Συμβουλευτική Σπουδών: η πιο ασφαλής πυξίδα στον επαγγελματικό προσανατολισμό.

Συμβουλευτική Σπουδών: η πιο ασφαλής πυξίδα στον επαγγελματικό προσανατολισμό.

 

Η Μαρία Θεοφάνους, Σύμβουλος Σπουδών και Επαγγελματικού Προσανατολισμού*, με επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία στον χώρο, μας μιλά για το τι είναι η Συμβουλευτική και ποια η αναγκαιότητα, καθώς και τα οφέλη της, κατά την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος. Παράλληλα, μας δίνει συμβουλές για το πώς μπορεί ένας νέος να σχεδιάσει το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό του μέλλον, ενώ μας αναλύει και τις απόψεις της για τη σημερινή αγορά εργασίας.

 

 

1. Ποιος είναι ο ρόλος του Συμβούλου Σπουδών και Επαγγελματικού Προσανατολισμού; Πόσο σημαντικός είναι στις μέρες μας;

 

Ο ρόλος ενός Συμβούλου Σπουδών είναι σε πρώτο στάδιο να βοηθήσει έναν μαθητή, έφηβο ή ενήλικα να γνωρίσει τον εαυτό του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του, να αποκρυσταλλώσει τις επαγγελματικές του αξίες και να αναπτύξει δεξιότητες στη λήψη αποφάσεων και σε άλλα συναφή θέματα.

Σε δεύτερο στάδιο, ρόλος του Συμβούλου είναι και η πληροφόρηση του ατόμου που τον επισκέπτεται γύρω από τις επιλογές σπουδών που υπάρχουν, τα εκπαιδευτικά συστήματα, τα επαγγέλματα ή τις εξειδικεύσεις που μπορεί να ακολουθήσει, τα προνόμια και τις υποχρεώσεις που έχει ένας επαγγελματικός κλάδος και πολλά άλλα θέματα που αφορούν την εργασία.

 

Μέσα από όλα αυτά, αντιλαμβάνεστε, ότι ο ρόλος ενός Συμβούλου Επαγγελματικού Προσανατολισμού είναι πολύ σημαντικός. Είναι ο άνθρωπος που θα σταθεί δίπλα στο άτομο το οποίο θα πάρει σημαντικές αποφάσεις για την ακαδημαϊκή και επαγγελματική του σταδιοδρομία και με τις γνώσεις του ο Σύμβουλος θα το βοηθήσει ώστε να κάνει τις καλύτερες επιλογές!

 

2. Πώς επιλέγει ένας μαθητής ή νέος το σωστό επάγγελμα; Τι πρέπει να προσέξει πριν την επιλογή επαγγέλματος;

 

Για να επιλέξει κανείς το σωστό επάγγελμα πρέπει πρώτα να γνωρίζει δύο βασικά πράγματα: τον εαυτό του και το επάγγελμα. Η γνώση του εαυτού είναι το πρωταρχικό ζητούμενο, και επιτυγχάνεται μέσα από μια διαδικασία που βοηθά κάποιον να εντοπίσει τα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα, να διασαφηνίσει τις επαγγελματικές του αξίες, να αναγνωρίσει τις ικανότητες και δεξιότητες που έχει, και να θέσει στόχους που θα τον εμπνέουν και θα του ταιριάζουν.

 

Από την άλλη, οφείλει κανείς να ξέρει και όσα αφορούν το κάθε επάγγελμα, όπως το αντικείμενο απασχόλησης, την καθημερινότητα του επαγγέλματος, το εργασιακό περιβάλλον, τις προοπτικές εξειδίκευσης, τα προνόμια αλλά και τις αντιξοότητες που μπορεί να έχει σε συγκεκριμένες συνθήκες εργασίας. Αφού γνωρίσει όλα αυτά και αναπτύξει τις δεξιότητες του στη λήψη αποφάσεων μελετώντας όλες τις παραμέτρους, τότε μπορεί να κάνει την επιλογή του επαγγέλματος που ταιριάζει στον ίδιο. Δεν υπάρχουν «σωστά» και «λάθος» επαγγέλματα. Υπάρχουν επαγγέλματα που μας ταιριάζουν και επαγγέλματα που δεν μας ταιριάζουν. Και την επιλογή πρέπει να την κάνουμε πάντα οι ίδιοι, με γνώμονα τον εαυτό μας.

