ), κομμάτια κρεάτων, ολόκληρα σταφύλια, κομμάτι σκληρών φρούτων, όπως μήλο κλπ .

Μη δίνετε στα παιδιά τροφές που είναι για τους ενήλικες. Αυτά τα τρόφιμα περιέχουν αλάτι και άλλα συντηρητικά που πρέπει να αποφεύγονται στην βρεφική ηλικία.

Πότε μπορώ να δώσω παιδικές τροφές σε κομματάκια;

Μην σας τρομάζει αυτή η εικόνα! Αφήστε το μωρό να πειραματιστεί με το φαγητό και να γίνει ανεξάρτητο.

Μόλις το μωρό σας μπορεί να καθίσει χωρίς να στηρίζεται  και να φέρνει τα χέρια ή άλλα αντικείμενα στο στόμα του, μπορείτε να δώσετε μη αλεσμένα, μαλακά, μικρά κομμάτια  τροφίμων,  για να το βοηθήσετε  να μάθει να τρέφεται μόνο του ( γύρω στους 8 μήνες ).

Εννοείται πάντα υπό επίβλεψη. Για την αποφυγή πνιγμού, δώστε στο μωρό σας κάτι μαλακό, εύκολο στην κατάποση και λιωμένο αρχικά με πηρούνι για να μάθει το μωρό σιγά- σιγά τη διαδικασία της μάσησης και αργότερα όταν δούμε ότι το μωρό τα καταφέρνει, κόβουμε τις τροφές σε μικρά κομμάτια.

Μερικά παραδείγματα: μικρά κομμάτια μπανάνας, καλά  μαγειρεμένα ζυμαρικά ή λαχανικά, ριζοκροκέτα κλπ. Μπορείτε επίσης να δώσετε κάποια τρόφιμα υπο μορφή fingerfood sticks  ( Ψωμί, μπανάνα, μπρόκολο, πατάτα, κλπ ).

Σε κάθε ένα από τα καθημερινά γεύματα του μωρού σας, θα πρέπει να τρώει περίπου 150 ml έως 200ml.

Το φρέσκο γάλα αγελάδας με κανονικά λιπαρά, συστήνεται να δίνεται μετά το 12ο μήνα. Ο κύριος λόγος είναι η φτωχή περιεκτικότητα και βιοδιαθεσιμότητα του φρέσκου γάλακτος σε σίδηρο. Η οδηγία για κατανάλωση γάλακτος με χαμηλά λιπαρά (light), είναι να δίνεται μετά τα 2 χρόνια ζωής.

Τι κάνω αν είμαι χορτοφάγος;

Αν η οικογένεια ακολουθεί αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα , ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει απαραιτήτως το βρέφος να λαμβάνει συμπλήρωμα βιταμινών διότι είναι σύνηθες τα παιδιά αυτά να παρουσιάζουν ελλείμματα σε βιταμίνη Β12, ριβοφλαβίνη, ασβέστιο και βιταμίνη D, καθώς και σίδηρο. Εναλλακτικά προτείνεται η ελάχιστη εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού/ γάλακτος /κρέατος προκειμένου το βρέφος να λαμβάνει τον απαραίτητο σίδηρο (κρέας) και τα απαραίτητα LCPUFA  (ψάρι). Παρόμοια για τη θηλάζουσα μητέρα που είναι χορτοφάγος προτείνεται η χορήγηση συμπληρωματικά, βιταμίνης Β6, Β12, βιταμίνης D και ασβεστίου. Πρέπει να σημειωθεί ότι η κατανάλωση κρέατος βελτιώνει την συμπεριφοριολογική / ψυχοκινητική και αναπτυξιακή εξέλιξη του βρέφους. Αντίθετα, αυτά που δεν καταναλώνουν καθόλου κρέας στις συγκριτικές μελέτες υπολείπονται  στις σχετικές κλίμακες. Προτείνεται να μην εφαρμόζουμε χορτοφαγική δίαιτα στα βρέφη και νήπια.

Οι καλές διατροφικές συνήθειες ξεκινάνε από νωρίς. Ενθαρρύνετε τα οικογενειακά γεύματα από την πρώτη σίτιση. Όταν μπορείτε, όλη η οικογένεια θα πρέπει να τρώει μαζί. Έρευνες  δείχνουν ότι το γεύμα  μαζί με την  οικογένεια, σε τακτική βάση έχει θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών, και απομακρύνει τη πιθανότητα παχυσαρκίας.

Και κάτι τελευταίο. Ένα μωράκι σίγουρα απολαμβάνει περισσότερο το φαγητό του όταν τρώει μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια!

*Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης  MD,PhD
Ειδικός Παιδίατρος
Τηλ 99445245
drmakrides@cablenet.com.cy

Paedicare+ medical centre
Τηλ 22270237
paedicareplus@gmail.com

Πηγή:healthnews.reporter.com