Από μια κλωστή κρέμονται προβλέψεις και προσαυξήσεις

Μπορεί η κυβέρνηση να έχει προγραμματίσει να παραχωρήσει εντός του 2021 προσαυξήσεις και να καταβάλει την τέταρτη δόση στους εργαζόμενους της κρατικής μηχανής, στο πλαίσιο της συμφωνίας της σταδιακής άρσης των αποκοπών στους μισθούς τους, ωστόσο όλα είναι υπό την αίρεση της πανδημίας του κορωνοϊού. Και αυτό, γιατί, σε περίπτωση νέου lockdown στην Κύπρο, θα υπάρξουν και άλλες επιπτώσεις στην οικονομία, κάτι που θα οδηγήσει το Υπουργείο Οικονομικών σε αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού. Όπως παραδέχθηκε προ ημερών ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο προϋπολογισμός για το 2021 ετοιμάστηκε χωρίς να ληφθεί υπόψη το σενάριο ενός νέου lockdown. Ήδη, το Υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε κοστολογημένα σενάρια στο πλαίσιο της αναπροσαρμογής του προϋπολογισμού. Γίνονται ασκήσεις επί χάρτου για το κρατικό μισθολόγιο, για τις προσαυξήσεις και για τη μείωση των κρατικών δαπανών.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», στα σενάρια που εξετάζει το Υπουργείο Οικονομικών, σε περίπτωση εκτροπής των δημόσιων οικονομικών, εξετάζεται και το ενδεχόμενο να μην δοθούν οι προσαυξήσεις, ενώ το επόμενο βήμα είναι και το πάγωμα της επιστροφής των αποκοπών για κάποιο χρονικό διάστημα. Το αρμόδιο υπουργείο δεν επιθυμεί να επηρεάσει ούτε το κρατικό μισθολόγιο αλλά ούτε και ωφελήματα που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι, καθώς θα επηρεαστεί η αγοραστική δύναμη. Παρά την αβεβαιότητα που υπάρχει λόγω του κορωνοϊου, στο Υπουργείο Οικονομικών υπάρχει αισιοδοξία πως δεν θα χρειαστεί να ληφθούν μέτρα τα οποία θα επηρεάσουν τους εργαζόμενους. Όπως μας λέχθηκε, το κράτος θα επιδιώξει να βάλει ψαλίδι στις λειτουργικές δαπάνες, αλλά και σε άλλα κονδύλια, τα οποία έχουν «λίπος» και μπορούν να μειωθούν.

Τι θα ισχύει για τους εργαζόμενους 

Ο προϋπολογισμός του 2021 συνεχίζει να περιλαμβάνει μέτρα συγκράτησης της απασχόλησης αλλά και του ύψους των επιδομάτων/αποζημιώσεων/οικονομικών ωφελημάτων. Τον Ιούνιο του 2020 στο δημόσιο εργάζονταν 47.522, εξαιρουμένων των 3.090 περίπου Συμβασιούχων Οπλιτών (ΣΥΟΠ), που έχουν αντικαταστήσει 3.400 περίπου κληρωτούς οπλίτες. Σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2012, λίγο πριν από την εφαρμογή του μνημονίου δημοσιονομικής εξυγίανσης, ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων ήταν 52.267. Στον προϋπολογισμό του 2021 περιλαμβάνονται οκτώ ρυθμίσεις που αφορούν τη δημόσια απασχόληση. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η μη παραχώρηση γενικών αυξήσεων και προσπάθεια συγκράτησης άλλων άμεσων ή έμμεσων μισθολογικών αυξήσεων για το 2021, λαμβάνοντας υπόψη ότι:

‣ Από την 1η Ιανουαρίου 2017 καταργήθηκε η έκτακτη εισφορά που είχε επιβληθεί στις απολαβές των εργαζομένων το 2011, τόσο για τον ιδιωτικό όσο και για τον δημόσιο τομέα,

‣ Από την 1η Ιανουαρίου 2017 παραχωρούνται κανονικά οι ετήσιες προσαυξήσεις, που είχαν ανασταλεί από το 2012, αλλά και η αυξημένη μισθοδοσία σε περίπτωση προαγωγής που είχε ανασταλεί από τις 20.06.2014,

‣ Από την 1η  Ιανουαρίου 2018 εφαρμόζεται το αναθεωρημένο πλαίσιο της ΑΤΑ, που είχε ανασταλεί από το 2012 και το οποίο προνοεί παραχώρηση του ήμισυ του ρυθμού αύξησης της ΑΤΑ στις περιπτώσεις αύξησης του σχετικού Δείκτη, αποφεύγοντας τη μείωση της ΑΤΑ όταν ο Δείκτης είναι αρνητικός,

‣ Από την 1η  Μαρτίου 2017 έχει υπάρξει μερική αναθεώρηση των μέτρων που αφορούν στα επιδόματα/αποζημιώσεις για απασχόληση με το σύστημα βάρδιας ή/ και υπερωριακά,

‣ Από την 1η Ιουλίου 2018 έχει νομοθετηθεί η σταδιακή μείωση των αποκοπών στις απολαβές και συντάξεις των εργαζομένων και συνταξιούχων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα με πλήρη κατάργηση τους την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Πόσο μειώνονται οι αποκοπές

Για το τελευταίο, από την 1η Ιανουαρίου του 2021 θα εφαρμοστεί η τέταρτη φάση της συμφωνίας για αποκατάσταση των μισθών των εργαζομένων που κουρεύτηκαν στα πλαίσια των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης. Το κράτος τον Ιούλιο 2018 άρχισε την καταβολή της πρώτης δόσης για αποκατάσταση της κλιμακωτής μείωσης των αποκοπών που είχαν επιβληθεί στους εργαζόμενους. Τον Ιανουάριο του 2023 αναμένεται να αποκατασταθούν πλήρως οι μισθοί για 86 χιλ. εργαζόμενων από τις αποκοπές, οι οποίες υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν στα €265 εκατ.

Συγκεκριμένα, από την πρώτη του χρόνου, για απολαβές από €1001 μέχρι €1.500 οι αποκοπές θα μειωθούν στο 0,8%, ενώ το 2022 εκμηδενίζονται. Επίσης, για μισθούς από €1.501 μέχρι €2.000 οι αποκοπές θα μειωθούν στο 2,8%, ενώ το 2022 θα εκμηδενιστούν. Όσον αφορά τις απολαβές από €2.001 μέχρι €3.000, οι αποκοπές θα μειωθούν περαιτέρω στο 8,5%, το 2022 θα συρρικνωθούν στο 5% και από το 2023 θα εκμηδενιστούν. Για απολαβές μέχρι των €4 χιλ. το μήνα, η αποκοπή θα είναι 11%, το 2022 στο 7,5% και το 2023 θα εκμηδενιστούν. Τέλος, για μισθούς πέραν των €4 χιλ, του χρόνου οι αποκοπές θα είναι της τάξης μέχρι 12,5% , το 2022 οι αποκοπές θα μειωθούν  στο 9% και το 2023 θα εκμηδενιστούν.

Μεμονωμένες εξαιρέσεις για ωρομίσθιους

Στον προϋπολογισμό του 2021 θα συνεχιστεί η πολιτική της απαγόρευσης πρόσληψης ωρομίσθιου κυβερνητικού προσωπικού και ωρομίσθιου κυβερνητικού προσωπικού για εποχιακές ή έκτακτες ανάγκες, με εξαίρεση μεμονωμένες περιπτώσεις, οι οποίες αφορούν τις θέσεις ναυαγοσώστων (Κλ.Ε5) στις επαρχιακές διοικήσεις και των εργατών της Υπηρεσίας Εξετάσεων (Κλ.Ε4) στο υπουργείο Παιδείας. Επίσης, θα συνεχιστεί η προώθηση της αξιοποίησης των διαθέσιμων εργαλείων κινητικότητας του προσωπικού, τόσο εντός όσο και μεταξύ των υπουργείων, υφυπουργείων, ανεξάρτητων υπηρεσιών, στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, για κάλυψη αναγκών στελέχωσης. Θα διατηρηθούν οι ρυθμίσεις που αφορούν την καταβολή επιδομάτων, αποζημιώσεων και άλλων οικονομικών ωφελημάτων.

Παράλληλα, στον προϋπολογισμό περιλήφθηκε πρόνοια για τη δημιουργία 524 θέσεων στις οποίες περιλαμβάνονται 320 θέσεις οπλίτη στον κυπριακό στρατό. Πρόκειται για τους εισακτέους στις στρατιωτικές σχολές της Ελλάδας που διορίζονται ως οπλίτες κατά την διάρκεια της φοίτησης τους και αφορά για ρύθμιση που απαιτείται από τους σχετικούς κανονισμούς και δεν αφορά στη δημιουργία θέσεων με πρόσθετη δαπάνη στον κρατικό προϋπολογισμό. Να σημειωθεί πως έναντι της δημιουργίας των πιο πάνων 204 νέων θέσεων, προτείνεται η κατάργηση 44 θέσεων (41 δημοσιοϋπαλληλικών και 3 ωρομίσθιων ) και σημείωση με διπλό σταυρό 29 θέσεων. Επιπλέον, άλλες 314 θέσεις θα καταργηθούν ή θα σημειωθούν με διπλό σταυρό σε μελλοντικό στάδιο είτε λόγω δεσμεύσεων έναντι της έγκρισης που δόθηκε για δημιουργία των πρόσθετων θέσεων είτε λόγω της αναδιοργάνωσης του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας και της λειτουργίας της Κρατικής Εταιρείας Παροχής Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας.

Επιπρόσθετα, στον προϋπολογισμό 2021 προωθείται η υλοποίηση υφιστάμενων ρυθμίσεων του προϋπολογισμού, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία, κατάργηση ή/και σημείωση με διπλό σταυρό πρόσθετων θέσεων. Όπως επισημαίνει το Υπουργείο Οικονομικών, κατά τη δημιουργία νέων και πρόσθετων θέσεων εφαρμόστηκε κατά το δυνατό η πολιτική της κατάργησης ίσου αριθμού άλλων θέσεων ή περιλήφθηκε σημείωση με διπλό σταυρό για κατάργηση με την κένωσή τους ή και η μείωση πρόνοιας στον προϋπολογισμό για την αγορά υπηρεσιών για κάλυψη σχετικών αναγκών ώστε να μην προκύπτει κατά το δυνατό πρόσθετη. Στο μεταξύ, από το 2021 θα ισχύσει η πολιτική δημιουργίας θέσεων μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και νοουμένου ότι υποδεικνύονται ίσης αξίας καταργήσεις θέσεων από τις αρμόδιες αρχές.

Τέλος, στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, περιλήφθηκε και πρόνοια για μισθοδοτική αναβάθμιση 13 εργοδοτουμένων αορίστου χρόνου. Πρόκειται για  θέσεις βοηθών εξεταστών (Κλ. Α4 και Α7(ii)) που θα αναβαθμιστούν σε λειτουργούς Εφόρου Εταιρειών (Κλ. Α8, Α10 και Α11), Τμήμα Εφόρου Εταιρειών.  . Επίσης, αφορά εννέα εργοδοτουμένους αορίστου χρόνου βοηθών Λειτουργών Γενικού Λογιστηρίου (Κλ. Α4 και Α7(ii)) που θα αναβαθμιστούν σε Λειτουργούς Γενικού Λογιστηρίου (Κλ. Α8, Α10 και Α11), στα πλαίσια των πορισμάτων μελετών διαχωρισμού διαζευκτικών προσόντων, που είχαν εφαρμοστεί στο παρελθόν για τις αντίστοιχες μόνιμες θέσεις.

Θα προσλαμβάνονται κυρίως μόνιμοι από του χρόνου

Εντός του 2021 θα συνεχιστεί το πάγωμα της πλήρωσης κενών μόνιμων θέσεων πρώτου διορισμού, πρώτου διορισμού και προαγωγής στο δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με εξαίρεση κάποιες θέσεις που εξαιρούνται από την απαγόρευση. Το Υπουργείο Οικονομικών θα προσλαμβάνει όταν χρειαστεί προσωπικό για μόνιμες θέσεις, για να μειωθεί ο αριθμός των εργοδοτουμένων αορίστου χρόνου. Παρά τη διατήρηση στις πλείστες περιπτώσεις των οροφών για πρόσληψη και απασχόληση προσωπικού στις εξαιρέσεις που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2021, θα καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για σταδιακή μείωση των οροφών μέσω επόμενων προϋπολογισμών σε συνάρτηση με την πλήρωση κενών μόνιμων θέσεων και τον τερματισμό της απασχόλησης εργαζόμενων αορίστου χρόνου με τη λήξη των συμβολαίων τους.

Σύμφωνα με τη νέα πολιτική του αρμόδιου υπουργείου, δεν θα προωθείται η  αντικατάσταση εργοδοτουμένων ορισμένου χρόνου, σε περίπτωση αποχώρησης τους από την υπηρεσία για οποιοδήποτε λόγο, εκτός από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στη νομοθεσία. Μάλιστα, στις περιπτώσεις που θα μειώνεται η απασχόληση εργαζομένων αορίστου και ορισμένου χρόνου για διάφορους λόγους τυχόν κενό θα καλύπτεται, είτε με την πλήρωση υφιστάμενων μόνιμων κενών θέσεων ή όπου πρόκειται για πρόσθετες διαπιστωμένες ανάγκες, με τη δημιουργία πρόσθετων μόνιμων θέσεων.

Υπενθυμίζεται πως πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, η νομοθετική και η εκτελεστική εξουσία επιχείρησαν να μονιμοποιήσουν τους υφιστάμενους εργαζόμενους αορίστου χρόνου. Αρχικά είχαν κατατεθεί δύο προτάσεις νόμου. Μια από κοινού από τον ΔΗΣΥ και το ΔΗΚΟ και μια από τον βουλευτή της Αλληλεγγύης, Μιχάλη Γιωργάλλα. Η μεν πρώτη πρόταση κρίθηκε ως αντισυνταγματική ,ενώ η δεύτερη, παρόλο που ήταν αντίθετη με την ευρωπαϊκή οδηγία, ωστόσο υπήρξε δέσμευση από τη Νομική Υπηρεσία για διόρθωση της. Μάλιστα, το Υπουργείο Οικονομικών θα ετοίμαζε και σχετικό νομοσχέδιο, ωστόσο όλα πάγωσαν λόγω των οικονομικών και άλλων επιπτώσεων που προκάλεσε ο κορωνοϊός. Ακόμη δεν είναι έτοιμη η γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία θα δώσει τις κατευθυντήριες γραμμές στο υπουργείο για να ετοιμάσει το σχετικό νομοσχέδιο.