 

3. Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους σε αυτή τη φάση της ζωής τους;

 

Οι γονείς μπορούν να είναι συμπαραστάτες και αρωγοί των παιδιών τους σε αυτή τη φάση της διερεύνησης τόσο του εαυτού τους όσο και των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών τους επιλογών. Πιο συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να βοηθήσουν ενισχύοντας ψυχολογικά τα παιδιά τους, ακούγοντας τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους, ενθαρρύνοντάς τα να πειραματιστούν μέσα σε διάφορα επαγγελματικά περιβάλλοντα στον  ελεύθερό τους χρόνο και τέλος παίρνοντάς τα σε κάποιον Σύμβουλο Σπουδών, ο οποίος θα τους βοηθήσει κατάλληλα με την επιστημονική του κατάρτιση και θα τους ενημερώσει για όλα τα θέματα που τους απασχολούν.

 

4. Πώς μπορούν να σχεδιάσουν την ακαδημαϊκή πορεία του παιδιού τους τώρα με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς;

 

Το θέμα δεν είναι αν μπορούν, αλλά αν πρέπει! Και… δεν πρέπει να σχεδιάσουν τίποτα! Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να βοηθήσουν το παιδί τους να σχεδιάσει μόνο του την ακαδημαϊκή του πορεία, ώστε το παιδί να νιώθει ότι δουλεύει για την υλοποίηση ενός δικού του προσωπικού στόχου! Μόνο έτσι θα έχει επιτυχία η όποια προσπάθεια. Οι γονείς πολλές φορές από αγάπη, ενδιαφέρον και ανησυχία, αναλαμβάνουν οι ίδιοι να σχεδιάσουν την ακαδημαϊκή πορεία των παιδιών τους, πράγμα που είναι λάθος και συνήθως φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα. Αν ένας μαθητής δεν θέσει ο ίδιος στόχους που να τον εμπνέουν, δεν θα δουλέψει ποτέ με ζήλο για τους υλοποιήσει. Επομένως, αυτό που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να προτρέψουν τα παιδιά τους να προβληματιστούν γύρω από το μέλλον τους και έπειτα να θέσουν τους στόχους τους και να σχεδιάσουν (μόνα τους ή με τη βοήθεια ενός Συμβούλου) την ακαδημαϊκή πορεία που θα τους οδηγήσει σε αυτούς.

 

5. Μαρία, είσαι γνώστης των συνθηκών σπουδών σε Κύπρο, Ελλάδα, Ευρώπη. Πες μας λίγο για τις ευκαιρίες σπουδών που έχει ένας νέος στις διάφορες χώρες…

 

Ο ακαδημαϊκός χάρτης των επιλογών που έχει ένας νέος για σπουδές έχει πλέον διευρυνθεί πάρα πολύ στις μέρες μας. Πέραν από την Κύπρο και την Ελλάδα, πολλές ευρωπαϊκές χώρες προσφέρουν επιλογές σπουδών για διεθνείς φοιτητές και μάλιστα σε αγγλόφωνα προγράμματα, που είναι πιο εύκολο για ένα διεθνή φοιτητή. Ένας νέος λοιπόν, που τολμά να πάει για σπουδές στο εξωτερικό, δεν χρειάζεται πια να θυσιάσει την πρώτη του επιλογή, επειδή απλώς δεν «πέρασε» αυτό που ήθελε στις Παγκύπριες εξετάσεις. Η Ευρώπη του προσφέρει πολλές εναλλακτικές επιλογές για να σπουδάσει αυτό ακριβώς που θέλει, σε διάφορες από τις χώρες της – πολλές φορές μάλιστα με πολύ χαμηλά δίδακτρα ή ακόμη και μηδενικά. Το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να μελετήσει διάφορα κριτήρια (κόστος σπουδών και διαβίωσης, σύστημα εισδοχής, γεωγραφικές συνθήκες κ.ά.) για να αξιολογήσει τις επιλογές που ανοίγονται μπροστά του. Το θετικό είναι ότι οι επιλογές αυτές είναι πολλές, αξιόλογες, και πλέον εύκολα προσβάσιμες.

