Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για τον κορωνοϊό

Χρήσιμες πληροφορίες, μέσω ερωτοαπαντήσεων, δίνει η Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου σε σχέση με τον νέο κορωνοϊό.

1. Τι είναι ο νέος κορωνοϊός;

Είναι ένας νέος ιός που εμφανίστηκε στην πόλη Wuhan της Κίνας το 2019. Ανήκει στην οικογένεια των κορωνοϊών. Παρόλο που στην ίδια οικογένεια των κορωνοϊών ανήκουν πολύ διαδεδομένοι ιοί που προκαλούν «κοινό κρυολόγημα», δηλαδή μια εντελώς αθώα κατάσταση, ο ιός αυτός όπως και ο συγγενικός με αυτόν ιός, SARS που εμφανίστηκε το 2002, προκαλούν συνήθως πιο σοβαρή κλινική εικόνα στους ασθενείς. Πρόσφατα δόθηκε στο νέο αυτό κορωνοϊό το όνομα SARS-CoV-2, για να τονιστεί ότι είναι συγγενικός με τον ιό SARS που προκάλεσε επίσης σοβαρά προβλήματα. Η νόσος από τον ιό ονομάστηκε COVID-19 από τα αρχικά CΟronaVΙrusDisease που εμφανίστηκε το 2019.

2. Πόσο επικίνδυνος είναι ο ιός αυτός;
Όπως και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού ο νέος αυτός κορωνοϊός μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα όπως για παράδειγμα ρινική καταρροή, πόνο στο λαιμό, βήχα και πυρετό. Σε κάποια άτομα όμως μπορεί να εκδηλωθεί, με πιο σοβαρή εικόνα και να προκαλέσει πνευμονία ή δυσκολία στην αναπνοή ώστε ο ασθενής να χρειαστεί να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο. Πιο σπάνια μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο. Τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα στον ιό και έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν σοβαρά, είναι οι ηλικιωμένοι καθώς και οι άνθρωποι με υποκείμενα νοσήματα όπως ο Σακχαρώδης διαβήτης και η καρδιοπάθεια.

3. Με ποιο τρόπο μεταδίδεται ο ιός;
Τα μέχρι σήμερα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι ο ιός μεταδίδεται με τα σταγονίδια των εκκρίσεων του αναπνευστικού συστήματος που παράγονται κατά το φτάρνισμα, τον βήχα ή την εκπνοή. Είναι πολύ σημαντικό ότι όποιος βήχει ή φταρνίζεται θα πρέπει να καλύπτει το πρόσωπο του με χάρτινο μαντηλάκι το οποίο αμέσως μετά να πετά στο καλάθι απορριμμάτων και αμέσως μετά να πλένει τα χέρια του. Το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό είναι πολύ σημαντικό. Αν τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα με εκκρίσεις ή άλλη οργανική ύλη μπορεί επίσης να πλύνει κάποιος τα χέρια του και με διάλυμα οινοπνεύματος 70%.

4. Πόσο επιβιώνει ο ιός σε επιφάνειες;
Το στοιχείο αυτό δεν είναι ακόμα απόλυτα γνωστό. Υπάρχουν κάποια προκαταρκτικά στοιχεία που δείχνουν ότι ο ιός μπορεί να ζήσει για μερικές ώρες ή για περισσότερο. Ο ιός καταστρέφεται εύκολα με τα συνηθισμένα αντισηπτικά.

5. Πόσος είναι ο χρόνος επώασης;
Ο χρόνος επώασης (δηλαδή ο χρόνος που μεσολαβεί από την έκθεση του ατόμου στον ιό μέχρι και την έναρξη των συμπτωμάτων) εκτιμάται σήμερα από δύο μέχρι 14 ημέρες.

6. Μπορεί ο ιός να μεταδοθεί από άτομο που παρότι νοσεί δεν παρουσιάζει συμπτώματα;
Αυτή την στιγμή γνωρίζουμε ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί κατά την περίοδο που ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα της νόσου. Υπάρχουν όμως κάποια κενά στις γνώσεις μας, κατά πόσον ακόμα και ασθενείς με πολύ ήπια νόσο ή ακόμα και χωρίς συμπτώματα μπορούν επίσης να μεταδώσουν τη νόσο.

7. Μπορώ να κολλήσω την νόσο από το κατοικίδιο μου;
Όχι. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία επιστημονική ένδειξη για κάτι τέτοιο.

