Υπόθεση Τερματικού Βασιλικού: «Αξιοποιήθηκαν» «κενά» σε κανονισμούς κατά την κατακύρωση της προσφοράς

•    Χωρίς επενδυτικό έλεγχο το πρώτο ενεργειακό έργο «One Belt, One Road» μεταξύ κινεζικής επιχείρησης και ΕΕ
•    Πλέον καθίσταται υποχρεωτικός ο έλεγχος σε κινεζικές εταιρείες που συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα
•    Τον Ιανουάριο του 2024, η Ε.Ε. υπέβαλε πρόταση για εναρμόνιση των καθεστώτων ελέγχου 

«Κενά» σε κανονισμούς που αφορούν τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων στην Κύπρο, φαίνεται πως «αξιοποιήθηκαν», κατά την κατακύρωση της προσφοράς για την κατασκευή του LNG στην China Petroleum Pipeline Engineering Co. Ltd. H εταιρεία ηγείται της κοινοπραξίας που ανέλαβε την κατασκευή του LNG στο Βασιλικό.
Σύμφωνα με μελέτη – έγγραφο του Mercator Institute for China Studies (MERICS), «μόνο η Ελλάδα, η Κροατία και η Κύπρος δεν έχουν ακόμη καθεστώς επενδυτικού ελέγχου, αν και η Κύπρος διατείνεται ότι θα εισαγάγει μία το 2024. Έξι χώρες είτε εισήγαγαν νέα καθεστώτα είτε ενημέρωσαν τα υπάρχοντα μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Απριλίου 2024».

Υποχρεωτικός ο έλεγχος 

Μια αξιοσημείωτη αναφορά που εντοπίζεται στο έγγραφο, είναι ότι «πλέον θα καταστεί υποχρεωτικός  ο επενδυτικός έλεγχος σε ορισμένους τομείς, για παράδειγμα, για επενδύσεις σε έργα ή προγράμματα που υποστηρίζονται από την Ε.Ε, υποδομές ζωτικής σημασίας, κρίσιμης σημασίας τεχνολογία και είδη διπλής χρήσης ή η παροχή κρίσιμων εισροών».

Όπως αναφέρεται, «το ποσοστό των συναλλαγών που εξετάζονται από τις αρχές ελέγχου στην Ευρώπη που σχετίζονται με κινεζικές εταιρείες μειώνεται τα τελευταία χρόνια, παρακολουθώντας κατά προσέγγιση την πτώση των κινεζικών ΑΞΕ στην Ευρώπη».

Ειδικότερα, όπως καταγράφεται στην έκθεση που αφορά τις κινεζικές επενδύσεις στην Ε.Ε.:

Πρώτο,  το μερίδιο των κοινοποιήσεων ελέγχου επενδύσεων που υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις οποίες ο τελικός μέτοχος κατάγεται από την Κίνα, μειώθηκε από 8% το 2020 σε 5% το 2022 (το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία).

Δεύτερο, οι κινεζικές εταιρείες έχουν γίνει πιο επιφυλακτικές στην εξαγορά εταιρειών από ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, ή από ορισμένους πιο ευαίσθητους τομείς λόγω της αυξημένης ρυθμιστικής εποπτείας.

Ωστόσο, σύμφωνα με το έγγραφο «οι προσπάθειες της Ε.Ε. να ενθαρρύνει τα κράτη – μέλη να υιοθετήσουν μέτρα ελέγχου των επενδύσεων έχουν ήδη αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Από τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε., τα 24 είχαν εγκρίνει νομοθεσία μέχρι τον Απρίλιο του 2024 που τους επέτρεπε να πραγματοποιήσουν επενδυτικό έλεγχο (διπλασιασμός του συνολικού αριθμού το 2017). Έξι χώρες εισήγαγαν νέα καθεστώτα ή ενημέρωσαν τα υπάρχοντα μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Απριλίου 2024.

Οι πιο αξιοσημείωτες αλλαγές έγιναν στο Βέλγιο και την Εσθονία, στις οποίες τέθηκαν σε ισχύ οι μηχανισμοί ελέγχου των επενδύσεων.  Η Ιρλανδία υπέγραψε τον «Screening of Third Country Transactions Act 2023».

Όπως τονίζεται, «τον Ιανουάριο του 2024, η Ε.Ε. υπέβαλε πρόταση για περαιτέρω εναρμόνιση των καθεστώτων ελέγχου των επενδύσεων στα κράτη μέλη. Η πρωτοβουλία θα συνεπάγεται αναθεωρήσεις του κανονισμού της Ε.Ε. για τον έλεγχο των ΑΞΕ, ώστε όλες οι χώρες της ΕΕ να υιοθετήσουν ένα καθεστώς ελέγχου ΑΞΕ».

«Ο έλεγχος των επενδύσεων θα καταστεί υποχρεωτικός σε ορισμένους τομείς, για παράδειγμα για επενδύσεις σε έργα ή προγράμματα που υποστηρίζονται από την ΕΕ, υποδομές ζωτικής σημασίας, κρίσιμης σημασίας τεχνολογία και είδη διπλής χρήσης ή η παροχή κρίσιμων εισροών. Τα κράτη μέλη θα ενθαρρυνθούν να συμπεριλάβουν επενδύσεις σε πράσινο πεδίο στους μηχανισμούς ελέγχου τους. Οποιεσδήποτε ενημερώσεις στον κανονισμό ελέγχου είναι απίθανο να τεθούν σε ισχύ πριν από το 2026, δεδομένης και της μακράς νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ. Ακόμη και τότε, μια μεταβατική περίοδος θα σήμαινε ότι οι αλλαγές δεν θα μπορούσαν να τεθούν πλήρως σε ισχύ ως το 2027», τονίζεται.

Ωστόσο, ο αντίκτυπος των προτεινόμενων μέτρων είναι να αυξηθεί ο έλεγχος των επενδύσεων σε στρατηγικούς τομείς και να ενισχυθούν οι προσπάθειες για τον εντοπισμό των τελικών μετόχων των εταιρειών. Οι Κινέζοι επενδυτές θα πρέπει να προβλέψουν ένα αυστηρότερο ρυθμιστικό περιβάλλον καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γίνονται πιο προσεκτικές και επεκτείνουν την εποπτεία τους. Τα εμπόδια για τις κινεζικές επενδύσεις θα αυξηθούν, ιδιαίτερα σε τομείς που θεωρούνται στρατηγικοί ή ευαίσθητοι.

Έρευνες για προσφορές

Τους πρώτους μήνες του 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε διάφορες έρευνες για προσφορές για δημόσιους διαγωνισμούς και γενικές ευρωπαϊκές δραστηριότητες κινεζικών εταιρειών με βάση τον κανονισμό για τις ξένες επιδοτήσεις. Οι υποθέσεις αφορούν κινέζους προμηθευτές τρένων, ηλιακών συλλεκτών, ανεμογεννητριών και εξοπλισμού ασφαλείας για λιμάνια και αεροδρόμια.

Μαζί με την πρώτη ενεργοποίηση του Διεθνούς Μέσου Προμηθειών, τα μέτρα αυτά δημιουργούν μεγαλύτερη αβεβαιότητα για τις κινεζικές επιχειρήσεις σχετικά με την πρόσβασή τους στην ευρωπαϊκή αγορά και θα καταστήσουν τις επενδυτικές ευκαιρίες λιγότερο ελκυστικές.

Η επικεφαλής της κοινοπραξίας για τον LNG

Να σημειωθεί ότι, η China Petroleum Pipeline Engineering Co. Ltd, η οποία είναι επικεφαλής της κοινοπραξίας που ανέλαβε την κατασκευή του LNG στο Βασιλικό είναι θυγατρική εταιρεία του κολοσσού συμφερόντων του κινεζικού κράτους, της China National Petroleum Corporation (CNPC). Ο κολοσσός ανήκει στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, κατέχει περιουσιακά στοιχεία και συμφέροντα πετρελαίου και φυσικού αερίου σε περισσότερες από 30 χώρες, Έχει συνεργαστεί με περισσότερες από 70 εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου όπως η Exxon Mobil, BP, Shell, Saudi Aramco, CNOOC, SINOPEC.

Η CPP λειτουργεί σε όλη την Κίνα και σε άλλες 47 χώρες σε 6 περιοχές, όπως η Μέση Ανατολή, η Αφρική, η Κεντρική Ασία, η Νοτιοανατολική Ασία, η  Ωκεανία και η Νότια Αμερική και έχει δημιουργήσει στρατηγική συνεργασία με 80+ γνωστές επιχειρήσεις και οργανισμούς

H Lloyd’s και η COSCO

Στην Κύπρο η θυγατρική της China Petroleum Pipeline Engineering (CPP) συνεργάστηκε με τη Lloyd’s Register (LR), και τη COSCO Shipping για τη μετατροπή του μεταφορέα LNG SS Galea σε πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU), γνωστός ως Etyfa Prometheas. Το σκάφος μετατράπηκε στο ναυπηγείο της COSCO της Σαγκάης πριν από την απόπλου.

Η FSRU ανήκει στην CPP, και σύμφωνα με τη συμφωνία, θα λειτουργούσε από την CyGas που είναι υπεύθυνη για την εισαγωγή, αποθήκευση, διανομή, μεταφορά, προμήθεια, εμπορία και διαχείριση φυσικού αερίου στην Κύπρο, στο λιμάνι του Βασιλικού.

Σύμφωνα με τη COSCO, που είναι ο κύριος μέτοχος του Λιμένος Πειραιά, το έργο είναι το πρώτο έργο FSRU μετατροπής LNGC σφαιρικής δεξαμενής MOSS της Κίνας και είναι το πρώτο ενεργειακό έργο «One Belt, One Road» μεταξύ μιας κινεζικής επιχείρησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).