 

6. Τι πρέπει να προσέξει κάποιος που επισκέπτεται έναν Σύμβουλο Σπουδών;

 

Πρέπει καταρχάς να σιγουρευτεί ότι είναι όντως Σύμβουλος Σπουδών. Δηλαδή, ότι διαθέτει την απαιτούμενη επιστημονική κατάρτιση, μέσω των σπουδών του και των μεταπτυχιακών του πτυχίων. Δυστυχώς, στην Κύπρο δεν είναι επαγγελματικά κατοχυρωμένο το επάγγελμα του Συμβούλου Σπουδών (δεν απαιτείται δηλαδή άδεια άσκησης του επαγγέλματος) κι έτσι πολλοί «βαφτίζονται» αυθαίρετα «Σύμβουλοι Σπουδών». Τέτοιοι είναι  διάφοροι ατζέντηδες, οι οποίοι εκπροσωπούν συγκεκριμένα πανεπιστήμια και χωρίς να διερευνήσουν μέσω επιστημονικών εργαλείων την προσωπικότητα και τα επαγγελματικά ενδιαφέροντα ενός ατόμου, τα κατευθύνουν προς συγκεκριμένες σπουδές, πανεπιστήμια ή χώρες.

 

Πριν τη συνάντησή σας λοιπόν με έναν Σύμβουλο Σπουδών ζητήστε του να σας πληροφορήσει για το τι περιλαμβάνει η συμβουλευτική διαδικασία που θα ακολουθήσετε (ποια ερωτηματολόγια θα χρησιμοποιηθούν, για ποια θέματα θα σας πληροφορήσει και κυρίως αν ο ίδιος έχει σπουδάσει το επάγγελμα που ασκεί). Μόνο έτσι μπορείτε να αποφύγετε πολλές από τις παγίδες που υπάρχουν.

 

7. Ποια εργαλεία ή μέσα χρησιμοποιείτε στη δουλειά σας;

 

Ο Σύμβουλος Σπουδών, όπως και κάθε επιστήμονας, χρησιμοποιεί κάποια βοηθητικά επιστημονικά εργαλεία στο πλαίσιο της συμβουλευτικής διαδικασίας. Τα ψυχομετρικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι ποικίλα τεστ και ερωτηματολόγια τα οποία αφορούν τη μέτρηση διαφόρων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας, όπως τα επαγγελματικά ενδιαφέροντα, οι επαγγελματικές αξίες, οι επαγγελματικές πεποιθήσεις, οι δυσλειτουργικές σκέψεις γύρω από εργασιακά θέματα, η επαγγελματική προσαρμοστικότητα και πολλά άλλα. Τα εργαλεία αυτά χρησιμεύουν ώστε ο πελάτης να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να αποκτήσει την απαραίτητη αυτογνωσία, με αποτέλεσμα να κάνει τις καλύτερες δυνατόν επιλογές για τον ίδιο. Βεβαίως, τα ερωτηματολόγια αυτά αποτελούν απλώς εργαλεία και από μόνα τους δεν μπορούν να δώσουν «μαγικές λύσεις». Η ανάλυσή τους και η συζήτηση που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της συμβουλευτικής συνάντησης είναι αυτό που μετράει περισσότερο.