8. Είναι ασφαλές να παραλάβω πακέτο που παράγγειλα από την Κίνα;
Ναι, είναι ασφαλές. Άτομα που παραλαμβάνουν πακέτα από την Κίνα δεν κινδυνεύουν να κολλήσουν τον νέο κορωνοϊό. Από προηγούμενη εμπειρία με άλλους κορωνοϊούς, γνωρίζουμε ότι οι ιοί αυτοί δεν επιβιώνουν για πολύ πάνω σε αντικείμενα όπως γράμματα ή πακέτα.

9. Μπορώ να προλάβω την νόσο με την χρήση αντιβιοτικών;
Όχι, τα αντιβιοτικά δεν είναι δραστικά εναντίον ιών. Τα αντιβιοτικά δρουν εναντίον μικροβίων. Το συγκεκριμένο παθογόνο είναι ιός και επομένως τα αντιβιοτικά δεν έχουν απολύτως καμία δράση.

10. Πρόκειται να ταξιδέψω σε περιοχή που έχει αυξημένα περιστατικά. Πως μπορώ να προλάβω την νόσο;
Σε περίπτωση ταξιδιού σε περιοχή με περιστατικά της νόσου και με μετάδοση στην κοινότητα όπως η Κίνα (https://www.ecdc.europa.eu/en/areas-presumed-ongoingcommunity-transmission-2019-ncov) θα πρέπει να λαμβάνετε τα πιο κάτω μέτρα για την προστασία σας:
α. Αποφύγετε την στενή επαφή με άτομα που είναι άρρωστα ιδιαίτερα με συμπτώματα από το αναπνευστικό, π.χ. βήχα
β. Αποφύγετε την επίσκεψη σε αγορές όπου πωλούνται νεκρά ή ζωντανά ζώα
γ. Ακολουθείστε αυστηρούς κανόνες προσωπικής υγιεινής καθώς και υγιεινής των τροφίμων που καταναλώνετε
δ. Πλύνετε καλά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή χρησιμοποιείστε διάλυμα αλκοόλ πριν φάτε, μετά την χρήση της τουαλέτας και μετά από κάθε επαφή με ζώα.
ε. Αποφύγετε την επαφή με ζώα, τις εκκρίσεις ή τα κόπρανά τους.

11. Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός;
Από την πληροφόρηση την οποία έχουμε σήμερα, ο ιός μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη όπως:
Πυρετός
Βήχας
Δύσπνοια
Πόνοι στους μυς και αρθρώσεις
Αίσθημα κόπωσης
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να αναπτύξουν σοβαρή πνευμονία, σοβαρό σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας, εικόνα σηπτικής καταπληξίας τα οποία μπορεί να οδηγήσουν και στον θάνατο του ασθενούς.

12. Υπάρχουν άτομα που έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σοβαρή
νόσο;
Γενικά, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι καθώς και οι άνθρωποι με υποκείμενα χρόνια νοσήματα (πχ υπέρταση, Σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθεια, νόσοι του ήπατος καθώς και χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού) αναμένεται να έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σοβαρή νόσο.

13. Υπάρχει ειδική θεραπεία για την νόσο από τον νέο κορωνοϊό;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον ιό. Η θεραπεία που προσφέρεται είναι υποστηρικτική (εφόσον υπάρξει ανάγκη γίνεται υποστήριξη της αναπνοής, χορήγηση υγρών ή και κάποιων αντιικών φαρμάκων που όμως δεν έχουν ακόμα επιβεβαιωμένη δράση κατά του ιού).

14. Ποιος ο σημερινός κίνδυνος για όσους διαμένουν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Στη φάση αυτή έχει διαγνωστεί μικρός αριθμός περιστατικών σε κάποιες χώρες της Ευρώπης. Κάποια από αυτά ήταν εισαγόμενα (δηλαδή πήραν την νόσο στο εξωτερικό, συνήθως στην Κίνα) και κάποια άλλα περιστατικά προήλθαν από μετάδοση της νόσου εντός των ευρωπαϊκών χωρών. Όμως στην φάση αυτή τα περιστατικά είναι πολύ λίγα. Ο κίνδυνος να νοσήσει σήμερα κάτοικος ευρωπαϊκής χώρας από τον ιό χωρίς να μετακινηθεί από την χώρα του εκτιμάται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου νόσων (ECDC) (εκτίμηση κινδύνου 16 Φεβρουαρίου 2020)ως χαμηλός. Ο κίνδυνος να προσβληθεί κάποιος που θα ταξιδέψει προς τις περιοχές της Κίνας που έχουν προσβληθεί με τον ιό εκτιμάται ως μέτριος προς ψηλός.

Το κείμενο βασίστηκε στις πρόσφατες αντίστοιχες εκδόσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νόσων (ECDC) και του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου Νόσων (CDC). Του κειμένου επιμελήθηκε η Δρ Μαρία Κολιού, Επίκουρος Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου.