Μία συζήτηση με τη Δανιέλλα Δανιήλ για το πανέμορφο οδοιπορικό μνήμης στην Καρπασία

Η Δανιέλλα Δανιήλ είναι μία αφοσιωμένη εκπαιδευτικός που είχε την ευτυχία να διδάξει στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Η τριβή της με την πατρώα γη της Καρπασίας και η συνεχής μετάβαση της από το 2007 -2014 στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου, την έκαναν γνώστη και λάτρη της περιοχής. Η αγάπη αυτή και η επαφή με τον κόσμο της δημιούργησαν την επιθυμία να αποθανατίσει τη μαγεία των στιγμών και να καταγράψεις τις ανθρώπινες ιστορίες των ανθρώπων της Καρπασίας. Με τη συλλογή προφορικών ιστοριών κατέγραψε το ζωντανό λόγο μαρτύρων του παρελθόντος και ανοίγει νέους δρόμους για την ερμηνεία της πρόσφατης ιστορίας. Η μοναδική φύση των προφορικών πηγών, των αφηγήσεων ζωής, και των οπτικών εικόνων που περισυνέλλεξέ τοποθετεί το νέο της βιβλίο σε ένα πεδίο όπου τέμνεται η ιστορία με την ανθρωπολογία και την ψυχολογία της μνήμης.

Πως δημιουργήθηκε η ιδέα για την υλοποίηση αυτού του βιβλίου;

Από το 2007 μέχρι το 2014 είχα τη τύχη να διδάξω στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Οι γνωριμίες που έκανα με τους εγκλωβισμένους στα χωριά μας αλλά και με Τουρκοκύπριους, και οι ατέλειωτες ώρες επαφής μαζί τους μου έδωσαν να καταλάβω ότι οι κάτοικοι της ήταν θησαυρός πληροφοριών της ζωής στο παρελθόν που σίγουρα άξιζε να καταγραφούν. Έτσι αποφάσισα να μαζέψω παλιές ιστορίες του χωρκού από ηλικιωμένους καρπασίτες ανά την Κύπρο ούτως ώστε αυτές οι μαρτυρίες να παραμείνουν για πάντα ζωντανές.

Πόσο καιρό σας πήρε να πάρει σάρκα και οστά αυτή η ιδέα;

Μου πήρε 2.5 χρόνια εντατικής δουλειάς. Έπρεπε να γυρίσω όλες τις γωνιές της Καρπασίας και να βγάλω φωτογραφίες. Επίσης πήρα συνεντεύξεις από 134 άτομα και ταυτόχρονα έκανα έρευνα για την ιστορία της Καρπασίας και των 42 χωριών της.

Στο βιβλίο υπάρχουν φωτογραφίες δικές σας αλλά και παλαιότερες, πως ξεκίνησε η ιδέα περισυλλογής αυτού του υλικού;

Είχα αποφασίσει από την αρχή ότι θα ζητούσα από Καρπασίτες να μου πουν παλιές ιστορίες και σκέφτηκα ότι θα ήταν καλά να τους ζητούσα να μου δώσουν φωτογραφίες που θα ταίριαζαν με τις ιστορίες τους. Ταυτόχρονα γύρισα όλη την περιοχή και έβγαλα φωτογραφίες που αναδεικνύουν την ομορφιά της χερσονήσου τις οποίες προσπάθησα να ταιριάξω με τις ιστορίες των Καρπασιτών, όσον γινόταν βέβαια.

Πείτε μας λίγα λόγια για τη δομή του βιβλίου σας;

Είναι μια γεωγραφική διαδρομή, που αρχίζει από την Ακανθού και καταλήγει στον Απόστολο Αντρέα. Για κάθε χωριό παρουσιάζονται στοιχεία όπως η προέλευση του ονόματος του, ο πληθυσμός του το 1973, και βασικά στοιχεία ιστορίας και αρχαιολογίας. Μετά ακολουθούν αφηγήσεις που συνήθως συνδυάζονται με φωτογραφίες. Μέσα από αυτές τις αφηγήσεις και με τη βοήθεια των φωτογραφιών, σύγχρονων και παλιών, ο αναγνώστης θα πάρει μια καλή γεύση της ζωής παλιά, με τις δυσκολίες της αλλά και με τις απλές χαρές της.  Η γλώσσα στην οποία διατυπώθηκαν οι ιστορίες είναι αυθεντική, όπως μου τις είπαν οι αφηγητές, ούτως ώστε να διατηρηθεί ο αυθορμητισμός και η περιγραφικότητα της κυπριακής ντοπιολαλιάς. Οι συνεντεύξεις ήταν ανοικτού τύπου, δηλαδή δεν ήταν κατευθυνόμενες. Ο μόνος περιορισμός ήταν ότι ζητούσα να μου μιλήσουν για τη ζωή τους παλιά, πριν αρχίσουν οι φασαρίες και τα γεγονότα στο νησί. Σίγουρα δεν ήθελα να ασχοληθώ με την πολιτική πτυχή γιατί απλά ο σκοπός του βιβλίου δεν είναι αυτός. Εξ’ άλλου υπάρχουν ήδη πολλά βιβλία που έχουν καταπιαστεί με αυτή τη πτυχή. Το βιβλίο Καρπασία Εικόνες και Αναμνήσεις αναδεικνύει την ομορφιά της περιοχής και, μέσα από τις ιστορίες των Καρπασιτών, την ειρηνική συμβίωση, την τιμιότητα, τον τρόπο ζωής και την καλή καρδιά του Καρπασίτη, τότε.

Στο βιβλίο υπάρχουν αρκετές προφορικές μαρτυρίες, ποια νέα στοιχεία αντλήσατε από τους πληροφορητές σας;

Αναδύθηκαν συγκεκριμένα θέματα όπως αυτό της φτώχειας, οι βαριοί φόροι, οι ασθένειες, η έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, η παιδεία, η σιδηρά πειθαρχία, η μετανάστευση και η επιστράτευση των νέων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ειρηνική συμβίωση, η τιμιότητα τέλος η καλή καρδιά του Καρπασίτη, τότε. Από τις ιστορίες ο αναγνώστης μαθαίνει πολλά για τη ζωή στο παρελθόν η οποία δεν θα γυρίσει ποτέ ξανά και η οποία για εμάς είναι εντελώς άγνωστη. Είναι μια λαογραφική μαρτυρία.

Ξεχωρίζετε κάποια από τις αφηγήσεις που περιλαμβάνεις στο βιβλίο σας;

Πολλές. Υπάρχουν ιστορίες όλων των ειδών. Αστείες ιστορίες, ιστορίες φόνου, λυπητερές ιστορίες. Ποικίλουν.

Σε ποιο αναγνωστικό κοινό απευθύνεται το βιβλίο;

Σε παλιούς Καρπασίτες που τα έζησαν και τα θυμούνται όλα τούτα. Επίσης, στην επόμενη γενιά που πρόλαβε το τέλος αυτής της απλής αλλά και τόσο πλούσιας ζωής. Και στους νέους που δεν την έζησαν ποτέ, αλλά που θα πρέπει να γνωρίσουν τις ρίζες τους. Βέβαια ελπίζω ότι θα αγκαλιαστεί από όλους τους Κυπρίους.

Νομίζω έχετε γράψει και άλλα βιβλία σχετικά με την Καρπασία πείτε μας λίγα λόγια για αυτά;

Όταν εργαζόμουν στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου, συνέγραψα δύο βιβλία, βεβαίως με τη βοήθεια συναδέλφων μου, για το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Το πρώτο ήταν μια φωτογραφική συλλογή των χωριών της Καρπασίας και το δεύτερο αφορούσε στη καταγραφή της ζωής των εγκλωβισμένων σήμερα, στις ασχολίες τους, στα επαγγέλματα τους και στα ήθη και έθιμα τους.

Κλείνοντας τι θα θέλατε να κρατήσει ο κάθε καρπασίτης αλλά και ο κάθε αναγνώστης από το βιβλίο σας;

Θα ήθελα ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο αυτό να γνωρίσει την ομορφιά της Καρπασίας αλλά συγχρόνως να πάρει μια γεύση του παλιού καλού καιρού και πως ήταν ο παλιός κύπριος.  Να αγαπήσει την Καρπασία όπως την αγάπησα εγώ. Ευχή μου, και σίγουρα όλων, είναι να μπορέσουμε, κάποια μέρα, να ξαναζήσουμε μαζί όπως παλιά, αρμονικά και ειρηνικά στον εκπληκτικό παράδεισο που λέγεται Καρπασία κι από τον οποίο έχουμε την τύχη να προερχόμαστε.

Τέλος θα ήθελα να τονίσω ότι τα καθαρά έσοδα του βιβλίου θα διατεθούν στον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου. Όσοι θα ήθελαν να προμηθευτούν το βιβλίο μπορούν να τηλεφωνήσουν στο 99552365.

Ποιο θα είναι το επόμενο σας πνευματικό παιδί;

Ακόμα δεν σκέφτηκα κάτι τέτοιο. Θα δούμε.

Πότε και που θα παρουσιαστεί το βιβλίο σας;

Θα γίνουν τρεις παρουσιάσεις.

Η πρώτη θα γίνει την Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018 και ώρα 19:00 στο κτήριο «ENΩΣH EKTOΠIΣMENΩN KOINOTHTΩN AMMOXΩΣTOY» (οδός Tάσου Mητσόπουλου 46), στη Λάρνακα.

Η δεύτερη θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου 2018 και ώρα 19:00 στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Διογένους 6, Έγκωμη), στην αίθουσα 010, Λευκωσία.

Η τρίτη  παρουσίαση βιβλίου θα γίνει την Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2018 και ώρα 19:00 στο ξενοδοχείο Navarria (Βεργίνας 14), στη Λεμεσό.

Όσοι θέλουν να προμηθευτούν το βιβλίο μπορούν να τηλεφωνήσουν στο 99552365 ή να το παραγγείλουν από την ιστοσελίδα του βιβλίου: https://karpasia-images.weebly.com. Τα καθαρά κέρδη του βιβλίου θα προσφερθούν στον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου.

* Η Δανιέλλα Δανιήλ έζησε στην Καρπασία μέχρι τα 12 της χρόνια. Από το 1974 μέχρι σήμερα κατοικεί στη Λευκωσία. Δίδαξε στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου από το 2007-2014 και τώρα διδάσκει στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Έχει συγγράψει δυο βιβλία για το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου, με τη βοήθεια συναδέλφων της,  το πρώτο με φωτογραφίες της Καρπασίας και  το δεύτερο για τη ζωή των εγκλωβισμένων σήμερα.