 

 

8. Ως γνώστης πολλών επαγγελματικών θεμάτων και προβλημάτων που ταλαιπωρούν τη νέα γενιά, ποια είναι η άποψή σου σχετικά με το ζήτημα της επαγγελματικής αποκατάστασης;

 

Λόγω της συναναστροφής μου με τα νέα παιδιά που ετοιμάζονται να μπουν στον χώρο της εργασίας, αλλά και με τους γονείς τους που είναι ήδη μέσα στην επαγγελματική παλαίστρα, έρχομαι σχεδόν πάντα αντιμέτωπη με αυτό το ζήτημα. Οι ανησυχίες και των δύο πλευρών είναι έκδηλες, γι’ αυτό και αποτελεί ένα από τα φλέγοντα θέματα συζήτησης στον χώρο της Επαγγελματικής Συμβουλευτικής.

 

Ασφαλώς και η επαγγελματική αποκατάσταση είναι το κατεξοχήν ζητούμενο. Είναι αυτό εμφυσά ζωή στην κάθε επαγγελματική ταυτότητα που αποκτούμε μέσω των σπουδών μας και αυτό που μας κάνει πραγματικά εργαζόμενους. Εξάλλου, η αποκατάσταση συνδέεται άμεσα με την οικονομική επιβίωση και όλα τα συνακόλουθα. Ωστόσο, η επαγγελματική αποκατάσταση δεν πρέπει να λειτουργεί ως το μοναδικό κριτήριο με βάση το οποίο θα κάνουμε τις επιλογές μας, ούτε πρέπει να παίρνουμε ως αμετάβλητα τα δεδομένα που αυτή τη στιγμή χαρακτηρίζουν την αγορά εργασίας. Τα πάντα μπορούν να αλλάξουν. Και προς το καλό και προς το κακό. Έτσι πολλά επαγγέλματα που σήμερα φαίνονται να παρέχουν εύκολη επαγγελματική αποκατάσταση, μπορεί να επέλθουν σε κορεσμό μελλοντικά ∙ ή αντίθετα, επαγγέλματα που σήμερα φαίνονται κορεσμένα σε μερικά χρόνια να παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση. Οι συνθήκες στην αγορά εργασία είναι απρόβλεπτες. Αυτό που μπορούμε να προβλέψουμε όμως είναι ποια είναι τα δικά μας επαγγελματικά ενδιαφέροντα και αξίες και με αυτά ως γνώμονα να πορευτούμε. Όπως λέω πάντα… κάποιος που αγαπά ένα επάγγελμα ανοίγει ο ίδιος τον δρόμο της επαγγελματικής του αποκατάστασης! Είτε γιατί δημιουργεί μια καινοτομία και εξελίσσει το επάγγελμα, είτε γιατί είναι τόσο καλός σε αυτό και ξεχωρίζει από πολλούς άλλους του είδους του.

 

Πολύ σημαντικά και ενδιαφέροντα όσα μας ανέλυσες Μαρία, και σε ευχαριστούμε πάρα πολύ για τον χρόνο και για την προθυμία σου να μοιραστείς μαζί μας τις απόψεις και τις συμβουλές σου για το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό μέλλον της νέας γενιάς. Ευελπιστούμε η Συμβουλευτική να πάρει σύντομα τη θέση που της αξίζει στη ζωή των νέων ανθρώπων, γιατί είναι κάτι που χρειάζεται στον καθένα μας ξεχωριστά, πριν πάρει τις μεγάλες αποφάσεις που αφορούν τη ζωή και το μέλλον του!

Tης Ιωάννας Αλεξάνδρου

* Μαρία Θεοφάνους

Σύμβουλος Σπουδών και Επαγγελματικού Προσανατολισμού,

EurostudiesCy

Τηλ. επικοινωνίας: 99613005